«Πιο γρήγορα από τους ανθρώπους αντιλαμβάνονται την άνοιξη τα φυτά» λέει μια κινέζικη παροιμία.
Πράγματι την περίοδο αυτή ο καθένας μπορεί να αφεθεί την αισθητική έλξη της εμφάνισης της καινούριας ζωής των φυτικών ειδών, και να εξέλθει στην εξοχή, στα πάρκα και στα δάση για να την απολαύσει αποκομίζοντας μια πολύ ευχάριστη εμπειρία.Η πανδαισία των χρωμάτων διαφόρων φυτικών ειδών όπως οι νάρκισσοι, οι τουλίπες, οι ανεμώνες, οι πανσέδες, οι βιολέτες, τα κίτρινα άνθη της φορσύθιας ή τα κόκκινα της κυδονιάς, μας εκπέμπουν τα πρώτα ανθοφόρα μυνήματα της ανοίξεως, μας αναζωογονούν, μας προδιαθέτουν ευχάριστα και μας κάνουν να ξεχάσουμε τον χειμώνα.
Παρά το ανεπαίσθητο κατασίγασμα της με τον ερχομό του καλοκαιριού, η συναισθηματική επίδραση των φθινοπωρινών χρωμάτων, την τελευταία περίοδο αναζοωγονήσεως των φυτών πριν την εισαγωγή τους στα κρύα και στις παγωνιές του χειμώνα, παίρνει σειρά για να μας προσφέρει την παραμυθένια χρωματική τους ατμόσφαιρα.
Η αισθητική ευχαρίστηση δεν είναι αποτέλεσμα μόνο του κάθε φυτού ξεχωριστά αλλά και του συνδυασμού των διαφόρων στοιχείων που συνυπάρχουν σε ένα τοπίο όπως ήπιοι λόφοι, κοιλάδες, πεδιάδες αλλά και της πλούσιας εναλλαγής στο τοπογραφικό ανάγλυφο της χώρας μας.
Λόφοι και πλαγιές καλυμμένες με μικρές ή μεγάλες μάζες δένδρων και θάμνων, διαφόρων σχημάτων, άλλοτε ελεύθερα άλλοτε καμπύλα, κατακερματισμένες βραχώδεις εκτάσεις σκεπασμένες με αγριολούλουδα, καθώς και πράσινοι λειμώνες συνθέτουν μια εικόνα ευχαρίστησης και ικανοποίησης των αισθήσεων του ανθρώπου.
Παρά τις αξιόλογες προσπάθειες μελετητών να ακολουθήσουν το παράδειγμα της φύσης με την χρήση τεχνητών λοφίσκων ή γενικά με την χρήση της «εδαφογλυπτικής» και παρά το άμεσο και μόνιμο αποτέλεσμα των σκληρών και κατασκευαστικών στοιχείων των τεχνητών τοπίων, τα φυτά διαφοροποιούν και τονίζουν την αισθητική αξία τους με την συνεχή τους ανάπτυξη και την εποχιακή εναλλακτικότητά τους. (1)
Στα τεχνητά τοπία και μάλιστα σε εκείνα που θεωρούμε σήμερα πετυχημένα, μεγάλο ρόλο μεταξύ των διαφόρων στοιχείων τους, παίζουν η αρμονία, η εξισσορόπηση των διαφορών, η έλλειψη υπερβολής, και το μέτρο μεταξύ χρωμάτων, υφών και μορφών όπου μαζί με τα φυτά ολοκληρώνουν κατά τον πιο άριστο και ισοδύναμο τρόπο το αποτέλεσμα.
Τα διάφορα σχέδια φωτός και σκιάς που δημιουργούν τα φυτά με την αντανακλασή τους στο νερό, οι υπέροχες αντιθέσεις του χρώματος του φυλλώματος τους με τις διάφορες επιφάνειες, καθώς επίσης και τα περίεργα σχέδια που δίνουν σε αυτές κατά την κίνηση του ηλίου με την εναλλαγή των εποχών, προσδίδουν στα τεχνητά τοπία το αίσθημα της συπλήρωσης και της τάξης.
Σε άλλες περιπτώσεις, με το πέρασμα ενός ελαφρού ανέμου, πέρα από το θρόισμα των φύλλων, προσφέρουν έξοχες χρωματικές ανταύγειες, ενώ σε άλλες όταν το χιόνι συσωρεύεται δημιουργούν εφήμερα μεν αλλά μοναδικά σχήματα.
Οι κορμοί των δένδρων προσφέρουν μια τεράστια ποικοιλία μορφών και χρωμάτων που κυμαίνονται από το λευκό έως το σκούρο καφέ και από το λείο έως ροζιασμένο και γέρικο. Τα χειμώνα ορισμένα φυτά διατηρούν τους καρπούς τους και αποτελούν την μοναδική πηγή χρώματος, ενώ άλλα αειθαλή ή φυλλοβόλα αλλάζουν το χρώμα των φύλλων τους από πράσινο σε πορτοκαλί ή κόκκινο, δημιουργώντας θαυμάσιες χρωματικές αντιθέσεις, αναστέλλοντας την γκριζα μονοτονία του χειμωνιάτικου τοπίου.
Η αισθητική αξία κρύβεται ακόμη και στα μεμονωμένα μέρη των φυτών.
Η υφή, το χρώμα, και το σχήμα των φύλλων, παρουσιάζουν τεράστια εναλλακτικότητα, ενώ οι νευρώσεις τους ποτέ δεν είναι οι ίδιες.
Ακόμη και τα ξερά κίτρινα φύλλα προκαλούν διάφορα συναισθήματα στο περιπατητή ενός δάσους. (2) Ο άνθρωπος προσπάθησε σε όλες τις εποχές του και με πολλούς τρόπους να υμνήσει και να αποθανατίσει την ομορφιά των φυτών.
Προσπάθησε επίσης και να μιμηθεί τις αποχρώσεις τους και τις υφές τους.
Πέρα όμως από κάθε περιγραφή, ζωγραφιά ή φωτογραφία η επαφή του ίδιου του ανθρώπου με τα φυτά είναι ανεκτίμητη και η εμπειρία ασύγκριτη και μοναδική.
(3) ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΑΠΘ Μ.Sc. Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης .
Βιβλιογραφία (1) Downs, R.,Stea, D,”Image and Environment”, Aldine Publ.Co.,Chicago, 1973 (2) Chadwick, F. George, “The park and the Town”, Architectural Press, London, 1966 (3) Κανταρτζής Ν., Τσαλικίδης Ι., Περιοδικό Γεωτεχνικά Νέα, Θεσσαλονίκη, Μάρτιος –Απρίλιος 1978