ΟΙ ΚΥΚΛΩΝΕΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΑ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ ΑΣΤΑΜΑΤΗΤΑ ΣΑΝ ...ΚΑΛΟΚΟΥΡΔΙΣΜΈΝΗ ΜΗΧΑΝΗ !
Καταβυθίζουν και αναδύουν τεράστιες ποσότητες νερού, κάθε μέρα, εδώ και χιλιάδες χρόνια
Με μία αριστερόστροφη κίνηση, πυκνά νερά αναδύονται από βάθος 300 και 400 μέτρων και αρχίζουν σιγά σιγά να κατευθύνονται προς το Γιβραλτάρ.
Περνούν στον Ατλαντικό και φθάνουν μέχρι την Καραϊβική όπου συναντούν το Γκολφ Στριμ...».Στο παρελθόν λέγεται μάλιστα ότι αυτά τα νερά, που είναι πυκνά σε αλατότητα, επηρέασαν το περίφημο Ρεύμα του Κόλπου, το οποίο ζεσταίνει τη Βορειοδυτική Ευρώπη, προκαλώντας μάλιστα μια μικρή κλιματική αλλαγή.
Ο Τάσος Τσελεπίδης, καθηγητής Ωκεανογραφίας στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ, λέει στα «ΝΕΑ» ότι η περιοχή του Νοτίου Αιγαίου δεν κρύβει μέσα της μόνο τον κυκλώνα της Ρόδου.
Αντιθέτως, εκεί βασιλεύουν τρεις ακόμη κυκλώνες και αντικυκλώνες που καταβυθίζουν και αναδύουν τεράστιες ποσότητες νερού, κάθε μέρα, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Και όλοι τους βρίσκονται σε περιοχές όπου το βάθος της θάλασσας ξεκινά από 3.500 μέτρα και φθάνει σχεδόν στα 4.500 μέτρα.
Σε μεγάλα βάθη
«Στη Νότια Πελοπόννησο βρίσκεται ο αντικυκλώνας Πέλοπας. Οι αντικυκλώνες κινούνται δεξιόστροφα και καταβυθίζουν τα νερά σε μεγάλα βάθη. Πιο ανατολικά και νότια της Κρήτης βρίσκεται ο κυκλώνας Δυτικής Κρήτης που είναι ο αγαπημένος των φυσητήρων επειδή εκεί βρίσκουν θράψαλα και καλαμάρια για να τραφούν. Στα ανοικτά της Ιεράπετρας κυριαρχεί ο αντικυκλώνας Ιεράπετρας και ακόμα πιο ανατολικά βρίσκεται ο κυκλώνας Ρόδου». Αυτός μαζί με τον κυκλώνα της Δυτικής Κρήτης έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον των Ελλήνων ειδικών που τους μελετούν εδώ και πολλά χρόνια επιστρατεύοντας ακόμη και δορυφορικά δεδομένα για ν΄ αποκωδικοποιήσουν τη συμπεριφορά τους.
«Εκεί, στα νότια της Ρόδου φαίνεται πώς έχει στηθεί ένα ακούραστο υδρογεωλογικό εργαστήριο όπου με επίκεντρο τον μεγάλο κυκλώνα, επηρεάζεται ο Ατλαντικός Ωκεανός και ενδεχομένως το κλίμα κάποιων περιοχών, σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων», προσθέτει ο κ. Τσελεπίδης. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα νερά του Ατλαντικού Ωκεανού εισέρχονται στη Μεσόγειο μέσω του Γριβραλτάρ και κατευθύνονται προς την Ανατολική Μεσόγειο κινούμενα σε μικρό βάθος που δεν ξεπερνά τα 40 μέτρα. Όταν φθάνουν νότια της Ρόδου, στη Θάλασσα της Λεβαντίνης που έχει βάθος μεγαλύτερο από 4.300
μέτρα, αρχίζει μια σειρά από φυσικοχημικές διεργασίες και τότε ένας τεράστιος όγκος νερού που αναδύεται πολύ αργά με κυκλωνικές κινήσεις, αρχίζει να κινείται δυτικά σε βάθος 300 μέτρων.
Φθάνουν στην Καραϊβική
«Αυτή η ζώνη νερού ακολουθεί την αντίστροφη πορεία από τα νερά του Ατλαντικού και περνά νότια της Κρήτης μέχρι να βγει στον ωκεανό από το Γιβραλτάρ. Τα νερά αυτά, που είναι γνωστά ως τα ενδιάμεσα νερά της Λεβαντίνης, αφήνουν πίσω τους την Ευρώπη και προχωρούν δυτικά προσεγγίζοντας την Καραϊβική. Ορισμένοι επιστήμονες έχουν εκφράσει την υπόνοια ότι τα νερά αυτά που ξεκινούν το μακρινό τους ταξίδι από τον κυκλώνα της Ρόδου, έχουν στο παρελθόν συναντηθεί με τα θερμά νερά του Ρεύματος του Κόλπου, και έχουν επηρεάσει την ταχύτητα ροής και τον όγκο του θερμού μεταφερόμενου νερού, προκαλώντας μικρής έκτασης κλιματική αλλαγή». Το Ρεύμα του Κόλπου δημιουργείται στο Μεξικό και κινείται βόρεια προς τη Δυτική Ευρώπη. Μάλιστα, χάρη και στον κυκλώνα της Ρόδου, οι επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι τα νερά της Μεσογείου ανανεώνονται με πολύ αργό ρυθμό που μπορεί να φθάνει ακόμη και τα 100 χρόνια. «Εκτιμάται ότι ένα μόριο νερού που μπαίνει στη Μεσόγειο από το Γιβραλτάρ χρειάζεται περίπου 80 χρόνια μέχρι να φθάσει στον κυκλώνα της Ρόδου και να βγει ξανά στον ωκεανό», προσθέτει ο κ. Τσελεπίδης.
Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ των φυσητήρων είναι ο κυκλώνας της Δυτικής Κρήτης, στα ανοικτά της Παλαιόχωρας Χανίων. Με τη βοήθεια δορυφορικών δεδομένων για την επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας και την κατανομή της χλωροφύλλης που συγκεντρώνει ο Βασίλης Βαλαβάνης, περιβαλλοντολόγος στο Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων του ΕΛΚΕΘΕ, οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι η ανάδυση νερού από βάθη μεγαλύτερα των 300 μέτρων δημιουργεί προϋποθέσεις για ένα ατέλειωτο... φαγοπότι.
Αυτό συμβαίνει γιατί τα νερά στο συγκεκριμένο βάθος είναι «παλιά» και έχουν αποικοδομήσει την οργανική ύλη που έχουν δεχτεί από τα ανώτερα στρώματα. Καθώς λοιπόν αναδύονται από τον κυκλώνα με αριστερόστροφη διεύθυνση, μεταφέρουν ανόργανα θρεπτικά συστατικά και θρεπτικά άλατα (φωσφορικά, πυριτικά, νιτρικά) τα οποία καταναλώνονται από θράψαλα, καλαμάρια και ψάρια. Στην περιοχή αυτή πηγαίνουν και οι φυσητήρες οι οποίοι καταδύονται ακόμη και σε βάθος 1.000 και 1.500 μέτρων για να αναζητήσουν θράψαλα και καλαμάρια. Οι τέσσερις κυκλώνες και αντικυκλώνες στο Νότιο Αιγαίο είναι οι μεγαλύτεροι στην Ανατολική Μεσόγειο και έχουν σταθερή και διαρκή παρουσία. Μόνο ο αντικυκλώνας της Ιεράπετρας καμιά φορά αδρανοποιείται τον χειμώνα.
Τα νερά που αναδύονται ή καταδύονται και στις τέσσερις περιπτώσεις δεν δημιουργούν δίνες καθώς κινούνται με αργή ταχύτητα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να παρασύρουν στον βυθό κάποιον που θα βρεθεί να κολυμπά σε απόσταση... αναπνοής.
ΤΑ ΝΕΑ