Καταρχήν θέλω να συγχαρώ το ιταλικό Υπουργείο Γεωργίας, Τροφίμων και Δασών για την εξαιρετική διοργάνωση της Συνάντησης των εμβληματικών κοινοτήτων εδώ στο Cilento καθώς και τον Δήμαρχο της εμβληματικής πόλης για τη φιλοξενία.
Είμαι ο νέος Δήμαρχος Πύλου Νέστορος, στον οποίο ανήκει η εμβληματική κοινότητα της Κορώνης και λόγω της προηγούμενης ιδιότητάς μου, ως Αντινομάρχης Μεσσηνίας, έχω παρακολουθήσει από την αρχή το πολύ σημαντικό ζήτημα της Μεσογειακής Διατροφής ως αγαθό της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Θέλω να ευχαριστήσω για τη μέχρι τώρα συνεργασία και στήριξη των υπουργείων Πολιτισμού & Τουρισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων της χώρας μου .
Επίσης, έχω την τιμή να συμμετέχουν στην εθνική αντιπροσωπεία, μαζί με τους εκπροσώπους των Υπουργείων, ως εκπρόσωποι της εμβληματικής κοινότητας της Κορώνης, η Καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφολογίας και Διευθύντρια του συνεργαζόμενου Κέντρου Διατροφής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Ελλάδα Αντωνία Τριχοπούλου και ο Καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Modena και Βυζαντινής Ιστορίας στο College Year in Athens Andrea Nanetti. Επιπλέον στην αποστολή συμμετέχουν ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας της εμβληματικής Πόλης της Κορώνης Ιωάννης Παπασαραντόπουλος και η Αναστασία Γιαλλελή στέλεχος του Δήμου Πύλου-Νέστορος-Γεωπόνος.
Κυρίες και Κύριοι,
Η εγγραφή της Μεσογειακής Διατροφής στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας και η αναγνώριση των εμβληματικών κοινοτήτων από την Unesco, αφενός μας έκανε σφραγιδοφύλακες της Μεσογειακής Διατροφής, αφετέρου δίνει την ευκαιρία να αναδειχθούν οι τοπικές καλλιέργειες, να προωθηθούν τα τοπικά αγροτικά προϊόντα και να συμβάλλει στην προβολή και την ανάπτυξη των κρατών μας.
Η αναγνώριση της σπουδαιότητας του διατροφικού μοντέλου αλλά και της ιστορίας και της παράδοσης που αυτό περικλείει, θα οδηγήσει όχι μόνο στην προστασία της τοπικής γνώσης σχετικά με τη συλλογή, την καλλιέργεια, τη συγκομιδή των πρώτων υλών, την παρασκευή της τροφής, και όλες τις πολιτισμικές εκφάνσεις που συνδέονται με τη γνώση αυτή, αλλά και στην ανάδειξή του ως αξιόλογη συνιστώσα του παγκόσμιου πολιτισμικού αποθέματος της ανθρωπότητας.
Οι εμβληματικές κοινότητες μπορούν να γίνουν πιλοτικά μοντέλα ανάπτυξης και να αποτελέσουν παραδείγματα προς μίμηση για άλλες περιοχές της χωρών μας, όπως άλλωστε αναφέρεται και στο άρθρο 2 παράγραφο 4 της απόφασης της Διακυβερνητικής Επιτροπής της Unesco: Η υποψηφιότητα είναι το αποτέλεσμα μιας στενής συνεργασίας των ανάλογων επίσημων νομικών προσώπων των τεσσάρων χωρών, που ενισχύθηκε από την ενεργό συμμετοχή των τεσσάρων κοινοτήτων και περιέχει αποδεικτικά στοιχεία για την ελεύθερη και εκ των προτέρων συναίνεση των κοινοτήτων.
Στη Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, σαν αποτέλεσμα των διατροφικών εξελίξεων έχουν εμφανιστεί στην αγορά, επιχειρήσεις μικρής κλίμακας που ασχολούνται με την παραγωγή τοπικών παραδοσιακών και υγιεινών προϊόντων.
Η ποιότητα των προϊόντων αυτών και η συσκευασία τους αποτελούν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα Όμως, οι μονάδες είναι πολύ μικρές σε επίπεδο οικοτεχνίας ή μικρής βιοτεχνίας, γεγονός που αποδεικνύεται από τον μικρό κύκλο εργασιών τους. Πιστεύω, ότι, ένα σωστά σχεδιασμένο σχέδιο δράσης που θα έχει ως στόχους:
1) Την ανάδειξη και την προστασία του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος,
2) Τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων, με τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που θα συμβάλουν στη συγκράτηση του πληθυσμού στην εκάστοτε περιοχή και στη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων,
3) Τη διαφοροποίηση-αύξηση της προστιθέμενης αξίας των τοπικών προϊόντων,
4) Την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και
5) Την προώθηση δράσεων που συνεισφέρουν στην απασχόληση
θα οδηγήσει στην ανάληψη επιχειρηματικών δράσεων μεγάλης κλίμακας και θα κάνει τα προϊόντα περισσότερο ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά.
Ένας επιπλέον λόγος προς αυτή την κατεύθυνση είναι ότι οι χώρες μας, πέρα από μοναδικής ποιότητας τοπικά προϊόντα, διαθέτουν φυσική ομορφιά.
Ο συνδυασμός αυτών και η προώθηση της πολιτιστικής διάστασης της Μεσογειακής Διατροφής, αποτελούν συγκριτικά πλεονεκτήματα, όχι μόνο για τις εμβληματικές κοινότητες, αλλά για τις χώρες μας και αργότερα για τη Μεσόγειο.
Το γνωρίζετε πολύ καλά, έχετε την εμπειρία άλλωστε, ότι ο αγροτουρισμός, ο τουρισμός της υπαίθρου δεν είναι εναλλακτική μορφή τουρισμού, είναι μονόδρομος για την ανάπτυξη της περιφέρειας.
Η αγροτική παραγωγή είναι μέρος της ζωής, είναι μέρος της κατανάλωσης, είναι μέρος της τοπικής ανάπτυξης.
Είναι, εντέλει, ο μοχλός ανάπτυξης για την τοπική κοινωνία.
Σύμφωνα με τη σύγχρονη προσέγγιση για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, μεγαλύτερη επιτυχία στην προστασία και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς επιτυγχάνεται όταν είναι επιτυχής η ένταξή της στην κοινωνική και οικονομική ζωή και επομένως η συμβολή της στη δημιουργία εισοδήματος το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τη συντήρησή της.
Δίνεται μια μοναδική ευκαιρία για:
1) την αποκατάσταση της συλλογικής μνήμης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που σχετίζεται με τις δραστηριότητες παραγωγής των τοπικών προϊόντων και του παραδοσιακού τρόπου παρασκευής φαγητών,
2) τη συγκέντρωση και μελέτη των τεχνικών και των μέσων, που χρησιμοποιούνται κατά την καλλιέργεια και την παρασκευή των προϊόντων αυτών, μέσω της ιστορίας,
3) την προώθηση της γνώσης, της συντήρησης και της προστασίας της φυσικής, αρχιτεκτονικής και κινητής κληρονομιάς, που αναπτύχθηκε από την παραγωγή και την παρασκευή των βασικών προϊόντων της μεσογειακής διατροφής,
4) την προώθηση της μεσογειακής διατροφής ως συστατικό στοιχείο της άυλης κληρονομιάς της περιοχής,
5) την προώθηση στη σύγχρονη αγορά των φυσικών διαδικασιών παρασκευής των τοπικών προϊόντων και ενθάρρυνση της κατανάλωσής τους,
6) την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου μεταξύ των χωρών που συνυπέβαλαν την πρόταση υποψηφιότητας της Μεσογειακής Δίαιτας στην Unesco,
7) τη χρήση των νέων τεχνολογιών ως μέσα πολιτιστικής προώθησης και συνεργασίας μεταξύ των χωρών και
8) τη διάχυση όλου αυτού του προγράμματος όχι μόνο σε ολόκληρη την Ελλάδα αλλά, σε συνεργασία με την Ισπανία, την Ιταλία και το Μαρόκο, σε χώρες της Μεσογείου.
Βασική προϋπόθεση είναι να συνεργαστούμε αφενός μεταξύ μας, αφετέρου με τους υπεύθυνους φορείς της Πολιτείας προκειμένου να εκπονήσουμε ένα κοινό σχέδιο δράσης και με συντονισμένες ενέργειες, μέσω του διαπολιτισμικού διαλόγου, να προστατευθεί και να προωθηθεί η μεσογειακή διατροφική κουλτούρα.
Στόχος των κοινών μας προσπαθειών είναι η διασφάλιση, η ερμηνεία και η προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, προερχόμενης από την καλλιέργεια, παρασκευή και κατανάλωση των προϊόντων της Μεσογειακής τριλογίας (σιτάρι, ελιά και σταφύλι) καθώς και των παραγώγων τους (δηλαδή αλεύρι, λάδι και κρασί) μέσω της έρευνας, της συντήρησης, της προώθησης και της διεθνούς συνεργασίας.
Προτείνω τη προώθηση της αδελφοποίησης μεταξύ των τεσσάρων εμβληματικών κοινοτήτων, η οποία θα συμβάλλει στην περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων ακολουθώντας πιστά την απόφαση της Unesco, εναρμονισμένη πάντα με τις εθνικές στρατηγικές και σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία των χωρών μας. Η αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει σημαντικό ρόλο, διότι θεωρώ ότι είναι οι εκφραστές των τοπικών κοινωνιών και κατ’ επέκταση των εμβληματικών κοινοτήτων, λόγω της αμεσότητας με τον πολίτη, με ότι αυτό εμπεριέχει .
Η αδελφοποίηση των εμβληματικών κοινοτήτων θα μας δώσει την ευκαιρία να προχωρήσουμε σε νέες κοινές δράσεις, όπως για παράδειγμα η δημιουργία μιας κοινής βάσης δεδομένων στις τέσσερις γλώσσες για την ανταλλαγή απόψεων των εμπλεκόμενων φορέων, με σκοπό τη διεύρυνσή της στη λεκάνη της Μεσογείου.
Προτείνω, τέλος, η επόμενη συνάντησή μας να πραγματοποιηθεί στην εμβληματική πόλη της Κορώνης τον Ιούνιο και θα χαρώ να σας δω όλους εκεί.
Κλείνοντας θέλω να πω ότι πρώτον η Μεσογειακή Διατροφή ως αγαθό της άυλης πολιτιστικής κληρονομίας έχει και αναπτυξιακή προοπτική.
Η άρνηση αυτής της πραγματικότητας με προσήλωση σε παρωχημένες αντιλήψεις στερεί τις κοινωνίες από ένα σημαντικό αναπτυξιακό πόρο και ταυτόχρονα οδηγεί σε απαξίωση και καταστροφή της ίδιας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Δεύτερον, στις σύγχρονες αντιλήψεις για την οικονομική ανάπτυξη, η πολιτιστική κληρονομιά αναγνωρίζεται ταυτόχρονα ως ατμομηχανή, αλλά και ως καταλύτης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Η πρόκληση είναι η επιτυχής ένταξη της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς στο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον με ένα αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης της αλλαγής.
Τρίτον, η διεθνής εμπειρία είναι πλούσια σε παραδείγματα όπου η επιτυχής εφαρμογή της νέας αυτής προσέγγισης στην αναπτυξιακή προοπτική της πολιτιστικής κληρονομιάς αντέστρεψε την παρακμή και οδήγησε σε οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι στο σημείο αυτό η εμπειρία από τη συνεργασία δημοσίων και ιδιωτικών φορέων στον κοινό σκοπό.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η «μεσογειακή κουλτούρα και ο μεσογειακός πολιτισμός» που συνδέονται άμεσα με το διατροφικό μοντέλο, αποτελούν συγκριτικά πλεονεκτήματα των λαών που ζουν στη λεκάνη της Μεσογείου και είναι απαραίτητη η δυναμική αφύπνισή τους, έτσι ώστε να αποτελέσουν δημιουργικό όχημα οικονομικής ανάπτυξης.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.