Η κρίση και η εκτίναξη της τιμής του χρυσού θύμισαν στους Ελληνες την ασφάλεια και τη λάμψη του πολύτιμου μετάλλου. Η ζήτηση για χρυσές λίρες, ράβδους, ακόμη και για κοσμήματα, διπλασιάστηκε πέρυσι τον Μάιο και τον Ιούνιο, όταν η Ελλάδα προσέφυγε στον μηχανισμό στήριξης.
Σήμερα, οι Ελληνες αγοράζουν κάθε μήνα περίπου 100 κιλά χρυσού, κυρίως σε χρυσές λίρες από την Τράπεζα της Ελλάδος. Πέρυσι, τέτοιον καιρό, η ποσότητα ήταν διπλάσια, καθώς είχε φτάσει τα 200 κιλά, που αντιστοιχεί σε περίπου 25.000 λίρες τον μήνα.Βάσει διεθνών στατιστικών εκτιμάται ότι οι Ελληνες ιδιώτες και το ελληνικό κράτος κατέχουν χρυσό που ξεπερνάει σε αξία τα 5,4 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 5 δισ. ευρώ αφορούν τα αποθέματα χρυσού της Τραπέζης της Ελλάδος και τα υπόλοιπα 400 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς, βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών.
Από τα 400 εκατ. ευρώ, τα 100 - 150 εκατ. ευρώ υπολογίζεται από private banking τραπεζών ότι είναι τοποθετημένα σε προθεσμιακά συμβόλαια χρυσού και σε μετοχές εταιρειών εξόρυξης ή σε άλλα επενδυτικά προϊόντα των οποίων η απόδοση εξαρτάται από την πορεία της τιμής του χρυσού. Τα υπόλοιπα, περίπου 250 με 350 εκατ. ευρώ, εκτιμάται ότι βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών κυρίως με τη μορφή λιρών, ράβδων και κοσμημάτων πολύ υψηλής αξίας τα οποία έχουν δηλωθεί (βρίσκονται σε θυρίδες, έχουν ασφαλιστεί, έχουν ενεχυριαστεί κ. λπ.).
Aύξηση
Ο χρυσός που βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών αυξήθηκε το 2010, σε σχέση με το 2009, κατά 1% με 2%. Η αύξηση αυτή, σε συνδυασμό με την άνοδο της τιμής του χρυσού κατά 26% το 2010, οδήγησε σε υπεραξίες της τάξης των 100 εκατ. ευρώ.
Επίσης, η υπεραξία των αποθεμάτων χρυσού της Τραπέζης της Ελλάδος το 2010 λόγω της ανόδου της τιμής του χρυσού ήταν 1,4 δισ. ευρώ.
Τα αποθέματα της Τραπέζης της Ελλάδος στα τέλη του 2010 ανέρχονταν σε 4,7 εκατ. ουγγιές ή σε 147,5 τόνους.
Από τα 4,7 εκατ. ουγγιές, οι 169.000 ουγγιές είναι χρυσά νομίσματα και χρυσός μη διεθνών προδιαγραφών. Το 55% του αποθέματος του χρυσού φυλάσσεται στο θησαυροφυλάκιο της Τραπέζης της Ελλάδος και το υπόλοιπο 45% σε κεντρικές τράπεζες του εξωτερικού και συγκεκριμένα στην Τράπεζα της Αγγλίας, την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) και στην Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας. Η φύλαξη χρυσού και σε άλλες κεντρικές τράπεζες του εξωτερικού αποτελεί διεθνή πρακτική των κεντρικών τραπεζών, η οποία γίνεται μεταξύ άλλων και για λόγους ασφαλείας.
Η αξία του αποθέματος χρυσού στην Τράπεζα της Ελλάδος, βάσει της τιμής της 31η Δεκεμβρίου 2010, ανερχόταν σε 5 δισ. ευρώ. Διευκρινίζεται ότι η αξία των αποθεμάτων σε χρυσό της κεντρικής τράπεζας υπολογίζεται κάθε φορά με βάση την τιμή σε ευρώ ανά ουγγιά που δημοσιεύει το Δελτίο Συναλλαγματικών Ισοτιμιών Αναφοράς της ΕΚΤ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2010 η τιμή του χρυσού ήταν 1.055 ευρώ ανά ουγγιά, έναντι 766,347 ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2009. Η τιμή αυτή προέκυψε από την τιμή του χρυσού σε δολάρια στην αγορά του Λονδίνου, σε συνάρτηση με την ισοτιμία ευρώ/δολαρίου την ίδια ημερομηνία.
Σήμερα, η αξία των αποθεμάτων της Τραπέζης της Ελλάδος ανέρχεται στα ίδια επίπεδα με τις αρχές του χρόνου, διότι την άνοδο του χρυσού «ροκάνισε» η πτώση της ισοτιμίας του δολαρίου έναντι του ευρώ.
Πωλήσεις
Το 2010, συνολικά, η Τράπεζα της Ελλάδος πούλησε περίπου 746 κιλά χρυσού σε ιδιώτες και τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2011 έχει πουλήσει γύρω στα 160 κιλά.
Ωστόσο, το 2010 έκλεισε με την Τράπεζα της Ελλάδος να είναι οριακά «καθαρός» αγοραστής, κατά περίπου 1.000 ουγγιές (περίπου 373 κιλά). Οι αγορές αυτές αφορούν αποκλειστικά χρυσές λίρες, καθώς η Τράπεζα της Ελλάδος από το 2003 μέχρι σήμερα δεν έχει προχωρήσει σε άλλου είδους συναλλαγή (αγορά ή πώληση ράβδων κ. λπ.).
Η πώληση των 20 τόνων το 2003
Την τελευταία φορά που η Τράπεζα Ελλάδος πούλησε χρυσό από τα αποθέματά της ήταν το 2003. Τότε πουλήθηκαν 643,1 χιλιάδες ουγγιές (περίπου 20 τόνοι). Σήμερα, η τιμή σε ευρώ έχει υπερτριπλασιαστεί και οι 20 τόνοι θα άξιζαν περίπου 680 εκατ. ευρώ. Η πωληθείσα ποσότητα το 2003 προήλθε από την αναβάθμιση σε ράβδους διεθνών προδιαγραφών μη εμπορεύσιμου χρυσού και χρυσών νομισμάτων, τα οποία είχε αγοράσει η ΤτΕ από ιδιώτες. Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, μία ράβδος χρυσού έχει βάρος 12,4 κιλών (400 ουγγιές).
Οι διεθνείς προδιαγραφές (Good Delivery) περιγράφουν το μέγεθος, την καθαρότητα των ράβδων (τουλάχιστον 95,5% σε χρυσό), το τι θα αναγράφεται πάνω τους και πώς θα φυλάσσονται. Το προϊόν της πώλησης του χρυσού επανεπενδύθηκε το 2003 αμέσως σε κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης. Οι κεντρικές τράπεζες προχωρούν σε πωλήσεις και αγορές χρυσού που κινούνται στο πλαίσιο συμφωνιών που υπογράφουν μεταξύ τους. Η τελευταία υπογράφτηκε τον Αύγουστο του 2009, σύμφωνα με την οποία, δεν μπορούν να πωλούν περισσότερους από 400 τόνους κάθε έτος για τα επόμενα πέντε χρόνια. Η συμφωνία θα ανανεωθεί το 2014.