«Κάποιοι αδυνατούν να καταλάβουν που οδήγησαν τη χώρα και εξακολουθούν να ψεύδονται και να παραπλανούν… Δεν χωρεί, πλέον, καμιά αμφιβολία πως η διεθνής κρίση δεν δημιούργησε αλλά ενέτεινε τα εγχώρια προβλήματα, τις κακοδαιμονίες, τις στρεβλές νοοτροπίες και πρακτικές που ως χώρα, ως οικονομία και ως κοινωνία κρύβαμε «κάτω από το χαλί».
‘Ετσι, φτάσαμε σήμερα σε μια πρωτοφανή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που είναι ασφαλώς αναντίστοιχη με τις ανάγκες, τις προσδοκίες και τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας μας. Αυτή είναι, δυστυχώς, η πραγματικότητα που καλούμαστε σήμερα να αντιμετωπίσουμε...
Οι αιτίες γι’ αυτή την κατάσταση δεν είναι, βέβαια, συγκυριακές ή εισαγόμενες, όπως ισχυρίσθηκε, επιχειρώντας να αποσείσει τις σοβαρές και ολοφάνερες δικές της ευθύνες, η προηγούμενη Κυβέρνηση. Οφείλονται στις πολιτικές που ακολουθήθηκαν τα τελευταία χρόνια, οι οποίες συρρίκνωσαν την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας και εκτόξευσαν στα ύψη και τα ελλείμματα του Δημοσίου και τα χρέη των νοικοκυριών.
Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα της χώρας συνοψίζεται σε ένα «τετραπλό έλλειμμα»:
- έλλειμμα αναπτυξιακό-ανταγωνιστικότητας και ευκαιριών βιώσιμης απασχόλησης (φαίνεται στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, στα εκρηκτικά πραγματικά μεγέθη της ανεργίας
- έλλειμμα δημοσιονομικό (φαίνεται στον εκτροχιασμό των ελλειμμάτων και στην πρωτοφανή εκτόξευση του δημόσιου χρέους, που έχουν ως αποτέλεσμα το 2010 να πρέπει να πληρώσουμε για εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους το 5,3% του ΑΕΠ (μιάμιση φορά όσα δίνονται στην παιδεία, την έρευνα και τον πολιτισμό μαζί).
- έλλειμμα ασφαλιστικό (αποτυπώνεται στα εκρηκτικά μεγέθη των αναγκών χρηματοδότησης, στην εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή και στις ακόμα δυσμενέστερες εξελίξεις του Ασφαλιστικού) και, τέλος,
- έλλειμμα αξιοπιστίας, αφενός της χώρας απέναντι στην Ε.Ε και στις αγορές, αφετέρου –και το χειρότερο-, έλλειμμα αξιοπιστίας του Κράτους και των θεσμών απέναντι στους πολίτες.
Μέσα, λοιπόν, σε ένα εξαιρετικά δυσμενές οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, η χώρα μας και η νέα Κυβέρνηση καλούνται να δώσουν αξιόπιστη απάντηση, να αντιμετωπίσουν και να καλύψουν βιώσιμα αυτό το τετραπλό, όπως προείπα, έλλειμμα, που κάθε στοιχείο του ανατροφοδοτεί τα υπόλοιπα.
Για να το αντιμετωπίσουμε χρειαζόμαστε ένα διαφορετικό, ειλικρινές, υπεύθυνο και καλύτερο Κράτος, αλλά και ένα διαφορετικό, υπεύθυνο και καλύτερο ιδιωτικό τομέα.
Χρειαζόμαστε καθαρά μεγέθη, καθαρούς κανόνες, ξεκάθαρες και με σαφή στόχευση πολιτικές για την αναδιανομή των εισοδημάτων, αλλά και για την ανάταξη της οικονομίας και τη μετάβαση στο νέο πρότυπο ανάπτυξης που έχει επειγόντως ανάγκη η χώρα.
Και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και μέσα από αυτόν τον Προϋπολογισμό :
να αφοπλίσουμε τη δημοσιονομική βόμβα που απειλεί τα θεμέλια της οικονομίας, της ανάπτυξης, της προοπτικής των επερχόμενων γενεών. Το έλλειμμα και το χρέος που όπως προείπα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου στα προβλήματα συνοχής, ευνομίας, ανταγωνιστικότητας, στις πολλαπλές «μαύρες τρύπες» που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα.
να δρομολογήσουμε μια ριζικά διαφορετική αξιοποίηση πόρων και πολιτικών που θα ανοίξουν το δρόμο στο εναλλακτικό μοντέλο πράσινης ανάπτυξης που προωθούμε. Γιατί δεν έχει και πολύ νόημα να ερίζουμε πως θα μοιραστούμε μια πίτα που συνεχώς συρρικνώνεται. ‘Εχει νόημα κυρίως το πως θα βάλουμε τις βάσεις, πως θα ξαναβάλουμε μπροστά τις μηχανές της ανάπτυξης, για τη δυναμική αύξηση και τη σωστή αναδιανομή αυτής της πίτας.
Εμείς δεν κρυβόμαστε πίσω από τη διεθνή κρίση, που αναμφίβολα επιβαρύνει τη θέση της χώρας, ούτε αναφερόμαστε στην κατάσταση που παραλάβαμε ως άλλοθι για να αδρανήσουμε. Αντίθετα, λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. «Πιάνουμε τον ταύρο από τα κέρατα», για να λύσουμε πολλαπλά προβλήματα, ανοίγοντας, όπου χρειάζεται, όλα τα μέτωπα του διαλόγου και των παρεμβάσεων για να υπάρξουν άμεσα λύσεις. Για μια χώρα ευνομίας, αξιοπιστίας, κοινωνικής ευημερίας και συνοχής. Για να αξιοποιήσουμε την κρίση, τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε, όχι μόνο για να βγάλουμε τη χώρα από την εντατική, αλλά και ως καταλύτη για τομές και αλλαγή πορείας προς όφελος των πολλών, πρός όφελος ολόκληρης της χώρας .
Τα βασικά στοιχήματα του Προϋπολογισμού του 2010 είναι τρία:
Το πρώτο, να διασφαλίσει μια ισορροπία παρεμβάσεων νοικοκυρέματος και ποιοτικής επανεξέτασης στα δημόσια έσοδα και στις δαπάνες, χωρίς να τορπιλίσει την αναγκαία ανάκαμψη της οικονομίας, σε μια χρονιά που ενω οι άλλες χώρες Ε.Ε. θα βγαίνουν από την ύφεση, εμείς θα είμαστε ακόμα σε στασιμότητα.
Το δεύτερο, να νοικοκυρέψει τις δαπάνες, περικόπτοντας τις καταναλωτικές σπατάλες, για να δρομολογήσει την ανάταξη της οικονομίας, να προστατεύσει τους ευάλωτους και να πετύχει μια πιο αποτελεσματική κατανομή δαπανών, υλοποιώντας βασικές προγραμματικές δεσμεύσεις της νέας Κυβέρνησης: λιγότερα στα εξοπλιστικά, περισσότερα στην Παιδεία και την Υγεία. Λιγότερες καταναλωτικές δαπάνες, περισσότερες και καλύτερες δημόσιες επενδύσεις. Νοικοκύρεμα για τους ασφαλιστικούς φορείς –όπου οι σπατάλες για φάρμακα και η εισφοροδιαφυγή κάνουν πάρτι-, αλλά και στοχευμένες παρεμβάσεις στην περιφέρεια, στην ανάπτυξη, στις υποδομές.
Το τρίτο, να απεικονίσει ρεαλιστικά και επιτέλους με ειλικρίνεια την πραγματική δημοσιονομική κατάσταση, τις δυνατότητες και τους στόχους της, που είναι φιλόδοξοι, δύσκολοι αλλά εφικτοί με πολλή προσπάθεια και με κατάλληλες πολιτικές, χωρίς αλχημείες και μαγειρεμένα στοιχεία, που όπως διαπιστώσαμε –και δυστυχώς όχι μόνο εμείς...- επανειλημμένα χρησιμοποίησε στο πρόσφατο παρελθόν η Κυβέρνηση της Ν.Δ. Στοιχεία που έχουν προ πολλού καταρρεύσει και διαψευσθεί. »
Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Κουσελάς τόνισε ότι «Για μένα, το σημαντικότερο δημοσιονομικό στοίχημα βρίσκεται στην πλευρά των εσόδων, αφού τα έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα του μέσου όρου της Ε.Ε, ενώ οι κυβερνητικές δαπάνες κινούνται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σε μια χώρα με παραοικονομία 30% του ΑΕΠ και φοροδιαφυγή 30 δις ετησίως δεν μπορείς να κλείνεις τα μάτια και να μιλάς για «θεραπείες σοκ» στις δαπάνες. Τέτοιες αλλαγές και περικοπές θα είχαν ως συνέπεια «μαζί με τα ξερά να καούν και τα χλωρά» , βυθίζοντάς μας ακόμα περισσότερο στην ύφεση και συρρικνώνοντας το ήδη ελλιπές κοινωνικό μας κράτος… Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να εκπέμψουμε τα αναγκαία μηνύματα αξιοπιστίας προς την Ε.Ε και τις αγορές. Γι’ αυτό, οι στόχοι του Προϋπολογισμού είναι μεν φιλόδοξοι, αλλά είναι εφικτοί και πρέπει να στηρίξουμε την πιστή εκτέλεσή του.»