Υπήρξε εντελώς απείθαρχος ως παιδί και δυσκολεύτηκε να τελειώσει
ακόμα και τις εγκύκλιες σπουδές του – ούτε λόγος για πανεπιστήμιο.
Δεν
τα κατάφερε, όμως, να προσαρμοστεί ούτε στο στρατιωτικό πνεύμα, όπως
είχαν ελπίσει οι γονείς του, στέλνοντάς τον σε ειδικό φροντιστήριο
προκειμένου να αρχίσει μια καριέρα η οποία έχαιρε στην Αγγλία μεγάλης
εκτιμήσεως.
Παρόλα αυτά, κατόρθωσε να βρει γρήγορα τον εαυτό του, όταν
σε ηλικία δεκαοκτώ ετών (τη χρονιά που ο Χίτλερ κατέλαβε την καγκελαρία)
αποφάσισε να διασχίσει με τα πόδια ολόκληρη την Ευρώπη για να φτάσει
μέχρι την Κωνσταντινούπολη και τον Άθω.
Ο λόγος είναι για τον Πάτρικ Λη
Φέρμορ, έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς ταξιδιωτικής
λογοτεχνίας του 20ου αιώνα, ο οποίος εγκαταστάθηκε στα μέσα της
δεκαετίας του 1960 στην Καρδαμύλη για να μείνει εκεί μέχρι και την
προτελευταία ημέρα της ζωής του.
Ο Φέρμορ απεχθανόταν τις βιογραφίες, αλλά η Άρτεμις Κούπερ,
επιμελήτρια εκδόσεων και βιογράφος, σύζυγος του ιστορικού Άντονι Μπίβορ,
κατάφερε να τον κάνει να αλλάξει την ιδέα του και να της εμπιστευτεί
ένα μεγάλο κομμάτι της εμπειρίας την οποία έζησε στην Ευρώπη, την
Ελλάδα, αλλά και τη Λατινική Αμερική. Η Κούπερ γνώρισε τον Φέρμορ στα
δεκαεπτά της χρόνια στις Σπέτσες (ήταν φίλος με τον πατέρα της και η
ίδια είχε πάει στο νησί για να επισκεφθεί τη γιαγιά της) και κάποια
στιγμή, πολύ αργότερα, τον έπεισε να δουλέψουν μαζί στο αρχείο του. Με
τη δουλειά στο αρχείο, ο Φέρμορ άρχισε σιγά-σιγά να γίνεται λαλίστατος.
Για όσα, ωστόσο, δεν είπε ποτέ (και ήταν διάφορα), αρωγός της Κούπερ
στάθηκε η γυναίκα του, η φωτογράφος Τζόαν Λη Φέρμορ, που εικονογράφησε
τα βιβλία του «Μάνη» και «Ρούμελη».
Στην ογκώδη βιογραφία της, που κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό από
τις εκδόσεις Μεταίχμιο με τίτλο «Πάτρικ Λη Φέρμορ. Μια περιπέτεια»
(μετάφραση Ηλίας Μαγκλίνης), η Κούπερ ξεδιπλώνει μια συναρπαστική
αφήγηση. Με πρώτους σταθμούς το Ρότερνταμ, τη Χαϊδελβέργη, το Μόναχο, τη
Βιέννη, την Μπρατισλάβα και την Πράγα, ο Φέρμορ θα περάσει εν συνεχεία
στην Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, έχοντας ως τελικό προορισμό
την Αδριανούπολη, την Κωνσταντινούπολη, τη Θεσσαλονίκη και το Άγιον
Όρος. Κατά τη διάρκεια της μακράς αυτής διαδρομής, ο Φέρμορ (Πάντι για
τον τεράστιο κύκλο των φίλων και των γνωρίμων του) θα φιλοξενηθεί σε
πύργους και κάστρα ευγενών, θα ερωτευτεί αριστοκράτισσες, θα κοιμηθεί
πολλά βράδια στο ύπαιθρο, μένοντας επί ημέρες άπλυτος, και θα
τραγουδήσει παρέα με χωρικούς των Βαλκανίων τραγούδια βγαλμένα από την
καρδιά της τοπικής παράδοσης. Τότε θα μάθει, εκτός από γαλλικά και
γερμανικά, και διάφορες γλώσσες των βαλκανικών χωρών, μεταξύ των οποίων,
βεβαίως, και τα ελληνικά.
Με την κήρυξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Πάντι θα
επιστρέψει στην Αγγλία και θα ενταχθεί στην Ιρλανδική Φρουρά. Λόγω της
γνώσης των ελληνικών, θα τοποθετηθεί γρήγορα ως σύνδεσμος-αξιωματικός
στην Κρήτη, όπου σε συνεργασία με μέλη της κρητικής αντίστασης θα
απαγάγει τον γερμανό διοικητή του νησιού, τον στρατηγό Κράιπε: μια
ιστορία που μετά το τέλος του πολέμου θα έρθει πολλές φορές στην
επιφάνεια αφού ο στρατηγός και ο απαγωγέας του θα διατηρήσουν τους
δεσμούς τους επί δεκαετίες και θα εμφανιστούν παρέα ακόμα και σε
ελληνική τηλεοπτική εκπομπή (το γεγονός που τους έφερε κοντά επάνω στα
κρητικά βουνά ήταν η κοινή τους αγάπη για την ποίηση του Οράτιου).
Το βιβλίο της Κούπερ δεν κρύβει τους ερευνητικούς του κόπους. Η
συγγραφέας έχει ψάξει εξαντλητικά τους ανθρώπους με τους οποίους
σχετίστηκε κατά τον πολυετή βίο του ο Φέρμορ (πέθανε σε ηλικία 96 ετών),
αναλύει δια μακρών τα βιβλία του και αναδεικνύει ανάγλυφα (χωρίς
αγιογραφικούς τόνους) τον χαρακτήρα του: από τη μια ο δημιουργικός
οίστρος, η ερωτοπάθεια και η ευφορία του καπνού και του αλκοόλ και από
την άλλη το στόμωμα του γραψίματος, που του προκαλούσε με την πάροδο του
χρόνου όλο και μεγαλύτερο άγχος, και οι συχνές κρίσεις οργής ή
μελαγχολίας. Μια πολλαπλά ολοκληρωμένη περιπέτεια.
Η Κούπερ θα μιλήσει για το βιβλίο της την Τετάρτη 9 Απριλίου, στις 7
το απόγευμα, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου).
Για το
βιβλίο θα μιλήσει επίσης ο Στέφανος Πεσμαζόγλου, καθηγητής στο Τμήμα
Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου και
συνεκδότης του περιοδικού «Σύγχρονα Θέματα», ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει
ο διευθυντής του Μουσείου Άγγελος Δεληβοριάς. Θα συντονίσει ο
δημοσιογράφος Ηλ. Μαγκλίνης.