«Αιμομικτικές όπως οι σχέσεις των Θεών» χαρακτηρίζει τις σχέσεις μεταξύ των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, πολιτικών και της κυβέρνησης ο πρώην αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τσαρλς Ρις σε τηλεγράφημα που απέστειλε τον Ιούλιο του 2006 στο State Department, με αντικείμενο την διαπλοκή στα ελληνικά media και τις επιπτώσεις της στην Αμερικανική πολιτική .
Ο Σκάι και η «Καθημερινή», που δημοσιεύουν τα έγγραφα, εξασφάλισαν πρόσβαση σε πάνω από 250 χιλιάδες αμερικανικά διπλωματικά τηλεγραφήματα που είχε στη διάθεσή της η νορβηγική εφημερίδα AftenPosten.«Βιομηχανία ενίσχυσης επιρροής τα ΜΜΕ»
Ειδικότερα, όσον αφορά στα ελληνικά ΜΜΕ, ο Τσαρλς Ρις αναφέρει ότι «τα ιδιωτικά ΜΜΕ στην Αθήνα ελέγχονται από μία μικρή ομάδα ανθρώπων που δημιούργησαν ή κληρονόμησαν τις περιουσίες τους μέσω ναυτιλιακών, τηλεπικοινωνιακών, τραπεζικών, πετρελαϊκών ή άλλων επιχειρήσεων, και έχουν μεταξύ τους συγγένεια εξ αγχιστείας, ή παντρεύονται με πολιτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους ή/ και άλλους ισχυρούς επιχειρηματίες». Σύμφωνα με τον κ. Ρις, «η ελληνική βιομηχανία των media ελέγχεται από μεγιστάνες, στους οποίους δίνεται η δυνατότητα να χρηματοδοτούν τις ζημιογόνες επιχειρήσεις τους στα ΜΜΕ, λόγω της επιτυχημένης λειτουργίας των υπόλοιπων επιχειρήσεών τους» για να «ασκήσουν πολιτική και οικονομική επιρροή».
«Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν τα media, τους δίνουν τη δυνατότητα να ασκούν πολιτική και οικονομική επιρροή. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα ΜΜΕ συχνά προβάλλουν μία σχεδόν ομοιόμορφη εικόνα, εκτός των διαχωρισμών σύμφωνα με τις κομματικές γραμμές. Παρομοίως, ένας πανομοιότυπος αντιαμερικανισμός εγχέεται σε σχεδόν κάθε ζήτημα, αλλά έχει λίγες επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις», σημειώνεται.
«Ο ελληνικός όρος «διαπλεκόμενα» αναφέρεται αποκλειστικά στον ιστό των αλληλοσυνδεόμενων συμφερόντων μεταξύ των ΜΜΕ, των επιχειρήσεων και της κυβέρνησης», τονίζει, προσθέτοντας πως «οι σχέσεις (τους) είναι πιο περίπλοκες και «αιμομικτικές» από αυτές μεταξύ των Θεών, των ημίθεων και των ανθρώπων στην ελληνική μυθολογία».
Σε ό,τι αφορά τους δημοσιογράφους, αναφέρει ότι «είναι κακοπληρωμένοι και συνήθως πολυθεσίτες για να μπορούν να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους. Δεν είναι ασυνήθιστο ένας δημοσιογράφος να εργάζεται σε γραφείο Τύπου υπουργείου, παρότι καλύπτει το ρεπορτάζ του συγκεκριμένου υπουργείου. Έχουν πλήρη επίγνωση των πολλών αφεντικών που έχουν (...). Είναι ακόμη σύνηθες οι δημοσιογράφοι να λαμβάνουν δώρα, ή ακόμη και χρήματα, από ανθρώπους οι οποίοι σχετίζονται με τα ρεπορτάζ που καλύπτουν. Η Οργανωτική Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 ήταν γνωστό ότι πλήρωνε δημοσιογράφους προκειμένου να γράφουν ευνοϊκά ρεπορτάζ (...)».
Ο πρώην αμερικανός πρέσβης παρουσιάζει την ιστορία των ελληνικών media από τον Όμηρο στο διαδίκτυο. «Ο Όμηρος έκανε ένα «ρεπορτάζ» του Τρωικού Πολέμου, μερικές εκατοντάδες χρόνια αφότου συνέβη και χρησιμοποίησε τα δεδομένα του πολέμου για να δημιουργήσει ένα ποιητικό έπος με μάχες μεταξύ των Θεών, με τους ανθρώπους να είναι τα πιόνια. Τα σημερινά ελληνικά ΜΜΕ χρησιμοποιούν το ίδιο «χαρμάνι» γεγονότων και φαντασίας, με μια ισόποση δόση «deus ex machina» (σ.σ; από μηχανής Θεού) – δηλαδή εξωτερικών δυνάμεων που ελέγχουν τα γεγονότα», τονίζει.
Ακόμα, ο Αμερικανός διπλωμάτης σημειώνοντας ότι κάποιοι από τους ιδιοκτήτες ΜΜΕ έχουν «δεσμούς πετρελαίου» με την Μέση Ανατολή και κάποιοι έχουν ιδεολογικούς ή οικονομικούς λόγους να αντιτίθενται στην παγκοσμιοποίηση, προσθέτει ότι «η ελληνική κοινή γνώμη τρέφεται σήμερα, όπως και στο 800 πΧ, σε μύθους, αποδιοπομπαίους τράγους, και θεωρίες συνωμοσίας, με τις ΗΠΑ να εξεικονίζονται σαν «Πλανητικός Ηγέτης», που ευθύνεται για τα εσωτερικά προβλήματα της Ελλάδας και το μειωμένο γόητρο της στην διεθνή σκηνή».
«Αν οι Έλληνες ιδιοκτήτες των ΜΜΕ αλλάξουν ριζικά στάση, (...) θα ήταν δυνατόν να δούμε μια προϊούσα μείωση του συναισθηματικού αντιαμερικανισμού που «χρωματίζει» τα media, και μία στροφή σε ρεπορτάζ πιο αντικειμενικά με έμφαση στα γεγονότα. Τα καλά νέα είναι ότι η σχέση μας με την ελληνική κυβέρνηση παραμένει ισχυρή, παρά τις προσπάθειες των ΜΜΕ, και η ελληνική κοινή γνώμη βολεύεται στο να εκτονώνεται κατά της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ενόσω θαυμάζει πολλές πτυχές της αμερικανικής κουλτούρας», καταλήγει.
Μακεδονικό (πριν το βέτο)
Πριν το ελληνικό βέτο στην ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, στις αρχές Αυγούστου του 2007, η πρεσβεία συντάσσει έκθεση για τη στάση που εκτιμά πως θα κρατήσει η ελληνική κυβέρνηση στην ένταξη του γειτονικού κράτους.
Η πρεσβεία διαγιγνώσκει ότι «κυβερνητικοί αξιωματούχοι και άλλοι πολιτικοί σηκώνουν το πήχυ για την είσοδο της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ επειδή αναμένεται να διεξαχθούν εκλογές τον Σεπτέμβριο».
Επίσης διαβλέπει πως η Ελλάδα χρησιμοποιεί την προσεχή διεύρυνση του ΝΑΤΟ ως μέσο πίεσης αλλά και εξαναγκασμού της ΠΓΔΜ να συμβιβαστεί ως προς την ονομασία. Επιπλέον φαίνεται ο στόχος της πρεσβείας να προετοιμάσει το έδαφος για ένα παραγωγικό κύκλο διαπραγματεύσεων υπό τον μεσολαβητή του ΟΗΕ Νίμιτς, ώσπου να αποφασιστεί η ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Αργότερα, τέλη Αυγούστου του 2007, φαίνεται πως ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Πέτρος Μολυβιάτης δήλωσε στον επιτετραμένο της πρεσβείας Κάντριμαν πως η Ελλάδα δεν ανέχεται αυτή την συμπεριφορά από μια μικρή χώρα σαν τα Σκόπια. Συγκεκριμένα, «Καταλαβαίνουμε να μας ...φέρεται έτσι μια χώρα σαν την Τουρκία, αλλά όχι και από ένα νεοδημιουργηθέν κράτος όπως τα Σκόπια» τόνισε.
Πάγκαλος: Οι Μακεδόνες θα έπρεπε να χρησιμοποιούν όποιο όνομα θέλουν
Στις 15 Φεβρουαρίου 2008 ο Θεόδωρος Πάγκαλος συναντά τον αμερικανό πρέσβη Ντάνιελ Σπέκχαρντ στην Αθήνα. Ο τελευταίος εκείνη την ημέρα έστειλε ένα τηλεγράφημα στο οποίο έγραφε ότι «ο πρώην υπουργός Εξωτερικών ήταν γνωστός για τη “σκληρή γλώσσα” του και τη μη διπλωματική προσέγγισή του. Πιστεύει ότι η υπόθεση της ονομασίας είναι γελοία και μια καταστροφή εξαρχής. Τώρα που η Δημοκρατία της Μακεδονίας έχει δημιουργηθεί, υποστήριξε ο Πάγκαλος, οι Μακεδόνες πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιήσουν όποια ονομασία θέλουν. Οσο για τις ελληνικές ανησυχίες για επεκτατισμό της Μακεδονίας είναι και αυτές γελοίες και προέρχονται από τις ελληνικές αναμνήσεις από τον Εμφύλιο πόλεμο. Όσο για το αδιέξοδο που έχει σημειωθεί ο Πάγκαλος τόνισε ότι οι ΗΠΑ δεν πρέπει να ανησυχούν πως θα το χρεωθούν. Χαρακτήρισε λογική τη λύση Νίμιτς και σημείωσε ότι είχε πει στην Μπακογιάννη ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα εκμεταλλευθεί το ζήτημα. Το ΠΑΣΟΚ θα κάνει κριτική στους κυβερνητικούς χειρισμούς, αλλά δεν θα εκμεταλλευθεί το θέμα σε βάρος της Ελλάδος».
Επίσης, επιχειρώντας να εξηγήσει γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν κερδίζει στις δημοσκοπήσεις παρά τις συνθήκες στη χώρα, ο Πάγκαλος δήλωσε, μεταξύ άλλων, πως «το ΠΑΣΟΚ υποφέρει από φτωχή ηγεσία και κακές αποφάσεις της ηγεσίας. Ο Παπανδρέου είναι έντιμος και ευθύς, αλλά κακός στην επικοινωνία και όχι ηγέτης». Σχολιάζοντας, ο αμερικανός πρέσβης τόνιζε ότι λίγοι Έλληνες θα συμφωνούσαν με τον Πάγκαλο στο θέμα των Σκοπίων και πως, ακόμη και ο ίδιος, δεν θα εξέφραζε τις απόψεις αυτές δημοσίως.
«Ποιος είναι ποιος στη νέα ελληνική κυβέρνηση»
Την ημέρα που ανακοινώθηκε ποιοι θα είναι οι νέοι υπουργοί στην κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο του 2009, η πρεσβεία της Αθήνας στέλνει ένα τηλεγράφημα με τίτλο «Ποιος είναι ποιος στη νέα ελληνική κυβέρνηση». Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, παρουσιάζεται ως «επηρεασμένος από τα διδάγματα του Γαλλικού Μαοϊκού κινήματος». Ο Αμερικανός διπλωμάτης σημειώνει πως ο νέος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης «είναι αρνητικός προς τον καπιταλισμό και βασικό μέλος της αρχικής “επαναστατικής” ομάδας του ΠΑΣΟΚ που βρισκόταν γύρω από τον Ανδρέα Παπανδρέου». «Με μακρά ιστορία και ευμετάβλητη ιδιοσυγκρασία, μαχητικός πολιτικός» o Πάγκαλος ξεχωρίζει για την «καυστική γλώσσα που χρησιμοποιεί εκθέτοντας φίλους και εχθρούς». «Θα πει αυτό που σκέφτεται χωρίς επιφύλαξη, χωρίς να ψάχνει την παραδοχή κανενός σε πολιτικά ντιμπέιτ και πάντα με μία ροπή στην αριστερά, καθώς θεωρείται από τους “παλιούς επαναστάτες”».
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος περιγράφεται ως ο υπουργός Άμυνας που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ένα αδιέξοδο στα ζητήματα των εξοπλιστικών προμηθειών. «Η γνώση του πάνω στα αμυντικά θέματα», γράφει ο Αμερικανός πρέσβης, «είναι ελάχιστη προς το παρόν, παρόλο που οι υποστηρικτές του λένε ότι είναι επιδέξιος μαθητής και θα καλύψει την απουσία εμπειρίας με τη γνωστή εργασιομανία του». «Ο Βενιζέλος είναι έξυπνος και δεινός ρήτωρ που δεν αντέχει συζητήσεις με χαζούς. Το πρόσωπό του έχει μία μόνιμη έκφραση δυσαρέσκειας και χρησιμοποιεί πλούσιο λεξιλόγιο για να την εκφράσει», προσθέτει. Ένα από τα τηλεγραφήματα που χρονολογείται κατά τη διάρκεια της κούρσας διαδοχής στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ μεταξύ Παπανδρέου και Βενιζέλου καταλήγει: «Είναι φιλόδοξος, εριστικός, καυστικός και υπερήφανος, πονηρός, ελαφρώς ενοχλητικός και ενώ όχι αντιαμερικανός, όχι και μεγάλος θαυμαστής της Αμερικής».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δόθηκε στην Τίνα Μπιρμπίλη όχι εξαιτίας της ακαδημαϊκής της επάρκειας, αλλά «εξαιτίας της ικανότητάς της ως δεινή λογογράφος του Γιώργου Παπανδρέου», αναφέρεται στα τηλεγραφήματα. Η υπουργός Περιβάλλοντος χαρακτηρίζεται ως «η εμβληματική μορφή της νέας ράτσας πολιτικών» που θέλει να επιβάλει ο πρωθυπουργός στις τάξεις του ΠΑΣΟΚ. Αναφέρεται ακόμα πως η κ. Μπιρμπίλη «χωρίς καμία κυβερνητική ή διοικητική εμπειρία, έχει τοποθετηθεί στο πηδάλιο ενός υπουργείου που δεν έχει ακόμα καθαρή αποστολή» και ότι παρά την εμπιστοσύνη που της δείχνει ο πρωθυπουργός «δεν έχει αρκετή πολιτική εμπειρία και βάρος για να τρέξει ένα υπουργείο που αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις από μεγάλα συμφέροντα που εναντιώνονται στην “πράσινη προσέγγιση”». Ο πρέσβης Σπέκχαρντ στο τηλεγράφημά του της 27 Νοεμβρίου 2009 αναφέρεται στους χειρισμούς της υπουργού στο πρόγραμμα απόσυρσης, που είναι όπως σημειώνει ενδεικτικοί της «απειρίας» της.
Στην πρώτη συνάντησή της με τον Αμερικανό πρέσβη τον Νοέμβριο του 2011, η νεοδιορισθείσα τότε υπουργός Οικονομίας Λούκα Κατσέλη περιγράφεται σαν μια «έξυπνη γυναίκα, με εντυπωσιακά ακαδημαϊκά προσόντα, που φαίνεται να αντιλαμβάνεται ποιες διαρθρωτικές αλλαγές απαιτούνται για να πάρει εμπρός η οικονομία, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να τονωθεί η ανάπτυξη». Εκφράζει την απορία του για τον αν θα μπορέσει να ξεπεράσει «τις προηγούμενες δημόσιες εξαγγελίες της εναντίον των αποκρατικοποιήσεων», αλλά και την υπόθεση ότι θα ακολουθήσει φιλεργατική πολιτική σε μία οικονομία «που απαιτεί ελαστικότητα». Τα σχόλια του κλείνουν με μία δόση απογοήτευσης για την αδυναμία της κ. Κατσέλη να ελέγξει τις απεργίες στο λιμάνι του Πειραιά, που όπως σημειώνει θα της κοστίσουν σίγουρα σε «αξιοπιστία και ειδικό βάρος».
Ο «Βούδας» Καραμανλής και η ενόχληση των ΗΠΑ
«Βούδα» χαρακτηρίζουν οι αμερικανοί διπλωμάτες τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, γιατί, όπως αναφέρουν, κρατάει τα πάντα για τον εαυτό του και «σπάνια αποκαλύπτει τις σκέψεις του». Σε τηλεγράφημά του ο αμερικανός διπλωμάτης Ντάνιελ Σπέκχαρντ αναφέρεται στη συνάντηση που είχε με τον Κώστα Καραμανλή, στις 4 Ιανουαρίου του 2008. Το εν λόγω έγγραφο έχει το βαθμό του εμπιστευτικού. Ο Σπέκχαρντ παρουσιάζει τον Καραμανλή «άνετο» και σημειώνει ότι εξέφραζε με κάθε ευκαιρία τον σεβασμό και τη συμπάθειά του για τις ΗΠΑ. Μάλιστα, σύμφωνα με τον αμερικανό διπλωμάτη, ο πρώην πρωθυπουργός έπαιζε καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης με ένα κομπολόι, ενώ φέρεται στο τέλος να προέτρεψε τον αμερικανό διπλωμάτη «να μην έχει πολλά πάρε δώσε με πολιτικούς δημοσιογράφους και επιφανείς επιχειρηματίες, γιατί θα γίνει στόχος βαλκανικού κουτσομπολιού». Οι ΗΠΑ φαίνεται πως αρχικά αισθάνονταν άνετα με τη ΝΔ στη κυβέρνηση, τουλάχιστον μέχρι το 2009, ωστόσο διαβλέπουν τα πρώτα προβλήματα στην κυβέρνηση Καραμανλή από το 2007.
Ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπέρνς σημειώνει κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ελλάδα, πως ο άλλοτε «χαλαρός» Καραμανλής αισθάνεται έντονη την πολιτική πίεση για το θέμα των Σκοπίων, ενώ το 2008, όταν μία σειρά από σκάνδαλα έχουν βγει στη δημοσιότητα, αμερικανός πρέσβης σημειώνει πως ο Καραμανλή «έχει αποδειχτεί καλός καπετάνιος στα δύσκολα, αλλά ο μικρός χώρος που έχει να ελιχθεί περιορίζεται συνέχεια».
Μάλιστα, οι ΗΠΑ φαίνεται πως ενοχλήθηκαν από το άνοιγμα του Καραμανλή προς τη Ρωσία. Στις 19 Δεκεμβρίου του 2007 η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα σε τηλεγράφημά της αναφέρεται στη συμφωνία Καραμανλή – Πούτιν στον αμυντικό τομέα, η οποία όμως δεν πήρε συγκεκριμένο χαρακτήρα. Παράλληλα, γίνεται αναφορά και στη συμφωνία για τον αγωγό Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη. «Οι κινήσεις Καραμανλή σε σχέση με τη Ρωσία αντιμετωπίζονται θετικά από τον Τύπο και την κοινή γνώμη, η οποία λαμβάνει υπ’ όψη της την κοινή ορθόδοξη παράδοση, ενώ χαρακτηρίζεται και από αριστερή νοσταλγία. Υπογράφοντας τη συμφωνία με τους Ρώσους και Βούλγαρους για τον αγωγό Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη ο Καραμανλής θέλει να δημιουργήσει την αίσθηση ότι η Ελλάδα καθίσταται ενεργειακός κόμβος. Προσπαθεί να εμφανισθεί ότι παίρνει μία ισορροπημένη θέση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, σε αντίθεση με αυτό που αντιλαμβάνεται η κοινή γνώμη ως ανοικτά φιλοαμερικανική στάση της υπουργού Εξωτερικών Μπακογιάννη. Πολλοί όμως Έλληνες διπλωμάτες, στρατιωτικοί και ειδικοί είναι σκεπτικοί και ανησυχούν ότι η Ελλάδα βαδίζει σε ένα επικίνδυνο μονοπάτι. [...] Σε ορισμένα θέματα, όπως την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό South Stream και τα συγχαρητήρια προς τον Πούτιν για τη νίκη του στις εκλογές για τη Δούμα, ο Καραμανλής έχει πάρει αποφάσεις που δεν μας βοηθούν. Ο Καραμανλής πιστεύει προφανώς ότι μπορεί να κρατήσει μία ισορροπία στις σχέσεις του με τη Ρωσία και τη Δύση. Ο κίνδυνος είναι καθώς έρχεται πιο κοντά στη Μόσχα στην ενέργεια, να βρεθεί η Αθήνα υπό πίεση για να συμμαχήσει με τους Ρώσους σε άλλα θέματα, όπως οι σχέσεις με το Ιράν. [...]», αναφέρει το διπλωματικό έγγραφο.
Το ζήτημα των ελληνορωσικών σχέσεων συζητήθηκε και στη συνάντηση του Καραμανλή με τον πρέσβη Σπέκχαρντ στην πρώτη τους συνάντηση. Σε τηλεγράφημα με ημερομηνία 5 Ιανουαρίου του 2008 αναφέρεται πως ο Καραμανλής είπε στον Σπέκχαρντ ότι «η Ρωσία θέλει να γίνει ηγέτιδα δύναμη». «Ο Πούτιν δεν είναι δάσκαλος δημοκρατίας», σχολίασε ο πρώην πρωθυπουργός και πρόσθεσε πως «δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι αξίες της Ελλάδας δεν θα αλλάξουν αλλά η Ρωσία είναι σημαντική χώρα για την Ελλάδα».
Τον Αύγουστο του 2008 όταν ξέσπασε η κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Γεωργίας, οι αμερικανοί θορυβήθηκαν από τη στάση της Ελλάδας. Τηλεγράφημα της Νο2 της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, Ντέπορα Μακάρθι, με ημερομηνία 22 Αυγούστου του 2008, ανέφερε πως επίκειται επίσκεψη Ρώσων ειδικών αμυντικής βιομηχανίας για συζητήσουν με την Ελλάδα την αγορά θωρακισμένων οχημάτων μεταφοράς προσωπικού και η ελληνική Βουλή έχει προγραμματίσει την επικύρωση της συμφωνίας για τον αγωγό South Stream. «Εργαζόμαστε για να ακυρώσουμε και τις δύο αυτές ενέργειες που θεωρούμε ότι δεν είναι σωστές, αλλά λαμβάνουμε ανάμεικτα μηνύματα από Έλληνες αξιωματούχους», αναφέρει το τηλεγράφημα. Επιπλέον σημειώνεται στο τηλεγράφημα πως ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος αναγνωρίζεται ως «έμπιστος του Καραμανλή», συμφώνησε απολύτως πως η επίσκεψη των Ρώσων ειδικών για τα θωρακισμένα οχήματα δεν έμοιαζε καλή και υποσχέθηκε ότι όλοι όσοι έπρεπε να το μάθουν θα το μάθουν.
Συνεχίζοντας με τη ΝΔ, τηλεγράφημα του Φεβρουαρίου του 2006, έχει τίτλο «η νέα υπουργός εξωτερικών μία φίλη των ΗΠΑ» και αναφέρεται στην Ντόρα Μπακογιάννη. Οι αμερικανοί διπλωμάτες περιγράφουν την Ντόρα Μπακογιάννη ως πολιτικό με «μετριοπαθείς θέσεις στα εξωτερικά θέματα και ιδιαίτερα δυναμικό λόγο στα θέματα της τρομοκρατίας, λόγω της οικογενειακής της εμπειρίας με την απώλεια του συζύγου της Παύλου Μπακογιάννη» και τονίζουν ότι είναι η «επικρατέστερη διάδοχος και αντίπαλος του Καραμανλή στην ηγεσία της ΝΔ». Όσο για τον σημερινό πρόεδρο της ΝΔ, Αντώνη Σαμαρά, ο πρέσβης των ΗΠΑ σε τηλεγράφημά του τπν Ιανουάριο του 2009, σημειώνει ότι ο ορισμός του ως υπουργός πολιτισμού είναι «καθαρά σχεδιασμένη ως ένας τρόπος να επανεισαχθεί στην κυβέρνηση της ΝΔ προετοιμάζοντάς τον για μεγαλύτερα πράγματα στο μέλλον». Στο τηλεγράφημα ο Σαμαράς αναφέρεται ως «φιλοαμερικανός» και επισημαίνεται η «προσωπική έχθρα» που υπάρχει με την Ντόρα Μπακογιάννη, λόγω της φυγής του από τη ΝΔ επί Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Παράλληλα, αναφέρεται ότι είναι πολύ πιο συντηρητικός από τους αντιπάλους του και ιδιαίτερα από την Ντόρα Μπακογιάννη.
Οι αλλαγές στη ρητορική του Παπανδρέου και οι εσωτερικές διαμάχες
«Για τον Γιώργο Παπανδρέου ήταν πάντα δύσκολο να βρίσκει ισορροπίες μεταξύ των βαρώνων που κυβέρνησαν με τον πατέρα του, του νέου αίματος από τον δικό του κύκλο και των τεχνοκρατών του Σημίτη» γράφει αμερικανός πρέσβης λίγο μετά τη δεύτερη νίκη της ΝΔ στις εκλογές του 2007. Σε μία σειρά τηλεγραφήματα παρουσιάζονται οι εσωτερικές συγκρούσεις εκείνης της περιόδου στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, αλλά και οι αμφισβητήσεις που δεχόταν ο Γιώργος Παπανδρέου τόσο από τους «Βενιζελικούς», όσο και από δικούς του υποστηρικτές. Σχετικά με τη στάση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ σημειώνεται σε τηλεγράφημα πως η προσπάθεια «ισορροπίας» που απαιτεί η θέση του, τον οδήγησε πολλές φορές σε πιο λαϊκίστική ρητορική και μεθόδους. «Ο Παπανδρέου απομακρύνεται από την παραδοσιακή δυτική του στάση και καταφεύγει όλο και περισσότερο σε πατριωτικά λαϊκίστικα σχόλια που θυμίζουν τον πατέρα του», αναφέρει χαρακτηριστικά τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα. Ως παραδείγματα για την αλλαγή στις θέσεις του ώστε να προσελκύσει ψηφοφόρους όσο ήταν στην αντιπολίτευση οι αμερικανοί διπλωμάτες αναφέρουν το θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων, αλλά και τις δηλώσεις Παπανδρέου το 2006 που υπονοούν ότι η Ελλάδα πρέπει να προσφύγει στο Αιγαίο σε άμεση επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια. Τελικά, ο Γιώργος Παπανδρέου κέρδισε την εκτίμηση των αμερικανών διπλωματών, όπως φαίνεται από τα επόμενα τηλεγραφήματα. Ως υπουργός εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ «έχει δημιουργήσει καλή φήμη στη διεθνή κοινότητα σαν ένας σκεπτόμενος και εποικοδομητικός συνομιλητής. Στο εσωτερικό θα πρέπει να προσέξει τη ρητορική του για να αποφύγει χαρακτηρισμούς, όπως αμερικανάκι», τονίζεται σε ένα άλλο τηλεγράφημα.
Επτά εβδομάδες μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας, ο αμερικανός πρέσβης Ντάνιελ Σπέκχαρντ στέλνει σε Ουάσινγκτον, Βερολίνο, Μόσχα, Βελιγράδι και Ελσίνκι τα σχόλιά του για την νέα κυβέρνηση. «Θα πάρει χρόνο μέχρι το κυβερνητικό σώμα να συνηθίσει τους νέους ρόλους και το κοινό να δει τα σημάδια αλλαγής που υποσχέθηκε ο Παπανδρέου. Εκτός από διοικητικά προβλήματα υπάρχουν εντάσεις μεταξύ δύο στρατοπέδων που δεν έχουν ακόμη λύση τις πολιτικές τους διαφορές. Των παλιών λιονταριών του ΠΑΣΟΚ, πολλοί εκ των οποίων είναι παρακαταθήκη των κυβερνήσεων του πατέρα Παπανδρέου, και των νέων αξιωματούχων που υστερούν σε πολιτικές επαφές αλλά φαίνεται να απολαμβάνουν την εύνοια του πρωθυπουργού», σημειώνει ο Σπέκχαρντ.
Ο αμερικανός πρέσβης συνεχίζει: «Ο Παπανδρέου διόρισε στην κυβέρνησή του σε ίσους σχεδόν αριθμούς βετεράνους και πρωτοεμφανιζόμενους. Αυτές οι δύο ομάδες συνυπάρχουν άβολα στα ίδια υπουργεία. [...] Οι πιέσεις από το βαθύ ΠΑΣΟΚ – ιστορικά βασισμένο στον νεποτισμό και την εκλογική πελατεία έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις εξαγγελίες Παπανδρέου για ανοιχτή διακυβέρνηση». Καταλήγοντας, ο Σπέκχαρντ σημειώνει ότι η ικανοποίηση όλων των πλευρών θα είναι μία «δύσκολη επίδειξη ισορροπίας».
Η εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008
Μία απόρρητη έκθεση της αμερικανικής πρεσβείας στις 18 Δεκεμβρίου 2008 αναφέρεται στα γεγονότα του Δεκέμβρη. «Η όλη αντιμετώπιση της κρίσης χαρακτηρίστηκε από την απουσία του πρωθυπουργού Καραμανλή, ενώ οι περισσότερες ανακοινώσεις έγιναν από τον Παυλόπουλο», σημειώνεται στην έκθεση και αναφέρεται ότι «η κυβέρνηση φαίνεται ότι έδωσε εντολή στην ΕΛ.ΑΣ να αντιδράσει μόνο με αμυντικό τρόπο. Πιστεύουμε ότι ο Καραμανλής ήθελε να αποφύγει άλλους θανάτους ή να δώσει λαβή για καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων κλπ.»
Στην έκθεση γίνεται μία εκτίμηση για το ποια συμφέροντά των ΗΠΑ θα επηρεαστούν. «Η κυβέρνηση θα γίνει πιο εσωστρεφής από ο,τι συνήθως. Η Ελλάδα θα είναι απρόθυμη ή και όχι σε θέση να λάβει δραστικές αποφάσεις για θέματα όπως το όνομα της ‘’Μακεδονίας’’, τις ελληνοτουρικές σχέσεις ή την άσκηση πίεσης στους Ελληνοκυπρίους για διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό». Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στην απόρρητη έκθεση τους οι αμερικανοί διπλωμάτες, «οι αναρχικοί με έδρα το Πολυτεχνείο έχουν κλιμακώσει τη βία που χρησιμοποιούν τα τελευταία χρόνια. Πολλοί παρατηρητές πιστεύουν ότι προσπαθούσαν επίμονα και συστηματικά να προκαλέσουν την αστυνομία και μία δυσανάλογη αντίδραση που θα οδηγούσε σε εξέγερση. Οι αναρχικοί πήραν αυτό που ήθελαν με τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου και χρησιμοποίησαν blogs και sms για να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις τους. Η βία των αναρχικών κορυφώθηκε και κατόπιν προστέθησαν φοιτητές, μαθητές του γυμνασίου, ακόμη και του δημοτικού, άλλοι λόγω πραγματικών παραπόνων και άλλοι επειδή έγινε μόδα... Η εξέγερση ενισχύθηκε από τον οπορτουνισμό των αριστερών κομμάτων, τα οποία σε αντίθεση με τα ομόλογά κόμματα στην Ευρώπη δεν έχουν εξελιχθεί μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, την ευρωπαϊκή ενοποίηση και την παγκοσμιοποίηση», αναφέρεται στην έκθεση. Επιπλέον, γίνεται λόγο για «ανεύθυνο Τύπο» που περισσότερο «άναβε φωτιές παρά ηρεμούσε τα πνεύματα». Καταλήγοντας, στην έκθεση η εξέγερση του Δεκέμβρη χαρακτηρίζεται ως το «τελικό θανατηφόρο χτύπημα στην κυβέρνηση».
Η τρομοκρατία στη σκιά της 17Ν
Η τρομοκρατία στην Ελλάδα απασχολεί έντονα τους αμερικανούς, που όπως φαίνεται από τα διπλωματικά τηλεγραφήματα, είναι ανήσυχοι για την αθώωση ή την αποφυλάκιση κάποιων εκ των κατηγορουμένων για τη 17Ν, ενώ συχνά τονίζουν ότι κάποια από τα μέλη της οργάνωσης παραμένουν ασύλληπτα. Ενοχλημένοι εμφανίζονται οι αμερικανοί διπλωμάτες και από τις διαρροές στον Τύπο. Χαρακτηριστικά, ο πρέσβης Τσαρλς Ρις, σχετικά με την επίθεση με ρουκέτα στο κτίριο της αμερικανικής πρεσβείας στις 12 Ιανουαρίου του 2007, αναφέρει σε τηλεγράφημά του ότι τα δημοσιεύματα «σχεδόν αποκάλυψαν την ταυτότητα ενός εκ των δραστών». Οι αμερικανοί διπλωμάτες κατηγορούν για τις διαρροές τον αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ που είχαν σχέση με το ΠΑΣΟΚ και ειδικά τον πρώην αρχηγό της Αντιτρομοκρατικής, Στέλιο Σύρο, που τότε ήταν υπαρχηγός της ΕΛ.ΑΣ.
Στις 25 Φεβρουαρίου 2008 η ειδική επιτροπή εκτίμησης κινδύνου της αμερικανικής πρεσβείας ζητούσε τη συλλογή στοιχείων για να διαπιστωθεί κατά πόσο ο «Επαναστατικός Αγώνας» διατηρεί σχέσεις με «διεθνείς οργανώσεις, ομάδες οργανωμένου εγκλήματος, τη Χαμάς, τη Χεζμπολά ή τη 17 Νοέμβρη. Η επιτροπή φέρεται να ανέφερε ότι μερικά ονόματα ήδη γνωστά στις ελληνικές αρχές και συμπεριλάμβαναν άτομα που είχαν κάποια σχέση με τη 17Ν ή τον ΕΛΑ. Σε απόρρητο τηλεγράφημα στις 9 Μαϊου 2008 σημειώνεται ότι «παρότι δεν υπάρχουν στοιχεία από έρευνες που συνδέουν τη 17Ν με πρόσφατες επιθέσεις διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν προσωπικοί ιδεολογικοί και οργανωτικοί δεσμοί της με άλλες ομάδες όπως ο Επαναστατικός Αγώνας». Με νεότερο τηλεγράφημα στις 26 Αυγούστου 2008 η αμερικανική πρεσβεία επιμένει ότι η 17 Νοέμβρη πρέπει να παραμείνει στη λίστα των διεθνών τρομοκρατικών οργανώσεων που διατηρεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υποστηρίζοντας ότι «φυλακισμένα αλλά και μη συλληφθέντα μέλη της είναι πιθανό να συνεργαστούν ή να συγχωνευθούν με άλλες ομάδες». tvxs.gr