Διάβασα με ενδιαφέρον την πρότασή σου για μείωση των βουλευτών στους 200. Ανέτρεξα σε τοποθετήσεις σου προ της οικονομικής κρίσης, αλλά δεν βρήκα κάτι σχετικό. Συμπεραίνω επομένως ότι η τοποθέτησή σου σχετίζεται απευθείας με την ανάγκη εξοικονόμησης δημόσιων πόρων. Ωστόσο, η δημόσια τοποθέτησή σου γεννά σε μένα ορισμένα ερωτήματα.
Αν ο περιορισμός του αριθμού των βουλευτών είναι ένα εύλογο μέτρο οικονομικής εξυγίανσης, αυτό σημαίνει, εμμέσως πλην σαφώς, ότι η κοινοβουλευτική μας δημοκρατία λειτουργούσε μέχρι τώρα σπάταλα. Εφόσον έχεις διατελέσει επί 26 χρόνια βουλευτής και 10 χρόνια Υπουργός, μπορώ να συμπεράνω ότι η σημερινή σου τοποθέτηση αποτελεί και ένα είδος αυτοκριτικής; Η ερώτησή μου βέβαια έχει συλλογική έννοια, διότι η ενδεχόμενη αυτοκριτική μάς αφορά όλους, ως κίνημα.
Ο περιορισμός στους 200 πηγάζει από τη σχετική συνταγματική διάταξη, που ορίζει κατώτερο όριο ή προκύπτει από κάποια μελέτη, βάσει της οποίας ο αριθμός αυτός είναι ο καταλληλότερος για να εξασφαλιστεί ταυτόχρονα η σωστή εκπροσώπηση του ελληνικού λαού και η αποτελεσματική λειτουργία του κοινοβουλίου; Διευκρινίζω ότι δεν είμαι εξ' αρχής αντίθετος σε έναν τέτοιο περιορισμό. Αλλά απορώ πώς μπορεί να συνδεθεί αποκλειστικά με την ανάγκη περικοπών. Με την λογική αυτή θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι σε περίπτωση χρεοκοπίας (ο, μη γένοιτο) θα πρέπει να κλείσουμε την Βουλή; Με την ίδια λογική, όταν επανέλθει η ανάπτυξη, θα πρέπει να αυξήσουμε τον αριθμό των βουλευτών; Ενδεχομένως και πάνω από τους 300 αν πάμε πολύ καλά; Έχουμε αξιολογήσει τι συνέπειες θα είχε η μείωση των βουλευτών στην εκπροσώπηση των μικρών κομμάτων, στην ανανέωση του πολιτικού προσωπικού, στην λειτουργία των θεματικών επιτροπών κ.ο.κ.; Μήπως το θέμα του αριθμού των βουλευτών πρέπει να συνδεθεί με τον καινούργιο εκλογικό νόμο για τον οποίο έχουμε δεσμευθεί;
Τέλος, θα ήθελα να σε ρωτήσω αν, για λόγους δημοσιονομικής λιτότητας, θεωρείς σκόπιμο και τον περιορισμό του αριθμού των υπουργών, που σήμερα είναι περισσότεροι απ' όσους σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο της μεταπολίτευσης.
Πέραν όμως από αυτές τις ερωτήσεις θα ήθελα να κάνω και ορισμένες επισημάνσεις και προτάσεις.
Η πρόταση περιορισμού του αριθμού των βουλευτών για λόγους δημοσιονομικής λιτότητας, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες της δημοκρατικής λειτουργίας, η οποία προφανώς έχει ένα κόστος, περιέχει στοιχεία λαϊκισμού και αμφισβήτησης της έννοιας της δημοκρατίας. Μην ξεχνάμε ότι διαχρονικό επιχείρημα των κάθε είδους εχθρών της δημοκρατίας είναι ότι αυτή κοστίζει πολύ. Με την λογική αυτή θα μπορούσαμε να προτείνουμε αναθεώρηση του Συντάγματος για ακόμα πιο δραστικό περιορισμό των βουλευτών, ας πούμε σε 100 (δηλαδή περίπου δυο ανά νομό), και γιατί όχι σε 30 (περίπου δυο ανά περιφέρεια). Ποιό είναι τελικά το όριο;
Επίσης, αναδεικνύοντας ένα δευτερεύον, κατά την άποψή μου, θεσμικό θέμα (αριθμός των βουλευτών), αποφεύγουμε να θίξουμε το κύριο πρόβλημα, δηλαδή: πώς αυτοί οι βουλευτές έχουν λειτουργήσει μέχρι σήμερα; Φοβούμαι με άλλα λόγια ότι υπάρχει κίνδυνος να σκεπάσουμε με μια κανονιστική ρύθμιση ένα πολιτικό πρόβλημα. Και τελικά οι 200 να λειτουργήσουν αύριο, όπως και οι 300 χθες, ίσως βρισκόμενοι σε ακόμα πιο προνομιακή θέση και αναπαράγοντας τα ίδια κακώς κείμενα.
Αυτό που απαιτείται να βελτιώσουμε είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας του Κοινοβουλίου. Κατά τη γνώμη μου, αν θέλουμε να δώσουμε το παράδειγμα σήμερα, έχουμε πολλές εναλλακτικές και συγχρόνως αποτελεσματικότερες επιλογές. Πρώτον, να προβούμε σε μια συνολική αναθεώρηση της λειτουργίας της Βουλής, ώστε να εντοπίσουμε όλες τις σπάταλες πρακτικές που διαχρονικά, σε εποχές "παχιών αγελάδων", έχουν εδραιωθεί. Δεύτερον, να καταργήσουμε, όπως έχω προτείνει στο παρελθόν, την έννοια του "μισθού" ή της "αμοιβής" του βουλευτή και να την αντικαταστήσουμε με την έννοια της αποζημίωσης εξόδων επί αποδείξει. Τρίτον, να θέσουμε ένα όριο στις συνεχόμενες θητείες, που ένας πολίτης μπορεί να ασκήσει βουλευτική εξουσία, έτσι ώστε να καταρριφθεί η ιδέα ότι το βουλευτικό αξίωμα είναι τελικά ένα επάγγελμα, ενδεχομένως κερδοφόρο.
Θεωρώ ότι τα ζητήματα αυτά πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διαλόγου στο πλαίσιο της Κοινοβουλευτικής μας Ομάδας, με σκοπό την επεξεργασία ενιαίας και τεκμηριωμένης θέσης. Και απευθύνω σχετικό αίτημα στον Γραμματέα της, καθώς και στον Γραμματέα Εθνικού Συμβουλίου του Κόμματος. Επίσης, εκφράζω την άποψη, με όλο τον σεβασμό στις θέσεις σου, ότι οι υπουργοί δεν θα έπρεπε να εκφράζουν δημοσίως προσωπικές πολιτικές απόψεις. Θεωρώ ότι, ειδικά στην κρίσιμη περίοδο που διανύουμε, είναι επιθυμητό ο κάθε υπουργός να παρεμβαίνει αποκλειστικά στα θέματα της αρμοδιότητάς του ή στα θέματα γενικής πολιτικής, εκφράζοντας αποκλειστικά την ενιαία γραμμή που χαράζει ο Πρωθυπουργός και που εγκρίνεται στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ο ρόλος του βουλευτή είναι βέβαια διαφορετικός, διότι ασκεί διακριτή εξουσία από την κυβερνητική και μάλιστα έχει καθήκον να την ελέγχει. Πιστεύω ότι ένας βουλευτής που αποδέχεται το υπουργικό αξίωμα, που του αναθέτει ο Πρωθυπουργός, οφείλει να βάλει σε παρένθεση προσωπικές απόψεις που θα δικαιούταν να εκφράζει ως βουλευτής. Γενικότερα πιστεύω ότι στο μέλλον πρέπει να ολοκληρώσουμε το διαχωρισμό των εξουσιών. Το υπουργικό αξίωμα πρέπει να γίνει ασύμβατο με το βουλευτικό, ενδεχομένως θεσμοθετώντας ένα σύστημα αναπληρωτών.
Ευχόμενος καλή δύναμη στο δύσκολο κυβερνητικό σου έργο.
Με τιμή,
Οδυσσέας Βουδούρης
Βουλευτής Μεσσηνίας