Του Θεόδωρου Καλμούκου
Ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, εκ των πλέον λογίων και δυναμικών ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με συνέντευξη του στον «Εθνικό Κήρυκα» έπλεξε το εγκώμιο της Ομογένειάς μας, λέγοντας ότι «είστε σαρξ εκ της σαρκός μας, είστε Ελληνες κατά πάντα και πρώτα απʼ όλα».
Υπήρξαν στιγμές συνέχισε- που η μητέρα πατρίδα στηρίχθηκε και ανέθεσε τις ελπίδες της στον Ελληνισμό της Αμερικής. Γνωρίζουμε ακόμα από την ιστορία ότι αυτός ο Ελληνισμός πέρασε πάρα πολύ μεγάλες κρίσεις, όμως πρέπει να ομολογήσουμε ότι ξεπέρασε τις κρίσεις αυτές διότι είχε δύο σταθερές: πρώτον, την Εκκλησία, η οποία αποτελεί τον συνεκτικό κρίκο και δεύτερον η ιστορία και η γλώσσα αποτέλεσαν τους συνδέσμους του Ελληνισμού της Διασποράς προς τον Ελληνισμό της Μητροπολιτικής Ελλάδος».
Τόνισε ότι «αυτή τη στιγμή η Ελλάδα έχει ανάγκη τους Ελληνες της Διασποράς οι οποίοι πρέπει να κοιτάξουν προς τα πίσω και μέσα από τη διαδικασία αναπτυξιακών επενδύσεων να μπορέσουν να βοηθήσουν στην ανάκαμψη της κρίσεως».
Πιστεύει ότι τα πράγματα στην Ελλάδα έφτασαν στο σημερινό τους σημείο διότι «υπήρξε μία μεγάλη περίοδος υπερκαταναλωτισμού», συμπληρώνοντας ότι «υπάρχουν κι άλλες αιτίες που δεν γνωρίζω».
Εν τω μεταξύ, το θέμα της προφυλάκισης του ηγουμένου Εφραίμ έχει δημιουργήσει ήδη τριγμούς στις σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου με το Πατριαρχείο της Ρωσίας και την Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και εντός της Ιεραρχίας της Ελλάδος με έναυσμα τη δημόσια διαφοροποίηση του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου λόγω απάντησής του στο ανακοινωθέν της Συνόδου της 12ης Ιανουαρίου, το οποίο χαρακτήρισε «απαράδεκτο».
Το ανακοινωθέν της Εκκλησίας της Ελλάδος, ανάμεσα στα άλλα, έκανε λόγο για «παραβίαση των ιερών θεσμίων και μη τήρηση των εκ του αυτοδιοικήτου του Αγίου Ορους απορρεόντων καταστατικών όρων», ενώ μίλησε ακόμα για «ρωγμές» κατά καιρούς στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης.
Αναγραφόταν ακόμα πως «μαζί με το πλήθος των πιστών, εκφράζει τη συμπάθεια απάντων των μελών Αυτής προς τον δοκιμαζόμενο Καθηγούμενο, εκφράζουσα άμα και την ευχή και την ελπίδα όπως σύντομα επανεξετασθεί ψυχραιμότερα το ενδεχόμενο αποφυλακίσεώς του» και εξήγγειλε ότι «θα τον επισκεφθεί εις τας φυλακάς Κορυδαλλού ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος».
Την επόμενη ημέρα, ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος σε απάντησή του, ανέφερε ανάμεσα στα άλλα «πότε θεσμικό εκκλησιαστικό όργανο, όπως η Διαρκής Ιερά Σύνοδος, ανεμίχθη σε δικαστικές πολιτειακές υποθέσεις κληρικών ή μοναχών, οι οποίοι ανήκουν σε άλλη εκκλησιαστική δικαιοδοσία και, εν προκειμένω στο Οικουμενικό Πατριαρχείο» και διερωτάτο «θεωρεί η Διαρκής Ιερά Σύνοδος ότι η πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επί της Αγιορείτικης Κοινότητος, είναι αναποτελεσματική;». Κατέληγε πως «ελπίζω το απαράδεκτο αυτό ανακοινωθέν να αποτελέσει τον επίλογο ενός ʽπαράλογου μονόπρακτουʼ».
Μιλώντας στον «Εθνικό Κήρυκα», ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος τόνισε: «κατʼ αρχήν θέλω να πω ότι η συγκεκριμένη απάντηση στο ανακοινωθέν της Ιεράς Συνόδου δεν αποτελεί επίθεση ή αμφισβήτηση κανενός αδελφού αρχιερέως, ούτε του Μακαριοτάτου, ούτε και των προθέσεων των οποίων έχει ο καθένας αρχιερεύς και τη στάση του έναντι στο συγκεκριμένο θέμα της προφυλάκισης του Αρχιμανδρίτου Εφραίμ». Πρόσθεσε, πως «θεωρώ όμως ότι η Ιερά Σύνοδος λανθασμένα εξέδωσε ένα ανακοινωθέν για μία υπόθεση που αφορά αποκλειστικώς και μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο και μάλιστα που είναι υπόθεση ενός κληρικού που ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τέτοιου είδους υπερβάσεις ή παρεμβάσεις άλλων Εκκλησιών σε κανονικά δίκαια άλλων Εκκλησιών δημιουργούν προβλήματα παρά επιλύουν».
Στην επισήμανση: χαρακτηρίσατε το ανακοινωθέν της Συνόδου «απαράδεκτο», αλλά πώς απαντάτε στους αρχιερείς που λένε έδοξε το Αγίω Πνεύματι και ημίν, ότι τους φωτίζει το Αγιο Πνεύμα στις αποφάσεις τους, απάντησε: «δεν ισχύει για όλες τις αποφάσεις όλων των Συνόδων, αλλά μόνο για θέματα δόγματος και αληθείας της Εκκλησίας. Το ανακοινωθέν ήταν μία πράξη καθαρά διοικητική και γιʼ αυτό δεν μπορούμε να αναζητούμε διάσταση αλαθήτου και ότι δεν μπορούμε να το αμφισβητήσουμε».
Για το ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου είπε ότι «νομίζω ότι μʼ ένα τρόπο συνετό και ισορροπημένο θέτει τα πράγματα στη θέση τους». Και πρόσθεσε, πως «δεν μπορώ ως ιεράρχης της Εκκλησίας της Ελλάδος να δεχθώ ότι η Ιερά Σύνοδος ομιλεί για ρωγμές στις αποφάσεις της Ελληνικής Δικαιοσύνης ή ότι δύναμαι εγώ υπό την ιδιότητα του αρχιερέως και του Ελληνος πολίτη να υποδεικνύω και ποιες θεωρώ ως τις ενδεικτικότερες λύσεις και να υποδεικνύω αυτές τις λύσεις στη Δικαιοσύνη».
Στην ερώτηση: «γνωρίζοντας τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και τους συναδέλφους σας ιεράρχες, γιατί νομίζετε εξέδωσαν αυτό το ανακοινωθέν;», ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος είπε ότι «δεν γνωρίζω, δεν είμαι Συνοδικός, δεν ξέρω τι συνέβη και ποιες συζητήσεις προηγήθηκαν. Αυτό το οποίο έχω να πω είναι ότι ίσως ο υπέρμετρος ζήλος τους να βοηθήσουν τον Αρχιμανδρίτη Εφραίμ τους οδήγησε να προβούν και σε τέτοιου είδους αντικανονικές υιοθετήσεις».
Είπε ακόμα, πως «δεν λέγει κανείς ότι είναι κακό το να επισκέπτεσαι έναν φυλακισμένο, αλλά δεν μπορεί ένα θεσμικό όργανο, ούτε ένα πρόσωπο που εκφράζει ένα θεσμό όπως είναι ο πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου (ο Ιερώνυμος) να δεσμεύεται μέσα σʼ ένα ανακοινωθέν ότι θα επισκεφθεί τον φυλακισμένο. Ο Μακαριότατος μπορεί αν θέλει και κρίνει ότι πρέπει να πάει, μπορεί να πάει χωρίς καμία συνοδεία κάμερας ή δηλώσεων ή οτιδήποτε άλλο».
Στην ερώτηση πόσο υποψιασμένοι είμαστε σήμερα γιʼ αυτό που είναι Εκκλησία, από αυτό που δεν είναι, ο κ. Χρυσόστομος ανέφερε πως «θεωρώ ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία σήμερα πανορθοδόξως περνά μία μεγάλη κρίση και είναι η κρίση της ταυτότητας της. Δυστυχώς με όχημα την παγκοσμιοποίηση η οποία στηρίζεται κυρίως σε οικονομικά οφέλη εμφανίζεται έντονα μία τάση εκκοσμίκευσης των θεσμών και της λειτουργίας των». Και συμπλήρωσε, λέγοντας πως «είναι απαραίτητο να αντιδράσουμε εσωτερικά με το να υπερβούμε κάποια σχήματα κοσμικά και ξανακοιτάξουμε μέσα από τη λειτουργική και κανονική μας παράδοση να ξαναπροσδιορίσουμε την ταυτότητά μας». Τόνισε πως «υιοθέτηση σχημάτων κοσμικών δεν σημαίνει εκσυγχρονισμός της Εκκλησίας, ούτε όμως ότι η Εκκλησία είναι αντίθετη στον εκσυγχρονισμό ο οποίος έρχεται μέσα από τη δυναμική κι όχι στατική λειτουργία της παραδόσεώς της που σημαίνει ότι είναι ικανή να απαντήσει σε ερωτήματα κυρίως υπαρξιακά του ανθρώπου».
Αναφορικά με το αν ήταν λάθος η Αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Ελλάδος το 1850, ο κ. Χρυσόστομος επεσήμανε ότι «δεν μπορούμε για κάτι που υπήρξαν ιστορικά γεγονότα να μιλούμε για λάθη ή σωστά. Την εποχή εκείνη ήταν μία αναγκαιότητα η Αυτοκεφαλία, όπως νομίζω ότι ήταν ιστορική αναγκαιότητα και το θέμα των Νέων Χωρών. Ομως, αυτές οι αναγκαιότητες και ιστορικές εξελίξεις δημιούργησαν μία παγιωμένη κατάσταση που εάν την κρίνουμε με κριτήρια μεθύστερα κι όχι της τότε εποχής νομίζω θα φτάσουμε σε λανθασμένα αποτελέσματα και κρίσεις».