Ο Γιάννης Μπανιάς γεννήθηκε στους Μελισσουργούς της Αρτας το 1939. Υπήρξε στέλεχος της προδικτατορικής Αριστεράς, έχει δραστηριοποιηθεί έντονα στον χώρο της πολιτικής όπου συμμετείχε σε κινήματα υπέρ της ανεξαρτησίας της Κύπρου. Εντάχθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού, στο οποίο διετέλεσε Γενικός Γραμματέας από το 1982 έως το 1988. Μετά τη διαφωνία του με τον Λεωνίδα Κύρκο και τη διάσπαση της ανανεωτικής αριστεράς, ο Γιάννης Μπανιάς ίδρυσε το ΚΚΕ Εσωτερικού (Ανανεωτική Αριστερά), το οποίο μετονομάστηκε σε ΑΚΟΑ, η οποία συνεργάζεται με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Με τον ΣΥΡΙΖΑ ο Γιάννης Μπανιάς εξελέγη βουλευτής το 2007, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 2009.
Εντονη ήταν η συνδικαλιστική και πολιτική δράση ήδη κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου πήγε μετά τις σπουδές του στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Εκεί γίνεται μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας, ενώ κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα εντάσσεται στην οργάνωση της σπουδάζουσας παράταξης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, στην οποία εκλέγεται γραμματέας.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του στις Ένοπλες Δυνάμεις, επί Χούντας, το 1968 εντάσσεται πολιτικά στο ΚΚΕ Εσωτερικού και μετά την απόλυσή του από τον στρατό, το 1969, αναπτύσσει αντιδικτατορική δράση στις γραμμές της νεολαίας του Ρήγα Φεραίου του ΚΚΕ Εσωτερικού και του Πανελλήνιου Αντιδικτατορικού Μετώπου. Είναι τον ίδιο χρόνο που θα συλληφθεί και θα φυλακισθεί στο στρατόπεδο πολιτικών εξόριστων στο Παρθένι της Λέρου.
Η πολιτική του δράση στο ΚΚΕ Εσωτερικού συνεχίζεται κατά τη Μεταπολίτευση και το 1982 εκλέγεται γραμματέας του κόμματος. Παράλληλα μετέχει ήδη ως συνδικαλιστής στο συνδικαλιστικό κίνημα των Πολιτικών Μηχανικών και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ Εσωτερικού, συνεχίζει στο ΚΚΕ Εσωτερικού - Ανανεωτικής Αριστεράς, όπου γίνεται αρχηγός κόμματος και στη συνέχεια εντάχθηκε στην Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά (ΑΚΟΑ), η οποία από το 2004 αποτελεί συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτή τη θέση, το 2007 εκλέγεται βουλευτής επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η κηδεία του θα τελεστεί την Παρασκευή στο Α Νεκροταφείο Αθηνών