Στην Ελλάδα, πάντως, μπαλκόνια, ταράτσες, ημιυπαίθριοι, διάδρομοι, κλιμακοστάσια και κλειστά γραφεία έχουν μετατραπεί σε «άτυπα» καπνιστήρια σε δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, προκειμένου να εφαρμοστεί «αλά ελληνικά» ο νόμος.
Λήγει την 1η Οκτωβρίου ο μήνας προσαρμογής και προειδοποιήσεων για την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου στην Ελλάδα και ξεκινά η περίοδος των προστίμων για εκείνους, που δεν συμμορφώνονται με τα όσα ορίζει ο νόμος κατά του καπνίσματος, η εφαρμογή του οποίου ξεκίνησε από την 1η Σεπτεμβρίου.Η Ελλάδα, αν και είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως, στην οποία θεσπίστηκε αντικαπνιστικός νόμος (το 1856), φαίνεται ότι αντιστέκεται σθεναρά στα νέα δεδομένα και ότι οι Έλληνες δεν εννοούν να εγκαταλείψουν την αγαπημένη τους συνήθεια, το κάπνισμα….
Η Ελλάδα, αν και είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως, στην οποία θεσπίστηκε αντικαπνιστικός νόμος (το 1856), φαίνεται ότι αντιστέκεται σθεναρά στα νέα δεδομένα και ότι οι Έλληνες δεν εννοούν να εγκαταλείψουν την αγαπημένη τους συνήθεια, το κάπνισμα….
Ήταν 31 Ιουλίου του 1856, όταν εκδόθηκε το βασιλικό διάταγμα, το οποίο υπέγραφε τότε «εν ονόματι του βασιλέως» η βασίλισσα Αμαλία. Η απόφαση είχε ληφθεί στο όνομα της ασφάλειας από ενδεχόμενα πυρκαγιών, σε κλειστούς χώρους. Το διάταγμα έγραφε:
«Θέλοντας να προλάβωμεν όσον ένεστι τα εξ ενδεχομένων πυρκαϊών δυστυχήματα, επί τη προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού, απεφασίσαμεν και διατάττομεν.
Α'. Απαγορεύεται η χρήσις τού καπνίζειν είτε διά καπνοσυρίγγων (τσιμπουκίων), είτε διά σιγάρων, εις πάντας εν γένει τους υπαλλήλους και υπηρέτας του Κράτους εντός των δημοσίων γραφείων και καταστημάτων.
Β'. Η απαγόρευσις αύτη επεκτείνεται και εις πάντα άλλον προσερχόμενον εις τα ειρημένα καταστήματα και γραφεία χάριν υποθέσεως ή άλλης τινος αιτίας.
Γ'. Ο Ημέτερος επί των Εσωτερικών Υπουργός θέλει δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν Διάταγμα».
Η συγκεκριμένη ρύθμιση με την πάροδο των χρόνων κατέστη ανενεργή κι ήρθε το 2010, οπότε η κυβέρνηση θέσπισε έναν από τους πιο αυστηρούς αντικαπνιστικούς νόμους της Ευρώπης. Ίσως επειδή η χώρα κατέχει και την πρωτιά σε κατανάλωση καπνού και προϊόντων του μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο μεταξύ, έχουν προηγηθεί νόμοι ανά την ευρωπαϊκή επικράτεια -και όχι μόνον- που κάνουν οριστική «έξωση» στο τσιγάρο.
Στην Ελλάδα, πάντως, μπαλκόνια, ταράτσες, ημιυπαίθριοι, διάδρομοι, κλιμακοστάσια και κλειστά γραφεία έχουν μετατραπεί σε «άτυπα» καπνιστήρια σε δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, προκειμένου να εφαρμοστεί «αλά ελληνικά» ο νόμος.
Σε πολλά καφέ, μπαρ και σε αρκετά εστιατόρια τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Καπνίζουμε παντού και πάντα σαν να μην άλλαξε τίποτα.
Όταν το ΑΠΕ-ΜΠΕ ρωτά την υπεύθυνη καφέ-μπαρ γιατί επιτρέπει το κάπνισμα στο κατάστημα και γιατί δεν έχει μαζέψει τα σταχτοδοχεία από τα τραπέζια, εκείνη με χαμόγελο απαντά: «μα, ο Σεπτέμβριος είναι μήνας συστάσεων, άρα ακόμη επιτρέπεται το κάπνισμα».
«Εμείς έχουμε βρει άλλη λύση, δεν καπνίζουμε στα γραφεία, αλλά στους διαδρόμους του κτηρίου. Έτσι, όποιος βγει από το ασανσέρ, βρίσκεται μέσα σε ένα νέφος καπνού, αλλά όταν μπει στα γραφεία μας η ατμόσφαιρα είναι καθαρή», παρεμβαίνει κυρία από το διπλανό τραπέζι.
Στις επιχειρήσεις, λοιπόν, η εφαρμογή του νόμου μετατίθεται για τις... δύσκολες καιρικές συνθήκες. Στις δημόσιες υπηρεσίες;
Πρώτη επίσκεψη του ΑΠΕ-ΜΠΕ σε υπηρεσία του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Εκεί οι εργαζόμενοι δεν καπνίζουν μέσα στα γραφεία τους. Μετέτρεψαν σε καπνιστήριο τα μπαλκόνια των γραφείων τους, το ίδιο κι έναν ημιυπαίρθιο. «Πού να τρέχουμε στον δρόμο; Είναι χάσιμο χρόνου», λένε οι υπάλληλοι, τα τηλέφωνα χτυπούν και η δουλειά «τρέχει».
Δεύτερος σταθμός του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ένα υπουργείο. Εκεί, οι περισσότεροι κατεβαίνουν στον δρόμο για τσιγάρο. Επειδή, όμως, εδώ είναι Ελλάδα, υπάρχουν και οι ευρηματικοί... Αντί να κατεβαίνουν έξι ορόφους αποφάσισαν να ανεβαίνουν έναν και να βρίσκονται στην ταράτσα του κτηρίου. Κι αν πάλι ο ήλιος χτυπάει αλύπητα, υπάρχει και το κλιμακοστάσιο, που οδηγεί στην ταράτσα. Ύπάρχει και τρίτη κατηγορία. Αυτοί είναι οι καλύτεροι... Κλειδώνουν το γραφείο τους, χτυπάς την πόρτα, ξεκλειδώνει και μπαίνεις μέσα σε σύννεφο καπνού, που κόβεται με το μαχαίρι...
«Μα, χάνουμε χρόνο από τη δουλειά μας. Για να κάνουμε ένα τσιγάρο πριν, δεν σταματούσαμε τη δουλειά. Τώρα χάνουμε ένα εικοσάλεπτο. Είναι δυνατόν;», σχολιάζουν κοιτάζοντάς σε, ωσάν να είσαι ο προβοκάτορας της παραγωγικότητας του δημοσίου...
Κατόπιν όλων τούτων, το ΑΠΕ-ΜΠΕ αποφασίζει να μπει στον πλέον ευαίσθητο χώρο. Στα νοσοκομεία. Επισκέπτεται, λοιπόν, ένα μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο, προκειμένου να διαπιστώσει πώς εφαρμόζεται εκεί ο νόμος. Έλα όμως, που δεν εφαρμόζεται... Διότι, εκτός από τους συνοδούς, που έτσι κι αλλιώς κάπνιζαν έξω, το προσωπικό, ιατρικό και νοσηλευτικό, καπνίζουν όλοι κανονικά εντός των κτηρίων.
Γραφεία ιατρών, στάσεις αδελφών, δωμάτια ιματισμού, μπαλκονάκια, είναι ένα απέραντο καπνιστήριο. Η απάντηση από γιατρούς και νοσηλευτές μία «δεν μπορούμε να αφήσουμε τους ασθενείς και να βγαίνουμε έξω για τσιγάρο, αν συμβεί κάτι τι θα πούμε "πήγα για κάπνισμα";».
Η νοσηλεύτρια δηλώνει: «Δουλεύω στη νυχτερινή βάρδια μόνη μου, έχω να φροντίσω 30 ασθενείς. Αν θέλω να καπνίσω ένα τσιγάρο, πού θα πάω. Άντε, να κατέβω τέσσερις ορόφους για να βγω έξω. Κι αν χτυπήσει ένα κουδούνι, αν κάποιος ασθενής θέλει κάτι, ποιος θα τρέξει κοντά του;».
Οι μέρες περνούν. Λιγότερο από εβδομάδα υπολείπεται για να μετατραπεί ο «μήνας προσαρμογής και συστάσεων» σε μήνα προστίμων κι όλα δείχνουν πως οι Έλληνες δεν είναι αποφασισμένοι να κόψουν τις συνήθειές τους.
H τηλεφωνική γραμμή ενημέρωσης και υποστήριξης για το κάπνισμα «1142» δέχθηκε το Σάββατο 25/9/2010, 3.544 κλήσεις και την Κυριακή, 26/9/2010, 3.532. Ο συνολικός αριθμός κλήσεων από την 1/9/2010, πρώτη ημέρα εφαρμογής των νέων μέτρων κατά του καπνίσματος, έφθασε τις 102.243 κλήσεις, εκ των οποίων οι 1.188 αφορούσαν καταγγελίες. ΑΠΕ-ΜΠΕ