Στο βαθύσκιωτο φαράγγι, το γεμάτο πλατάνια, αγριοβελανιδιές, συκιές, κουμαριές και πουρνάρια που διασχίζει το ποτάμι, οι συντρόφισσες της Άρτεμης, της Αφροδίτης και του Πάνα στους χορούς και τα τραγούδια, οι θυγατέρες του Δία Αιγιόχου του θεού της θύελλας, οι νύμφες, θαρρείς και θα ξεπεταχτούν μπροστά σου καθώς βαδίζεις μέσα στα νερά του ποταμού ή τα φιδογυριστά μονοπάτια που τον ακολουθούν στις όχθες του.
Ναϊάδες ή νύμφες, τα ξωθιά της λαϊκής μας παράδοσης, οι νεράιδες, πανέμορφες νεαρές γυναικείες μορφές με θεϊκή καταγωγή που δεν ήταν αθάνατες αλλά ζούσαν πάρα πολλά χρόνια κοντά στις πηγές και στα ποτάμια και τρέφονταν με αμβροσία. Προστάτιδες της νιότης, των παρθένων και των αρραβωνιασμένων.
Μία από αυτές, η Νέδα έδωσε τ΄ όνομά της στο ποτάμι, το μόνο με θηλυκό όνομα στην Ελλάδα. Κι όπως κάθε θηλυκό θέλει ιδιαίτερη προσοχή για να το προσεγγίσεις και να το κατακτήσεις.
Γοητευτικό και απρόβλεπτο, πότε ορμητικό, πότε γαλήνιο κυλά και χάνεται σε βαθιές σπηλιές και θέλει τόλμη να το ακολουθήσεις στη σκοτεινή πορεία του.
Σε ενθουσιάζει με τους υπέροχους καταρράκτες του που εμφανίζονται ξαφνικά πίσω από μια στροφή, σχηματίζοντας μικρές λιμνούλες με τουρκουάζ κρυστάλλινα νερά που σε καλούν να βουτήξεις μέσα τους και να καθαρίσεις την ψυχή σου από τα βάρη της και τα άγχη της καθημερινότητας.
Σε καλεί ν΄αφουγκραστείς μαζί του τη βαυκαλιστική μουσική του κελαρύσματος των νερών του, και των κελαηδισμάτων των πουλιών.
Να γίνεις ένα με τη φύση σ΄ένα οργιαστικό παιχνίδι των αισθήσεων, μέσα σε ένα παρθένο τοπίο χωρίς ανθρώπινες επεμβάσεις με συχνές εναλλαγές, πλούσια βλάστηση, διαυγή νερά, μυρωδιές κι ακούσματα που σε τυλίγουν.
Η πανίδα της περιοχής πλούσια σε ποικιλία, σε οδηγεί μερικές φορές σε παράξενες συναντήσεις, όπως αυτής μιας βίδρας που εξαφανίζεται γρήγορα γρήγορα μόλις αντιληφθεί την ανθρώπινη παρουσία ή στα χνάρια που αφήνει στο πέρασμα του ένα αγριογούρουνο. Οι λαγοί, πουλιά, ψάρια του γλυκού νερού, κάβουρες και νερόφιδα είναι συνηθισμένοι κάτοικοι του ποταμού ενώ ένα ονειρικό σκηνικό στήνουν οι γαλάζιες λιβελλούλες που κάνουν χαμηλές πτήσεις παίζοντας πάνω από τα νερά του το παιχνίδι της εφήμερης ζωής τους.
Που βρίσκεται
Το ποτάμι αποτελεί φυσικό σύνορο των νομών Ηλείας και Μεσσηνίας. Οι πηγές του βρίσκονται στο όρος Λύκαιο κοντά στο χωριό Πέτρα στα όρια Μεσσηνίας και Αρκαδίας.
Διανύει
Κοντινή πόλη η πανέμορφη ορεινή Ανδρίτσαινα.
Διαδρομή 1
Καλό Νερό, Κάκαβας, Σιδηρόκαστρο , Αυλώνας, Πλατάνια
Στη διαδρομή αυτή μπαίνεις από την εθνική οδό Πάτρας- Πύργου-Κυπαρισσίας. Μετά τη Ζαχάρω, μόλις δεις την περιοχή Καλό Νερό προσέχεις τη διασταύρωση που υπάρχει στην αριστερή πλευρά του δρόμου δίπλα σε κάτι πρατήρια καυσίμων. (Δεν υπάρχει σήμανση επί της εθνικής για Νέδα). Λίγο πιο κάτω στο δρόμο υπάρχει πινακίδα με όλα τα χωριά της περιοχής. Παίρνεται το δρόμο για Κάκαβα, Σιδηρόκαστρο αλλά λόγω της έλλειψης πινακίδων μπορεί να μπερδευτεί κάποιος και να πάρει τον πιο στενό δρόμο που περνάει από Άνω Καλό Νερό και Αγαλιανή. Εκεί έξω από το χωριό υπάρχει διασταύρωση με δύο χωματόδρομους που δείχνουν να οδηγούν στο πουθενά. Ακολουθείστε το δρόμο (μονοπάτι φαρδύ θα έλεγα) που δείχνει η πινακίδα για Βανάδα. Η διαδρομή είναι πολύ ωραία αλλά χρειάζεται προσοχή ιδιαίτερα αν η εποχή είναι χειμώνας ή άνοιξη που ο δρόμος έχει σκαφτεί από τις βροχές ή μπορεί να έχει πολλές λάσπες. Ένα ψηλό αυτοκίνητο ή 4χ4 θα ήταν ιδανικό.
Μετά το χωριό Αυλώνας μπαίνετε στην περιοχή του φαραγγιού και σε λίγο ανεβαίνετε προς το χωριό Πλατάνια με πανοραμική θέα του φαραγγιού και αφετηρία για το μονοπάτι προς το πέτρινο γεφύρι του ποταμού και τον καταρράκτη. Από το χωριό μέχρι το πέτρινο γεφύρι η διαδρομή με συμβατικό αυτοκίνητο δεν είναι εύκολη γιατί το μονοπάτι έχει απότομες στροφές, λακκούβες και νεροφαγώματα αλλά πάντως με πολύ προσοχή είναι εφικτή. Από το πέτρινο γεφύρι ξεκινάει στενό μονοπάτι πάνω στο φρύδι του φαραγγιού που σε οδηγεί στον καταρράκτη και μετά απ΄ αυτόν στο εκκλησάκι της Παναγίας. Το μονοπάτι έχει αρκετά ανεβοκατεβάσματα και σε μερικά σημεία είναι πολύ στενό αλλά η οργιαστική βλάστηση σου κρύβει το χάος που υπάρχει από τη μία πλευρά του και έτσι γλιτώνει από ιλίγγους τα άτομα που έχουν υψοφοβία. Στην αρχή του μονοπατιού λίγο μετά το πέτρινο γεφύρι υπάρχει και ένας πολύ όμορφος ξύλινος χάρτης πολιτιστικών και οικολογικών μονοπατιών του προγράμματος Leader II που σε κατατοπίζει για τις διαδρομές της περιοχής μέσα από τα μονοπάτια.
Διαδρομη 2
Άνδρίτσαινα, Σκληρού, , Δραγώνι, Περβόλια, Φιγαλεία, Πλατάνια
Με αφετηρία την Ανδρίτσαινα, ανηφορίζετε το δρόμο προς το Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα που είναι λίγο μετά τη διασταύρωση προς Σκληρού, (περίπου 17 χλ. από την Ανδρίτσαινα) και συνεχίζετε για Δραγώνι, Περβόλια, Φιγαλεία. Από τη Φιγαλεία υπάρχει μονοπάτι που σε οδηγεί στον άλλο καταρράκτη της Νέδας στη θέση Ασπρονέρι. Το μονοπάτι συνδέεται με το μονοπάτι που ξεκινάει από το πέτρινο γεφύρι κοντά στο χωριό Πλατάνια και συνεχίζει για την Αρχαία Φιγαλεία.
Διαδρομή 3
Πέτρα, Κακαλέτρι
Αν αφετηρία σας είναι η Καλαμάτα, με κατεύθυνση Μεσσήνη, Μελιγαλά, Διαβολίτσι μετά την Κάτω Μέλπεια θα βρεθείτε σε μια διασταύρωση. Παίρνεται το δρόμο για Σύριζο, Στάσιμο, Κακαλέτρι. Κοντά στο Κακαλέτρι είναι και το χωριό Πέτρα όπου βρίσκονται οι πηγές του ποταμού. Το Κακαλέτρι είναι μια καλή αφετηρία για τη διάσχιση του ποταμού. Σ΄ αυτή την περίπτωση όμως χρειάζεται έμπειρος οδηγός και συνοδοί που θα σας προμηθεύσουν επίσης τον κατάλληλο εξοπλισμό που χρειάζεται για την κατάβαση του ποταμού. Η καλύτερη εποχή είναι το καλοκαίρι που τα νερά δεν είναι τόσο ορμητικά και η θερμοκρασία τους επιτρέπει το περπάτημα μέσα στο ποτάμι καθώς και το κολύμπι στις λιμνούλες που σχηματίζονται σ΄ αυτό. Άλλωστε σε αρκετά σημεία του ποταμού αυτό είναι απαραίτητο για να συνεχίσετε την πορεία σας. Μετά το πέτρινο γεφύρι της Διαδρομής 1, σχεδόν κάτω από το εκκλησάκι της Παναγίας σχηματίζεται στόμιο απαράμιλλης ομορφιάς, απ' όπου περνούν τα νερά του ποταμού, μέχρι να καταλήξουν στον παραπόταμο Πάμισσο. Η σπηλιά έχει μήκος
Το εκκλησάκι της Παναγίας, φωλιασμένο πάνω από το στόμιο μας προσκαλεί για ένα προσκήνυμα. Λέγεται ότι ένας χωρικός βρήκε στο σημείο αυτό την εικόνα της Παναγίας που είχε εξαφανιστεί από το ναό του νεκροταφείου και έχτισε ο ίδιος το εκκλησάκι πάνω από το ποτάμι προς τιμήν της.
Κείμενο: Ε Π.