Γράφει η Νάντια Γιαννακοπούλου !
Το πρώτο έτος της τρίτης κυβερνητικής περιόδου του ΠΑΣΟΚ, μετά την «Αλλαγή» του ’81 και τον «Εκσυγχρονισμό» του ’96, ολοκληρώθηκε. Αυτή η χρονιά βρήκε την Ελλάδα στο προσκήνιο των διεθνών εξελίξεων, σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, καθώς σύμφωνα με πηγές τόσο από το εσωτερικό, όσο και από το εξωτερικό, η χώρα βάδιζε ολοταχώς προς την πτώχευση. Στο κάδρο, μάλιστα, της ελληνικής πτώχευσης βρέθηκαν διάφορες δυνάμεις που επένδυσαν με ακρίβεια στο εφιαλτικό αυτό σενάριο και διαψεύστηκαν. Κάποιοι έκαναν λόγο για ενορχηστρωμένη δράση στα πλαίσια ενός οικονομικού πολέμου, άλλοι για μια επίθεση αντιπερισπασμού στο ευρώ, προκειμένου να ανακουφιστεί η πίεση του αμερικανικού δολαρίου, άλλοι για «την νέα τάξη πραγμάτων» και άλλοι, πιο πραγματιστικά, για τις τραγικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Οποιοδήποτε και αν ήταν το αιτιολογικό, ένα ήταν το προφανές… Η Ελλάδα, στροβιλιζόταν με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα στη δίνη της πτώχευσης. Τα σενάρια με τα οποία θα οδηγούμασταν στην πτώχευση ήταν πολλά. Αντιθέτως, σενάριο για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας… ουδέν, καθώς «γνωστοί και φίλοι» στο διεθνές στερέωμα φέρονταν περισσότερο πρόθυμοι να επενδύσουν παρά να συνδράμουν στην αποτροπή της χρεωκοπίας της χώρας. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο νέος εθνικός στόχος δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από την διαμόρφωση και επεξεργασία ενός σεναρίου για τη διάσωση της χώρας. Σενάριο, το οποίο ολοκληρώθηκε με την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης στις 23 Απριλίου 2010. Ένας μηχανισμός δίχως προηγούμενο, ο οποίος σχεδιάστηκε μετά από πολύ κόπο και προσπάθειες, ελλείψει οποιασδήποτε άλλης ρεαλιστικής εναλλακτικής. Μετά από την επίτευξη του πρώτου, και εκ των ων ουκ άνευ, στόχου η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επικεντρώθηκε στην υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών και την εξάλειψη των αιτίων που μας οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση. Με το τρίπτυχο διαφάνεια, βιωσιμότητα, δικαιοσύνη ελήφθησαν σε ένα χρόνο, νομοθετικές πρωτοβουλίες που συζητιούνταν δεκαετίες. Ρυθμίσεις που, παρά την δεδομένη ανάγκη να ληφθούν, έμεναν στις καλένδες της ελληνικής διακυβέρνησης, ελέω πολιτικού κόστους. Έτσι, σε ένα μόλις χρόνο κυβερνητικού έργου, το ΠΑΣΟΚ προχώρησε στην απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων, τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού, την αναμόρφωση του φορολογικού, το μετασχηματισμό της Αυτοδιοίκησης, την υπαγωγή όλων των προσλήψεων στο ΑΣΕΠ, την ανάκτηση του αισθήματος ασφάλειας στον πολίτη, την απλοποίηση του ΕΣΠΑ, την προστασία του υπερχρεωμένου νοικοκυριού και επαγγελματία, την εκκίνηση της διαδικασίας ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων κ.α.
Παράλληλα, η κυβέρνηση προχώρησε και σε μία πρωτοφανή μείωση δαπανών, καθώς αναμφισβήτητα η πολιτική παροχών με δανεικά αποτέλεσε την ουσιαστικότερη αιτία της κατάστασης στην οποία περιήλθε η χώρα. Έτσι, κατάφερε τη μείωση του ελλείμματος κατά 7 δις ευρώ, περιόρισε τις λειτουργικές δαπάνες του Δημοσίου για προμήθειες, τηλέφωνα, ρεύμα, αυτοκίνητα κατά 1 δις ευρώ, σταμάτησε το «μαγείρεμα» των στατιστικών στοιχείων, κυνήγησε περιπτώσεις προκλητικής φοροδιαφυγής, μείωσε τις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων κ.α. Από την άλλη, σε αυτήν την κυβέρνηση μπορεί κάποιος να προσάψει πολλά, γιατί αναμφισβήτητα έκανε και λάθη. Άλλωστε, όπως λέει και ο λαός, λάθη δεν κάνει αυτός που δεν προσπαθεί. Στην προσπάθεια διάσωσης της χώρας και δεδομένων των στενών χρονικών και οικονομικών πλαισίων δεν προχώρησε σε πολιτικές που θα επιφέρουν άμεσα αποτελέσματα στη μείωση της ανεργίας.
Ορισμένες φορές, στην αναζήτηση άμεσων εισροών κεφαλαίου προχώρησε σε πρόσθετες επιβαρύνσεις κάποιων αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων. Όμως, έπρεπε αυτή η κυβέρνηση να επιλέξει μεταξύ του βραχυπρόθεσμου και του μακροπρόθεσμου. Έπρεπε, αρχικά, να διασφαλίσει τη διάσωση της χώρας και δεδομένης αυτής, να χτίσει με ταχείς ρυθμούς τα νέα θεμέλια της ελληνικής κοινωνίας. Καταλήγοντας, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η κυβέρνηση έκανε σε ένα χρόνο, όσα δεν έγιναν χρόνια ολόκληρα. Παρά τα όποια λάθη μπορεί να έγιναν, δεν έγινε το μεγάλο λάθος. Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου δεν έμεινε αδρανής απέναντι στις εξελίξεις, δεν άφησε την Ελλάδα να παρακμάσει ακόμα περισσότερο, δεν επέτρεψε να θεριεύσουν κατεστημένες αντιλήψεις και πρακτικές. Η εύκολη κριτική σε αυτήν την κυβέρνηση μπορεί να κάνει λόγο για την Ελλάδα του ΔΝΤ, για κυβέρνηση σκληρών μέτρων ή για κυβέρνηση Μνημονίου. Όμως, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είναι, επίσης, αποκλειστικά υπεύθυνη για την αποφυγή της χρεωκοπίας, τη διάσωση της χώρας και την ανάκτηση προοπτικής για τον τόπο. Είναι υπεύθυνη, μεταξύ άλλων, για τη διάσωση των ασφαλιστικών ταμείων, την ανάσταση της γερασμένης αυτοδιοίκησης και την καθιέρωση φιλοσοφίας «καθαρών οικονομικών» και βιώσιμης διαχείρισης των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας. Είναι υπεύθυνη για το γεγονός ότι βρήκε διέξοδο όταν όλοι οι υπόλοιποι πολιτικοί φορείς συναγωνίζονταν μεταξύ τους σε λαϊκισμό και ανευθυνότητα. Και βέβαια, μεταξύ αυτών, και οι πραγματικοί υπεύθυνοι για την κατάσταση της χώρας…