«Απόξω» φώναζε ο λαός μας στα κακά πνεύματα, που κατοικούσαν στα σπήλαια και στα γερασμένα δέντρα, για να τα ξορκίσει, χαρίζοντάς τους την ονομασία «ξωτικά».
Πίτα με μέλι πρόσφεραν οι ανύπαντρες κοπέλες για να καλοπιάσουν τις Μοίρες ή Καλοκυράδες, που κατά τη λαϊκή παράδοση ζούσαν στους λόφους και στα σπήλαια, ώστε να καλοπαντρευτούν. Συνήθεια που διατηρήθηκε μέσα στους αιώνες από την αρχαιότητα, όταν οι Ελληνίδες έκαναν θυσία με μέλι στις Νύμφες για τους ίδιους ακριβώς λόγους.Σ' αυτόν τον μαγικό κόσμο των ξωτικών και των θρύλων, στα όρια της μεσαιωνικής και νεότερης Αθήνας, αναφέρεται η διάλεξη της Όλγας Δακουρά-Βογιατζόγλου, αρχαιολόγου της Α΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012 και ώρα 19.30 στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
«Ο μαγικός κύκλος της Αθήνας», όπως είναι ο τίτλος της ομιλίας, ρίχνει φως στα μαγικά κέντρα της πόλης όπου, σύμφωνα με τις περιηγητικές πηγές και τις λαογραφικές καταγραφές, κατοικούσαν τα Ξωτικά, οι Μοίρες και οι Καλοκυράδες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το μεγαλύτερο κέντρο των Ξωτικών, που βρίσκεται στους λόφους των Νυμφών, της Πνύκας και των Μουσών, στου Φιλοπάππου.
Η κ. Βογιατζόγλου έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το θέμα, έχοντας πραγματοποιήσει πολλές έρευνες, ομιλίες και ξεναγήσεις για την «άγνωστη» πλευρά του λόφου. Εκεί όπου, όχι πολύ καιρό πριν, κυριαρχούσε στην αντίληψη των απλών ανθρώπων η πεποίθηση ότι υπήρχαν νεράιδες, αλλά και δυνάμεις ικανές να αλλάξουν τη ζωή τους.
Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι ο λείος βράχος κάτω από την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας, εκεί όπου μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες έκαναν τσουλήθρα οι έγκυες γυναίκες ώστε να «κυλήσει» εύκολα το μωρό στη γέννα, αλλά και οι άτεκνες για να αποκτήσουν παιδιά. Σ' αυτό το σημείο, λίγο πιο πάνω, τα βυζαντινά χρόνια ιδρύθηκε το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, που θεράπευε τα παιδιά και τα νήπια. Μια επιλογή καθόλου τυχαία, καθώς η Αγία Μαρίνα θεωρείται ότι μετέφερε τις ιδιότητες και τις ενέργειες των κουροτρόφων Νυμφών και του χθόνιου Δία, που λατρεύονταν στον λόφο, διαδεχόμενη ταυτόχρονα κι ένα άλλο ιερό, αυτό του Ηρακλή Αλεξίκακου, η λατρεία του οποίου διαδόθηκε στην Αθήνα μετά τη σωτηρία της από τον λοιμό στο δεύτερο έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου.