Έτσι, καθορίζεται πλέον πως αν ένας φοιτητής δεν εγγραφεί σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα, χάνει τη φοιτητική ιδιότητα.
Επίσης το μοντέλο διοίκησης αλλάζει αφού καθιερώνονται συμβούλια των Ιδρυμάτων που αποτελούνται από πανεπιστημιακούς (του ιδίου ιδρύματος δηλαδή) αλλά και προσωπικότητες εκτός αυτού, οι οποίες εκλέγουν τον πρύτανη μετά από πρόσκληση διεθνούς ενδιαφέροντος.
Είναι σημαντικό επίσης το γεγονός ότι η χρηματοδότηση θα είναι σε συνάρτηση με τους ενεργούς φοιτητές αλλά και το παραγόμενο έργο των ιδρυμάτων.
Εξάλλου, οι σπουδές κατανέμονται σε κύκλους, ο καθένας απ΄ αυτούς μπορεί να έχει διάρκεια από ένα έως δύο έτη.
Παράλληλα θεσπίζεται επιτροπή που θα θέσει τους όρους για την νέα χωροταξική κατανομή των Ιδρυμάτων. Με δυο λόγια, θα αρχίσει η μελέτη για να επιτευχθεί και στα Πανεπιστήμια ένα σχέδιο τύπου “Καλλικράτης”.
Η υπουργός Παιδείας Α. Διαμαντοπούλου, στο τέλος της συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου δήλωσε χαρακτηριστικά: "Η Παιδεία αποτελεί τη ψυχή της πατρίδας μας και η Ανώτατη Εκπαίδευση είναι η ατμομηχανή του έθνους, αρκεί να απελευθερώσουμε εγκλωβισμένες δυνάμεις. Η αλλαγή που προτείνεται σήμερα, είναι σύμφωνα με τις προεκλογικές μας δεσμεύσεις και αφορά το μοντέλο διοίκησης, την οργάνωση σπουδών και τη διεθνοποίηση των Ανωτάτων Ιδρυμάτων μας, με τελικό στόχο ένα Πανεπιστήμιο ανοιχτό στον κόσμο και στην κοινωνία, με υψηλή ποιότητα σπουδών και αξιοκρατία.
Στο νέο σχέδιο για τα Πανεπιστήμια και με δεδομένη τη δημόσια χρηματοδότηση, αλλάζει ο τρόπος χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων και ενισχύεται το αυτοδιοίκητο των Ιδρυμάτων, με μεταφορά αρμοδιοτήτων από το υπουργείο στα Ιδρύματα, με ταυτόχρονη τη λειτουργία θεσμών λογοδοσίας και ελέγχου”.
Συμβούλιο Ιδρύματος
Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις: Θεσπίζεται το Συμβούλιο Ιδρύματος, αξιοποιώντας εμπειρίες και πρακτικές σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, που θα συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στον απογαλακτισμό των ΑΕΙ από το υπουργείο Παιδείας.
Οι βασικές του αρμοδιότητες είναι ελεγκτικές και εγκριτικές συγκεκριμένων πράξεων της διοίκησης του ιδρύματος. Παράλληλα, το Συμβούλιο έχει την τελική έγκριση του στρατηγικού πλαισίου ανάπτυξης των ιδρυμάτων.
Το Συμβούλιο κάθε ιδρύματος αποτελείται από 7 καθηγητές, εκλεγμένους για τετραετή θητεία από τους καθηγητές του ιδρύματος, 7 εξωτερικά μέλη που επιλέγονται για τετραετή θητεία από τους εκλεγμένους καθηγητές του Συμβουλίου και ένα φοιτητή εκλεγμένο από ενιαίο ψηφοδέλτιο με ετήσια θητεία, με καθολική ψηφοφορία των ενεργών φοιτητών του τμήματος. Το Συμβούλιο του Ιδρύματος, ύστερα από διεθνή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, εκλέγει τον/την πρύτανη/πρόεδρο ΤΕΙ για 3ετή θητεία. Η εκλογή γίνεται με φανερή ψηφοφορία.
Με ανάλογη διαδικασία εκλέγονται από το Συμβούλιο κάθε ιδρύματος οι κοσμήτορες/διευθυντές των σχολών.
Ο πρύτανης/πρόεδρος ΤΕΙ καταρτίζει και εισηγείται και το Συμβούλιο του ιδρύματος τελικώς εγκρίνει τον Οργανισμό και τον εσωτερικό κανονισμό και την εσωτερική διάρθρωση και οργάνωση κάθε ιδρύματος.
Βασική η σχολή, όχι το τμήμα
Προκειμένου να ενισχυθεί η διεπιστημονικότητα και να αρθούν οι στεγανές προσεγγίσεις των μονοθεματικών τμημάτων, καθίσταται ως βασική διοικητική και ακαδημαϊκή μονάδα σε κάθε ίδρυμα, η σχολή.
Οι σχολές διοικούνται από τον κοσμήτορα/διευθυντή, την κοσμητεία/διεύθυνση της σχολής και τη γενική συνέλευση.
Η κοσμητεία/διεύθυνση αποτελείται από τον κοσμήτορα, τους διευθυντές των προγραμμάτων σπουδών της σχολής και έναν εκλεγμένο εκπρόσωπο των φοιτητών.
Οι διευθυντές των προγραμμάτων σπουδών εκλέγονται από τα μέλη της συνέλευσης του οικείου προγράμματος σπουδών
Ενιαία τα μεταπτυχιακά
Για την οργάνωση των μεταπτυχιακών και διδακτορικών προγραμμάτων σπουδών τα ιδρύματα συστήνουν μεταπτυχιακή σχολή. Για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων διά βίου μάθησης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, τα ιδρύματα συστήνουν σχολή διά βίου μάθησης ή/ και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Οι σχολές αυτές οργανώνονται και διοικούνται με διακριτό τρόπο. Τα ΑΕΙ μπορούν να οργανώνουν μονοετείς και διετείς σπουδές με τρόπο που ορίζει το κάθε ίδρυμα.
Αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
Όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς: Προτείνεται η απλοποίηση του εσωτερικού συστήματος των ΑΕΙ στο πλαίσιο της διεθνούς πρακτικής, με τη θέσπιση τριών ακαδημαϊκών βαθμίδων. Το διδακτικό και ερευνητικό έργο στα ΑΕΙ ασκείται από καθηγητές, οι οποίοι διακρίνονται σε καθηγητές, αναπληρωτές καθηγητές και επίκουρους καθηγητές.
Οι καθηγητές και αναπληρωτές εκλέγονται ως μόνιμοι.
Τα ΑΕΙ δύνανται επίσης να αναθέτουν τη διδασκαλία μαθημάτων σε εντεταλμένους διδασκαλίας με ατομικές, ανανεώσιμες, συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, πλήρους απασχόλησης, διάρκειας ενός ως τριών ακαδημαϊκών ετών και με ανώτατο συνολικό όριο τα πέντε έτη.
Εξάλλου, τα ιδρύματα μπορούν να ιδρύουν και να διατηρούν επώνυμες έδρες διδασκαλίας και έρευνας (από κληροδοτήματα, χορηγίες, κλπ.) ύστερα από έγκριση των ακαδημαϊκών τους οργάνων.
Σπουδές - κύκλοι
Οι σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση οργανώνονται στους τρεις κύκλους του ευρωπαϊκού χώρου ανώτατης εκπαίδευσης.
Ο πρώτος κύκλος συνίσταται στην παρακολούθηση ενός προγράμματος σπουδών και περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστον σε 180 ακαδημαϊκές μονάδες (α.μ.). Ένα έτος αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 60 α.μ.
Ένα ίδρυμα μπορεί να οργανώνει και προγράμματα σύντομου κύκλου σπουδών, ως μέρος του πρώτου κύκλου σπουδών ή συνδεδεμένα με αυτόν, που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά ανώτατο όριο σε 120 α.μ. και οδηγούν στην απονομή διπλώματος σύντομου κύκλου.
Ο δεύτερος κύκλος συνίσταται στην παρακολούθηση προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών και περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ.
Ο τρίτος κύκλος είναι οι διδακτορικές σπουδές. Μπορεί να περιλαμβάνει μαθήματα που αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστο σε 60 και κατά μέγιστο σε 120 α.μ. καθώς και την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.
Και σπουδές εξ' αποστάσεως
Επίσης, δίδεται η δυνατότητα στα ιδρύματα να οργανώνουν και να προσφέρουν προγράμματα σπουδών, ως αποτέλεσμα συνεργασίας των σχολών τους ή σε συνεργασία με άλλα ιδρύματα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής και σε ξένη γλώσσα, καθώς και ειδικά προγράμματα διά βίου μάθησης, με παραδοσιακές μορφές και εξ αποστάσεως.
Χρηματοδότηση και σε συνάρτηση με το έργο
Όσον αφορά στη χρηματοδότηση, αυτή κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση αντικειμενικά κριτήρια και δείκτες και διακρίνεται σε δύο μέρη.
Το πρώτο μέρος κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τον αριθμό των ενεργών φοιτητών που εγγράφονται σε αυτό και το κόστος σπουδών ανά φοιτητή.
Το υπόλοιπο κατανέμεται στα ιδρύματα με βάση τους δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων και σύμφωνα με τον βαθμό επίτευξης των στόχων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της πολιτείας και των ιδρυμάτων.
Τέρμα οι "αιώνιοι" φοιτητές
Η φοιτητική ιδιότητα διατηρείται με την εγγραφή των φοιτητών σε κάθε εξάμηνο. Χάνεται σε περίπτωση μη εγγραφής σε δύο συνεχόμενα εξάμηνα. Οι φοιτητές που αποδεδειγμένα εργάζονται δύνανται να εγγράφονται με καθεστώς μερικής φοίτησης
Μετά το ν + 2 οι φοιτητές πλήρους φοίτησης και μετά το 2ν οι φοιτητές μερικής φοίτησης, οι όροι και οι προϋποθέσεις για διατήρηση της φοιτητικής ιδιότητας ορίζονται από τα ιδρύματα.
Οι εκπρόσωποι των φοιτητών στα όργανα διοίκησης των ιδρυμάτων εκλέγονται από ενιαίο ψηφοδέλτιο με άμεση, καθολική, ταξινομική και μυστική ψηφοφορία από το σύνολο των ενεργών φοιτητών.
Φοιτητικά δάνεια
Με υπουργική απόφαση ορίζονται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση άτοκων δανείων σε φοιτητές (πρώτου κύκλου) ή σε ορισμένες άλλες κατηγορίες φοιτητών, από πιστωτικά ιδρύματα της χώρας, με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και δυνατότητα τμηματικής αποπληρωμής του δανείου μετά την έναρξη απασχόλησής τους ή την απόκτηση ατομικού εισοδήματος.
Ακαδημαϊκό άσυλο
Όσον αφορά το ακαδημαϊκό άσυλο, θα υπάρχουν διατάξεις που θα αναφέρονται στην πλήρη και πιστή εγγύηση της επιστημονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης μέσα στα ΑΕΙ, ενώ απομακρυνόμαστε από το μοντέλο χωροταξικού ορισμού και επιστροφή στις ρίζες του ασύλου.
Μ. Παπουτσάκη