Στο πλαίσιο του προγράμματος αναλύθηκαν διάφορα σενάρια για να μελετηθούν οι επιπτώσεις στους αγρότες και την οικονομία της περιοχής, η συμβολή στη συμμόρφωση της χώρας στις διεθνείς της υποχρέωσες και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον της Θεσσαλίας. Για την υλοποίηση του προγράμματος έχουν καλλιεργηθεί μέχρι τώρα, σε διάφορα Θεσσαλικά μικροκλίματα, φυτά για παραγωγή υγρών καυσίμων.
Από τις καλλιέργειες που δοκιμάστηκαν, ο ηλίανθος (πρώτη ύλη για παραγωγή λαδιού και στη συνέχεια βιοντήζελ) και το γλυκό σόργο (πρώτη ύλη για παραγωγή αλκοόλης πρώτης αλλά και δεύτερης γενιάς με ζύμωση των λιγνινοκυτταρινούχωνουσιών) έδωσαν πολύ καλά αποτελέσματα, ενώ η ελαιοκράμβη αντιμετώπισε προβλήματα, που εκτιμάται πως, με καλύτερη επιλογή ποικιλιών και καλύτερη γνώση των τεχνικών της καλλιέργειας, μπορούν να ξεπεραστούν.
Παράλληλα, μελετήθηκε η δυνατότητα δημιουργίας αγροκτημάτων που να παράγουν τα ίδια τα καύσιμα για τη λειτουργία των γεωργικών μηχανημάτων τους, δηλαδή ενεργειακά αυτόνομα αγροκτήματα.
Η εξαγωγή του λαδιού έγινε στο αγρόκτημα με μικρές χαμηλού κόστους πρέσες. Καθαρίστηκε με φυσικές μεθόδους και χρησιμοποιήθηκε σε μηχανές Diesel με επιτυχία για την κίνηση γεωργικών ελκυστήρων.
Όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Θεοφάνης Α. Γέμτος, διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η δυνατότητα άμεσης χρήσης των προϊόντων στο αγρόκτημα δίνει ένα επί πλέον εισόδημα, καθώς ο γεωργός καρπούται όλη την ωφέλεια από τη μη φορολόγηση των βιοκαυσίμων.
Ο ίδιος, όμως, διευκρινίζει πως απαιτείται συνέχιση αυτής της ερευνητικής προσπάθειας προκειμένου τα αποτελέσματα αυτά να επεκταθούν και προς διάφορους γεωργικούς ελκυστήρες. Ειδικότερα, όπως εξηγεί ο ίδιος στη συνέχεια, οι πειραματικές και πιλοτικές - επιδεικτικές καλλιέργειες επέτρεψαν τη μελέτη της οικονομικότητάς των ενεργειακών φυτών και τη δυνατότητα, επωφελούς εισαγωγής τους στη Θεσσαλία, για να προσθέσει:
"Τα ενεργειακά ισοζύγια των καλλιεργειών ήταν θετικά, ενώ η οικονομικότητα ήταν συγκρίσιμη ή καλύτερη από τις κύριες καλλιέργειες της περιοχής. Στο πλαίσιο αυτών των πειραματικών καλλιεργειών μελετήθηκαν καινοτόμα συστήματα κατεργασίας εδάφους και εγκατάστασης φυτειών, ευφυή συστήματα άρδευσης και εκτίμηση της ποιότητας των σπόρων, σε μια προσπάθεια ανάπτυξης συστημάτων γεωργίας ακριβείας.
Οι ελαιούχοι σπόροι που παρήχθησαν, χρησιμοποιήθηκαν για παραγωγή λαδιού σε επίπεδο αγροκτήματος, με ψυχρή συμπίεση. Το λάδι που παράχθηκε στο αγρόκτημα χρησιμοποιήθηκε σε μηχανές Diesel μόνο ή σε μίγματα με πετρέλαιο και διερευνήθηκε η δυνατότητα αυτοπαραγωγής ενέργειας στο αγρόκτημα που μπορεί να το κάνει ενεργειακά αυτάρκες και ο αγρότης θα επωφεληθεί όλη την αποφορολόγηση. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά".
Μηχανή γεωργικού ελκυστήρα
Ακόμα ο κ. Γέμτος σημειώνει επίσης πως "τα λάδια που παρήχθησαν δοκιμάστηκαν σε εργαστηριακές συνθήκες στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σε μηχανή γεωργικού ελκυστήρα, σε μίγματα με πετρέλαιο μέχρι 70%, με καλά αποτελέσματα", προσθέτοντας πως σε λεωφορείο του αστικού ΚΤΕΛ Βόλου εγκαταστάθηκε μηχανισμός θέρμανσης του λαδιού και λειτούργησε με ραφιναρισμένο κραμβέλαιο, χωρίς προβλήματα.
Όλα τα παραπάνω εντάσσονται σε πρόγραμμα παραγωγής βιοκαυσίμων στη Θεσσαλία, που εκτελέστηκε στο πλαίσιο του Πόλου Καινοτομίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας και το οποίο έχει ολοκληρωθεί. Υπεύθυνος της εργασίας είναι ο Καθηγητής Θεοφάνης Α. Γέμτος Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας
Διεθνείς συμβάσεις υποχρεώνουν τη χώρα μας να περιορίσει μέχρι το 2010 τις εκπομπές CO2 σε 25% πάνω από τις εκπομπές του 1990, ενώ το 5,7% των καυσίμων των μεταφορών να προέρχεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Νέες οδηγίες της ΕΕ προβλέπουν για το 2020 το 25% των καυσίμων των μεταφορών να προέρχεται από βιοκαύσιμα. Γι' αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να στραφούμε σε πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας και χρήσης ΑΠΕ που έχουν μηδενικές εκπομπές CO2. Επιπλέον, από το 2013 αναμένεται να εφαρμοστεί στη χώρα μας η νέα κοινή αγροτική πολιτική (ΚΑΠ).
Οι πρώτες συζητήσεις άρχισαν και φαίνεται ότι θα καταλήξουν σε νέα μείωση των επιδοτήσεων και στην προώθηση μιας ανταγωνιστικής Γεωργίας. Φαίνεται ότι, στα επόμενα χρόνια η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας θα μας γίνει εφιάλτης καθώς πολλοί τομείς της παραγωγής δεν είναι πια ανταγωνιστικοί. Η μεταφορά των επιδοτήσεων από το προϊόν στον ίδιο τον γεωργό θα οριστικοποιηθεί. Αυτό κάνει πολλές από τις σημερινές καλλιέργειες, που διατηρούν τμήμα των επιδοτήσεων συνδεδεμένο με την παραγωγή, οικονομικά μη αποδοτικές. Έτσι, οι αγρότες θα πρέπει να σκεφθούν τις εναλλακτικές καλλιέργειες που μπορούν να δώσουν διέξοδο, όπως τουλάχιστον συμπεραίνουν οι τελευταίες μελέτες. Οι ενεργειακές καλλιέργειες φαίνεται να είναι μια ομάδα καλλιεργειών που μπορούν να δώσουν μια λύση.
Κείμενο: του Αποστόλη Ζώη