Ο Κώστας Γαβράς δεν μασάει τα λόγια του. Στη συνέντευξη που μας
παραχώρησε μιλά για όλα: για το περίφημο στικάκι και τον
Παπακωνσταντίνου, για τη Γαλλία που γελάει μαζί μας, ακόμα και για τις
λαμογιές του ... Μιαούλη (αθάνατο ελληνικό πνεύμα...).
Αλλά και για τη σύζυγό του, Μισέλ, και το γιο του, Ρομάν. Και φυσικά για τον αμείλικτο κόσμο των τραπεζών, που απογυμνώνει στη νέα του ταινία «Το κεφάλαιο»: ήρωάς του (τον ενσαρκώνει ο δημοφιλής Γάλλος κωμικός Γκαντ Ελμαλέχ) είναι ένας αμετανόητος «Ρομπέν των... πλουσίων»: «Θα τα παίρνουμε από τους φτωχούς και θα τα δίνουμε στους πλούσιους». Οχι, δεν πρόκειται περι επινοημένης ατάκας. Ο Γαβράς την άκουσε από τον πρόεδρο της Γκόλντμαν Σαξ, που είπε: «Τα παίρνουμε από τους φτωχούς γιατί, απλούστατα, είναι οι πιο πολλοί».
Το φιλμ προβάλλεται από προχθές, ενώ στις 29 του μήνα η Ταινιοθήκη ξεκινά ένα μεγάλο αναδρομικό αφιέρωμα στις ταινίες τού διεθνούς φήμης σκηνοθέτη. Αυτές στάθηκαν και η αφορμή μας για μια εφ' όλης της ύλης συζήτηση με τον σημαντικό Ελληνα σκηνοθέτη (και πρόεδρο της Cinematheque Francaise) που ζει και εργάζεται μόνιμα στο Παρίσι. Για άλλη μια φορά απέδειξε πως είναι ένας βαθιά σκεπτόμενος, προσγειωμένος και ευαίσθητος άνθρωπος, με χιούμορ και άμεσα αντανακλαστικά στην επικαιρότητα. Και, ταυτόχρονα, ένας πολύ γοητευτικός άντρας. Απ' αυτούς τους τυχερούς που γίνονται ομορφότεροι καθώς τους αγγίζει ο χρόνος...
- Εχετε πει πως η κρίση είναι μια ευκαιρία να αλλάξει ο Ελληνας νοοτροπία. Ομως αυτά ακριβώς λένε για μας με υψωμένο δάκτυλο και οι ξένοι. Αυτό δεν αποπροσανατολίζει λίγο από το πραγματικό πρόβλημα; Οτι δηλαδή η Ελλάδα ζει μια τραγωδία επιβίωσης;
«Ομως εγώ δεν είμαι ξένος. Είμαι Ελληνας. Και ξέρω τη νοοτροπία μας. Το βασικό πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει κράτος. Και γι' αυτό φταίμε και εμείς».
- Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η κατάσταση στην Ελλάδα;
«Η Ελλάδα επιβίωσε και στο παρελθόν από όλες τις κακές ιστορίες. Ξέρετε πόσες χρεοκοπίες ζήσαμε; Τέσσερις! Εχουμε ζήσει και άλλη τρόικα. Και ο Μιαούλης τι έκανε, ξέρετε; Εκαψε το πρώτο πλοίο που αγόρασε ο Καποδίστριας για την Ελλάδα - και ας είχε τ' όνομά του. Διότι ο Μιαούλης και η κλίκα του ήθελαν να μαζεύουν όλους τους φόρους. Ξέρουμε ότι η Εκκλησία διαπραγματεύτηκε την πτώση της Κωνσταντινούπολης με τους Τούρκους; Εμείς το ξέρουμε, αλλά στα σχολεία δεν λέγονται αυτά... Είναι δυνατόν ένας υπουργός να λέει πως πήρε μια λίστα επισήμως από τη γαλλική κυβέρνηση και την... έχασε; Και όλος ο κόσμος το βρίσκει αυτό φυσικό; Ολη η Γαλλία γελάει με αυτό».
- Δεν θα γελούσαν και τόσο αν συνειδητοποιούσαν την πραγματική κατάσταση στην Ελλάδα: ανεργία, αυτοκτονίες, συσσίτια...
«Βέβαια, ο λαός δεν έφτασε μόνος του εδώ. Οι πολιτικοί τον οδήγησαν εδώ. Και έχει ευθύνη και η Ευρώπη που το άφησε αυτό να συνεχιστεί. Επρεπε να πει στην Ελλάδα: "Να γίνετε κράτος προτού μπείτε στην Ευρώπη"».
- Πάντως με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ ήσασταν επιεικής. Εσείς θα φεύγατε από τη χώρα σας, αν σας φορολογούσαν 75%;
«Μα, με φορολογούν 50 - 52%! Τα πληρώνω, όχι με ευχαρίστηση βέβαια, αλλά γιατί νομίζω πως κάπου καλά θα πάνε, πως δεν είναι λεφτά που κάποιοι κλέβουν. Και όχι, δεν θα έφευγα. Το αν είναι κανείς πατριώτης, φαίνεται και με τα χρήματα. Αλλά δεν είναι μόνο ο Ολάντ. Και ο Ρούσβελτ επέβαλε φόρους μέχρι 80% την εποχή της κρίσης. Οταν η πατρίδα έχει τεράστιες ανάγκες, οι πλούσιοι πρέπει να πληρώνουν περισσότερο. Δεν μπορεί να περιμένεις να πληρώσει αυτός που βγάζει 1.000 ευρώ».
- Ο τίτλος της νέας ταινίας σας, «Το κεφάλαιο», παραπέμπει (και) στο «Κεφάλαιο» του Μαρξ. Ή κάνω λάθος;
«Καθόλου. Αναφέρεται στο χρήμα και στη σχέση του με τους ανθρώπους. Το πώς αλλάζει την ψυχολογία τους. Πολλοί επιζητούν την εξουσία για να κερδίσουν χρήματα - και το αντίστροφο. Οσο περισσότερο το χρήμα τόσο μεγαλύτερη η αλλοτρίωση στον άνθρωπο, η απομόνωση».
- Εχετε πιάσει τον εαυτό σας να «κολάζεται» με το χρήμα;
«Φυσικά. Και προσπαθώ να αντισταθώ σ' αυτή την τάση μου. Το χρήμα είναι χρήσιμο για να ζει κανείς μια καλή ζωή. Αλλο αυτό όμως και άλλο να έχεις ως αυτοσκοπό τέσσερα σπίτια, γιοτ και ρολόγια των 500.000 ευρώ».
Στην ταινία ο ήρωάς σας προτείνει ένα «μπόνους απόλυσης» για τα στελέχη της τράπεζας. Υπάρχει πράγματι τέτοιο μπόνους;
«Δεν λέγεται έτσι, το υπογράμμισα λίγο στην ταινία, αλλά υπάρχει. Στις εταιρείες που δεν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα αλλά απολύουν για να αυξήσουν τα κέρδη τους, αυτός που υλοποιεί όλο αυτό το "κοινωνικό πρόγραμμα" (έτσι το λένε σήμερα!), λαμβάνει ένα παχυλό μπόνους. Αλλοι το λένε μισθό, αλλά ουσιαστικά είναι μπόνους απόλυσης».
- Πάντως στο «Τσεκούρι» ήσασταν προφητικός επιλέγοντας για πρωταγωνιστή σας έναν απολυμένο που παίρνει ανάποδες. Θα μπορούσατε να το είχατε γυρίσει σήμερα...
«Είναι ένα δράμα αυτό που ζουν οι άνθρωποι που έχουν ταυτιστεί με μια δουλειά και μια ωραία μέρα τούς πετάνε στο δρόμο για να αυξηθούν τα κέρδη της εταιρείας. Οταν όλη σου η ζωή και η οικογένεια εξαρτώνται από αυτή τη δουλειά, νιώθεις πως δεν είσαι τίποτα πια. Πώς μπορεί να αντιδράσει κανείς; Ε, στο "Τσεκούρι" ο ήρωας αρχίζει να δολοφονεί τους συνυποψηφίους του. Είναι, βέβαια, μια υπερβολή».
- Μην είστε και τόσο σίγουρος πια, εκεί που έχουν φτάσει τα πράγματα στην Ελλάδα... Αλήθεια, τι γράφουν για μας στη Γαλλία;
«Δυστυχώς, στη Γαλλία η Ελλάδα δεν έχει καμία παρουσία εκτός από αρνητικά δημοσιεύματα. Σαν να μην έχει καλλιτεχνική ύπαρξη. Οταν μιλάω για αρνητικά δημοσιεύματα, βέβαια, δεν εννοώ πως υπάρχει κάποια εμπάθεια εναντίον της Ελλάδας. Απλώς περιγράφουν την κατάστασή μας: λ.χ. πως γονείς εγκαταλείπουν τα παιδιά τους γιατί δεν μπορούν να τα μεγαλώσουν. Οτι τα ορφανοτροφεία είναι τίγκα».
- Καλά, και όλος αυτός ο ντόρος για το νέο ελληνικό σινεμά, για τις διακρίσεις του Λάνθιμου κ.λπ.; Τίποτε δεν γράφεται στη Γαλλία;
«Μα, τα φιλμ αυτά δεν τα έχουμε δει ποτέ. Προσπαθούμε να κάνουμε μια εβδομάδα ελληνικού κινηματογράφου, αλλά δεν υπάρχουν χρήματα από το υπουργείο. Ούτε εγώ έχω δει αυτά τα φιλμ. Και θέλω πολύ να τα δω».
- Ο γιος σας, ο Ρομάν, ακολουθεί τ' αχνάρια σας, αλλά η ματιά του είναι πολύ διαφορετική από τη δική σας... Και είναι πολύ τολμηρός.
(Χαμογελά) «Πράγματι. Κάνει και διαφημιστικά με τεράστια μπάτζετ: για τον Ντιορ, τη Σάμσουνγκ. Φτιάχνει και προκλητικά βιντεοκλίπ. Μάλιστα για ένα κλιπ που έκανε για τη ΜΙΑ, κέρδισε δύο υποψηφιότητες για Γκράμι».
- Σε πρόσφατη συζήτησή σας με το κοινό, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, είπατε πως δυσκολευτήκατε να βρείτε χρηματοδότηση επειδή η ταινία σας δεν έχει θετικό ήρωα. Και πως το φιλμ έγινε τελικά χάρη στην παραγωγό -και συζυγό σας- Μισέλ. Τη μνημονεύετε σε κάθε ευκαιρία με αγάπη. Αλήθεια, γνωριστήκατε στο χώρο του σινεμά;
«Καμία σχέση. Γνωριστήκαμε τυχαία, όταν ήταν ακόμα μανεκέν στη Σανέλ. Υστερα βέβαια βαρέθηκε, έγινε δημοσιογράφος και έφτασε μέχρι το Βιετνάμ. Εγραψε μάλιστα ένα βιβλίο. Φυσικά, όταν κάναμε παιδιά σταμάτησε τα ρεπορτάζ».
- Φυσικά; Ακούγεστε λίγο παραδοσιακός...
«Μα, όχι, εκείνη το θέλησε. Ισως εκείνη να είναι παραδοσιακή, μια που προέρχεται από τη Μεσόγειο, από τη Νίκαια. Αλλωστε ασχολήθηκε με το σινεμά. Αρχισε πρώτα να παράγει φιλμ άλλων. Στην πραγματικότητα έχει κάνει μόνο δύο με τρία δικά μου και δέκα με δώδεκα άλλων. Η βασική της αντίληψη είναι πως στον σκηνοθέτη πρέπει να δίνεις ό,τι χρειάζεται. Στην Αμερική η λογική είναι εντελώς διαφορετική: οι παραγωγοί είναι υπάλληλοι των μεγάλων εταιρειών».
- Το αφιέρωμα που σας ετοιμάζει η Ταινιοθήκη είναι πλήρες;
«Ναι, είναι η πρώτη πλήρης αναδρομική προβολή έργων μου που γίνεται στην Ελλάδα. Το μόνο που λείπει είναι η πτυχιακή μικρού μήκους που έκανα στην IDHEC το '55. Αλλα τότε δεν είχαμε τα μέσα, όπως σήμερα. Θα δείτε βέβαια και μικρού μήκους ταινίες μου - ως τμήματα σπονδυλωτών φιλμ που έχω κάνει».
- Σήμερα, που έχει μεσολαβήσει πια τόσος χρόνος, ξεχωρίζετε κάποια από τις 17 ταινίες της καριέρας σας;
«Δεν θεωρώ πως κάνω καριέρα. Καριέρα κάνουν οι στρατιωτικοί, οι πολιτικοί, οι δικαστικοί. Αλλά ναι, έχω μια αδυναμία στις ταινίες μου που δεν πέτυχαν. Οπως συμβαίνει με τους γονείς που έχουν πάντα μια κρυφή αδυναμία στα παιδιά που δεν τα κατάφεραν. Μια τέτοια περίπτωση είναι η ταινία μου "Hanna Κ.", του 1983. Ηταν ένα φιλμ για το ισραηλινό-παλαιστινιακό ζήτημα. Δεν τα πήγε τόσο καλά. Παίχτηκε στη Γαλλία, αλλά πουθενά αλλού».
- Γυρίσατε την ταινία από τη σκοπιά των Παλαιστινίων;
«Δεν τη γύρισα από καμία σκοπιά. Αυτό ήταν το θέμα. Τη γύρισα πριν καν ο Ράμπιν δηλώσει πως και οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα σε μια χώρα».
- Κάποιο περισταστικό που δεν θα ξεχάσετε, από τα παρασκήνια των ταινιών σας;
«Οταν ετοίμαζα τον "Αγνοούμενο" ήθελα να χρησιμοποιήσω στο ρόλο του πατέρα τον Τζακ Λέμον. Ομως η Universal αρνιόταν πεισματικά. "Μα, είναι κωμικός", μου έλεγαν. Ευτυχώς επέμεινα: "Ή αυτός ή κανένας!"».
Ο ΓΑΒΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ «Ε»
«Είδα με χαρά μια διαφήμισή σας σε ένα λεωφορείο, που έλεγε: "Επιστρέφουμε!". Καλωσήρθατε! Συνεχίστε.».
enet.gr
Αλλά και για τη σύζυγό του, Μισέλ, και το γιο του, Ρομάν. Και φυσικά για τον αμείλικτο κόσμο των τραπεζών, που απογυμνώνει στη νέα του ταινία «Το κεφάλαιο»: ήρωάς του (τον ενσαρκώνει ο δημοφιλής Γάλλος κωμικός Γκαντ Ελμαλέχ) είναι ένας αμετανόητος «Ρομπέν των... πλουσίων»: «Θα τα παίρνουμε από τους φτωχούς και θα τα δίνουμε στους πλούσιους». Οχι, δεν πρόκειται περι επινοημένης ατάκας. Ο Γαβράς την άκουσε από τον πρόεδρο της Γκόλντμαν Σαξ, που είπε: «Τα παίρνουμε από τους φτωχούς γιατί, απλούστατα, είναι οι πιο πολλοί».
Το φιλμ προβάλλεται από προχθές, ενώ στις 29 του μήνα η Ταινιοθήκη ξεκινά ένα μεγάλο αναδρομικό αφιέρωμα στις ταινίες τού διεθνούς φήμης σκηνοθέτη. Αυτές στάθηκαν και η αφορμή μας για μια εφ' όλης της ύλης συζήτηση με τον σημαντικό Ελληνα σκηνοθέτη (και πρόεδρο της Cinematheque Francaise) που ζει και εργάζεται μόνιμα στο Παρίσι. Για άλλη μια φορά απέδειξε πως είναι ένας βαθιά σκεπτόμενος, προσγειωμένος και ευαίσθητος άνθρωπος, με χιούμορ και άμεσα αντανακλαστικά στην επικαιρότητα. Και, ταυτόχρονα, ένας πολύ γοητευτικός άντρας. Απ' αυτούς τους τυχερούς που γίνονται ομορφότεροι καθώς τους αγγίζει ο χρόνος...
- Εχετε πει πως η κρίση είναι μια ευκαιρία να αλλάξει ο Ελληνας νοοτροπία. Ομως αυτά ακριβώς λένε για μας με υψωμένο δάκτυλο και οι ξένοι. Αυτό δεν αποπροσανατολίζει λίγο από το πραγματικό πρόβλημα; Οτι δηλαδή η Ελλάδα ζει μια τραγωδία επιβίωσης;
«Ομως εγώ δεν είμαι ξένος. Είμαι Ελληνας. Και ξέρω τη νοοτροπία μας. Το βασικό πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει κράτος. Και γι' αυτό φταίμε και εμείς».
- Πώς βλέπετε να εξελίσσεται η κατάσταση στην Ελλάδα;
«Η Ελλάδα επιβίωσε και στο παρελθόν από όλες τις κακές ιστορίες. Ξέρετε πόσες χρεοκοπίες ζήσαμε; Τέσσερις! Εχουμε ζήσει και άλλη τρόικα. Και ο Μιαούλης τι έκανε, ξέρετε; Εκαψε το πρώτο πλοίο που αγόρασε ο Καποδίστριας για την Ελλάδα - και ας είχε τ' όνομά του. Διότι ο Μιαούλης και η κλίκα του ήθελαν να μαζεύουν όλους τους φόρους. Ξέρουμε ότι η Εκκλησία διαπραγματεύτηκε την πτώση της Κωνσταντινούπολης με τους Τούρκους; Εμείς το ξέρουμε, αλλά στα σχολεία δεν λέγονται αυτά... Είναι δυνατόν ένας υπουργός να λέει πως πήρε μια λίστα επισήμως από τη γαλλική κυβέρνηση και την... έχασε; Και όλος ο κόσμος το βρίσκει αυτό φυσικό; Ολη η Γαλλία γελάει με αυτό».
- Δεν θα γελούσαν και τόσο αν συνειδητοποιούσαν την πραγματική κατάσταση στην Ελλάδα: ανεργία, αυτοκτονίες, συσσίτια...
«Βέβαια, ο λαός δεν έφτασε μόνος του εδώ. Οι πολιτικοί τον οδήγησαν εδώ. Και έχει ευθύνη και η Ευρώπη που το άφησε αυτό να συνεχιστεί. Επρεπε να πει στην Ελλάδα: "Να γίνετε κράτος προτού μπείτε στην Ευρώπη"».
- Πάντως με τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ ήσασταν επιεικής. Εσείς θα φεύγατε από τη χώρα σας, αν σας φορολογούσαν 75%;
«Μα, με φορολογούν 50 - 52%! Τα πληρώνω, όχι με ευχαρίστηση βέβαια, αλλά γιατί νομίζω πως κάπου καλά θα πάνε, πως δεν είναι λεφτά που κάποιοι κλέβουν. Και όχι, δεν θα έφευγα. Το αν είναι κανείς πατριώτης, φαίνεται και με τα χρήματα. Αλλά δεν είναι μόνο ο Ολάντ. Και ο Ρούσβελτ επέβαλε φόρους μέχρι 80% την εποχή της κρίσης. Οταν η πατρίδα έχει τεράστιες ανάγκες, οι πλούσιοι πρέπει να πληρώνουν περισσότερο. Δεν μπορεί να περιμένεις να πληρώσει αυτός που βγάζει 1.000 ευρώ».
- Ο τίτλος της νέας ταινίας σας, «Το κεφάλαιο», παραπέμπει (και) στο «Κεφάλαιο» του Μαρξ. Ή κάνω λάθος;
«Καθόλου. Αναφέρεται στο χρήμα και στη σχέση του με τους ανθρώπους. Το πώς αλλάζει την ψυχολογία τους. Πολλοί επιζητούν την εξουσία για να κερδίσουν χρήματα - και το αντίστροφο. Οσο περισσότερο το χρήμα τόσο μεγαλύτερη η αλλοτρίωση στον άνθρωπο, η απομόνωση».
- Εχετε πιάσει τον εαυτό σας να «κολάζεται» με το χρήμα;
«Φυσικά. Και προσπαθώ να αντισταθώ σ' αυτή την τάση μου. Το χρήμα είναι χρήσιμο για να ζει κανείς μια καλή ζωή. Αλλο αυτό όμως και άλλο να έχεις ως αυτοσκοπό τέσσερα σπίτια, γιοτ και ρολόγια των 500.000 ευρώ».
Στην ταινία ο ήρωάς σας προτείνει ένα «μπόνους απόλυσης» για τα στελέχη της τράπεζας. Υπάρχει πράγματι τέτοιο μπόνους;
«Δεν λέγεται έτσι, το υπογράμμισα λίγο στην ταινία, αλλά υπάρχει. Στις εταιρείες που δεν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα αλλά απολύουν για να αυξήσουν τα κέρδη τους, αυτός που υλοποιεί όλο αυτό το "κοινωνικό πρόγραμμα" (έτσι το λένε σήμερα!), λαμβάνει ένα παχυλό μπόνους. Αλλοι το λένε μισθό, αλλά ουσιαστικά είναι μπόνους απόλυσης».
- Πάντως στο «Τσεκούρι» ήσασταν προφητικός επιλέγοντας για πρωταγωνιστή σας έναν απολυμένο που παίρνει ανάποδες. Θα μπορούσατε να το είχατε γυρίσει σήμερα...
«Είναι ένα δράμα αυτό που ζουν οι άνθρωποι που έχουν ταυτιστεί με μια δουλειά και μια ωραία μέρα τούς πετάνε στο δρόμο για να αυξηθούν τα κέρδη της εταιρείας. Οταν όλη σου η ζωή και η οικογένεια εξαρτώνται από αυτή τη δουλειά, νιώθεις πως δεν είσαι τίποτα πια. Πώς μπορεί να αντιδράσει κανείς; Ε, στο "Τσεκούρι" ο ήρωας αρχίζει να δολοφονεί τους συνυποψηφίους του. Είναι, βέβαια, μια υπερβολή».
- Μην είστε και τόσο σίγουρος πια, εκεί που έχουν φτάσει τα πράγματα στην Ελλάδα... Αλήθεια, τι γράφουν για μας στη Γαλλία;
«Δυστυχώς, στη Γαλλία η Ελλάδα δεν έχει καμία παρουσία εκτός από αρνητικά δημοσιεύματα. Σαν να μην έχει καλλιτεχνική ύπαρξη. Οταν μιλάω για αρνητικά δημοσιεύματα, βέβαια, δεν εννοώ πως υπάρχει κάποια εμπάθεια εναντίον της Ελλάδας. Απλώς περιγράφουν την κατάστασή μας: λ.χ. πως γονείς εγκαταλείπουν τα παιδιά τους γιατί δεν μπορούν να τα μεγαλώσουν. Οτι τα ορφανοτροφεία είναι τίγκα».
- Καλά, και όλος αυτός ο ντόρος για το νέο ελληνικό σινεμά, για τις διακρίσεις του Λάνθιμου κ.λπ.; Τίποτε δεν γράφεται στη Γαλλία;
«Μα, τα φιλμ αυτά δεν τα έχουμε δει ποτέ. Προσπαθούμε να κάνουμε μια εβδομάδα ελληνικού κινηματογράφου, αλλά δεν υπάρχουν χρήματα από το υπουργείο. Ούτε εγώ έχω δει αυτά τα φιλμ. Και θέλω πολύ να τα δω».
- Ο γιος σας, ο Ρομάν, ακολουθεί τ' αχνάρια σας, αλλά η ματιά του είναι πολύ διαφορετική από τη δική σας... Και είναι πολύ τολμηρός.
(Χαμογελά) «Πράγματι. Κάνει και διαφημιστικά με τεράστια μπάτζετ: για τον Ντιορ, τη Σάμσουνγκ. Φτιάχνει και προκλητικά βιντεοκλίπ. Μάλιστα για ένα κλιπ που έκανε για τη ΜΙΑ, κέρδισε δύο υποψηφιότητες για Γκράμι».
- Σε πρόσφατη συζήτησή σας με το κοινό, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, είπατε πως δυσκολευτήκατε να βρείτε χρηματοδότηση επειδή η ταινία σας δεν έχει θετικό ήρωα. Και πως το φιλμ έγινε τελικά χάρη στην παραγωγό -και συζυγό σας- Μισέλ. Τη μνημονεύετε σε κάθε ευκαιρία με αγάπη. Αλήθεια, γνωριστήκατε στο χώρο του σινεμά;
«Καμία σχέση. Γνωριστήκαμε τυχαία, όταν ήταν ακόμα μανεκέν στη Σανέλ. Υστερα βέβαια βαρέθηκε, έγινε δημοσιογράφος και έφτασε μέχρι το Βιετνάμ. Εγραψε μάλιστα ένα βιβλίο. Φυσικά, όταν κάναμε παιδιά σταμάτησε τα ρεπορτάζ».
- Φυσικά; Ακούγεστε λίγο παραδοσιακός...
«Μα, όχι, εκείνη το θέλησε. Ισως εκείνη να είναι παραδοσιακή, μια που προέρχεται από τη Μεσόγειο, από τη Νίκαια. Αλλωστε ασχολήθηκε με το σινεμά. Αρχισε πρώτα να παράγει φιλμ άλλων. Στην πραγματικότητα έχει κάνει μόνο δύο με τρία δικά μου και δέκα με δώδεκα άλλων. Η βασική της αντίληψη είναι πως στον σκηνοθέτη πρέπει να δίνεις ό,τι χρειάζεται. Στην Αμερική η λογική είναι εντελώς διαφορετική: οι παραγωγοί είναι υπάλληλοι των μεγάλων εταιρειών».
- Το αφιέρωμα που σας ετοιμάζει η Ταινιοθήκη είναι πλήρες;
«Ναι, είναι η πρώτη πλήρης αναδρομική προβολή έργων μου που γίνεται στην Ελλάδα. Το μόνο που λείπει είναι η πτυχιακή μικρού μήκους που έκανα στην IDHEC το '55. Αλλα τότε δεν είχαμε τα μέσα, όπως σήμερα. Θα δείτε βέβαια και μικρού μήκους ταινίες μου - ως τμήματα σπονδυλωτών φιλμ που έχω κάνει».
- Σήμερα, που έχει μεσολαβήσει πια τόσος χρόνος, ξεχωρίζετε κάποια από τις 17 ταινίες της καριέρας σας;
«Δεν θεωρώ πως κάνω καριέρα. Καριέρα κάνουν οι στρατιωτικοί, οι πολιτικοί, οι δικαστικοί. Αλλά ναι, έχω μια αδυναμία στις ταινίες μου που δεν πέτυχαν. Οπως συμβαίνει με τους γονείς που έχουν πάντα μια κρυφή αδυναμία στα παιδιά που δεν τα κατάφεραν. Μια τέτοια περίπτωση είναι η ταινία μου "Hanna Κ.", του 1983. Ηταν ένα φιλμ για το ισραηλινό-παλαιστινιακό ζήτημα. Δεν τα πήγε τόσο καλά. Παίχτηκε στη Γαλλία, αλλά πουθενά αλλού».
- Γυρίσατε την ταινία από τη σκοπιά των Παλαιστινίων;
«Δεν τη γύρισα από καμία σκοπιά. Αυτό ήταν το θέμα. Τη γύρισα πριν καν ο Ράμπιν δηλώσει πως και οι Παλαιστίνιοι έχουν δικαίωμα σε μια χώρα».
- Κάποιο περισταστικό που δεν θα ξεχάσετε, από τα παρασκήνια των ταινιών σας;
«Οταν ετοίμαζα τον "Αγνοούμενο" ήθελα να χρησιμοποιήσω στο ρόλο του πατέρα τον Τζακ Λέμον. Ομως η Universal αρνιόταν πεισματικά. "Μα, είναι κωμικός", μου έλεγαν. Ευτυχώς επέμεινα: "Ή αυτός ή κανένας!"».
Ο ΓΑΒΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ «Ε»
«Είδα με χαρά μια διαφήμισή σας σε ένα λεωφορείο, που έλεγε: "Επιστρέφουμε!". Καλωσήρθατε! Συνεχίστε.».
enet.gr