Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε το αποτέλεσμα της πολιορκίας της
βυζαντινής πρωτεύουσας, από τον οθωμανικό στρατό, με επικεφαλής τον
σουλτάνο Μωάμεθ Β', στα χρόνια του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ'
Παλαιολόγου.
Η Κωνσταντινούπολη αλώθηκε, ημέρα Τρίτη, 29 Μαΐου 1453
(Ιουλιανό ημερολόγιο) και η υπερχιλιετής Βυζαντινή Αυτοκρατορία έπαψε να
υπάρχει.
Η παρακμή
Το Βυζάντιο ήταν ήδη εξασθενημένο και διαιρεμένο τους τελευταίους δύο
αιώνες της ιστορίας του και είχε γίνει σκιά της παλιάς κραταιάς
Αυτοκρατορίας. Η Άλωση του 1204 από τους Σταυροφόρους και αργότερα, μετά
την επανάκτησή της το 1261, οι πολιτικές και θρησκευτικές έριδες, η
αδυναμία βοήθειας από την Δύση, η άσχημη οικονομική κατάσταση και η φυγή
ανθρώπινου δυναμικού, οδήγησαν στη σταδιακή εξασθένηση και συρρίκνωση.
Η κατάληψη της Καλλίπολης το 1354 από τους Οθωμανούς, η οποία έφερε
ορδές φανατικών μουσουλμάνων πολεμιστών στην Ευρώπη, σταδιακά κύκλωσε
εδαφικά το Βυζάντιο, το οποίο έγινε το 1373 φόρου υποτελής στον Οθωμανό
σουλτάνο.
Κατά συνέπεια η Άλωση της Κωνσταντινούπολης ήλθε ως φυσικό αποτέλεσμα
και της αδιάκοπης επέκτασης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην ευρύτερη
περιοχή.
Οι συγκρούσεις στη διάρκεια της πολιορκίας της Βασιλεύουσας από τους
Οθωμανούς ήταν άνισες υπέρ των Τούρκων, σε σημείο που μνημονεύεται από
τις πηγές το τετελεσμένο της έκβασης της πολιορκίας. Ιδιαίτερη μνεία
γίνεται και στον ηρωισμό των πολιορκημένων και κυρίως του Αυτοκράτορα
Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Το γεγονός της πτώσης της «θεοφυλάκτου
Πόλεως», άφησε βαθιά ίχνη στις μνήμες και τις πηγές της εποχής.
Οι συνέπειες
Απόρροια της Άλωσης ήταν και η συνέχιση της εδαφικής προώθησης των
Τούρκων προς την Ευρώπη. Στα τέλη του 17ου αιώνα η Οθωμανική
Αυτοκρατορία έφτασε στο απόγειό της, απειλώντας την Βιέννη.
Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης χρησιμοποιείται από τους ιστορικούς ως
το γεγονός που σηματοδοτεί το τέλους του Μεσαίωνα και την αρχή της
Αναγέννησης. Πολλοί εξ αυτών μάλιστα συμφωνούν
ότι η μαζική μετακίνηση πολλών Ελλήνων από την Κωνσταντινούπουλη στην
Ιταλία, λόγω της Άλωσης, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του
περιεχομένου και της φιλοσοφίας που ακολούθησαν τα πρόσωπα της
Αναγέννησης.