Σαν σήμερα…από την τοπική ιστορία. 19 Ιουλίου 1944 - Έγινε η μάχη της Χώρας

Σαν σήμερα, στις 19 Ιουλίου 1944, έγινε η μάχη της Χώρας στη θέση «Κορδέλλες» ανάμεσα στους αντάρτες και στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Τα γεγονότα έχουν ως εξής: Από την άνοιξη του 1944 κάθε οχτώ μέρες περίπου μια γερμανική φάλαγγα 15 περίπου αυτοκινήτων και σε απόσταση 50 με 100 μέτρα το ένα από το άλλο πήγαινε από την Κυπαρισσία στην Πύλο για ανεφοδιασμό της φρουράς. 

Αυτή την αυτοκινητοπομπή αποφάσισαν να χτυπήσουν οι αντάρτες λίγο έξω από τη Χώρα. Την 19^η Ιουνίου 1944 μιάμιση η ώρα το μεσημέρι δεκατρία γερμανικά αυτοκίνητα εισέρχονται στο χώρο της ενέδρας. Μια λευκή φωτοβολίδα δίνει το σύνθημα της μάχης. Οι Γερμανοί αιφνιδιάζονται. Τα αυτοκίνητα ακινητοποιούνται και όσοι Γερμανοί δεν σκοτώθηκαν από τις πρώτες ομοβροντίες των ανταρτών, βγαίνουν έξω από τα αυτοκίνητα και οχυρώνονται στις ρόδες τους ή όπου αλλού βρίσκουν. Μέσα σ΄ αυτό τον πανικό τα πρώτα αυτοκίνητα παίρνουν φωτιά. Μετά από 45 λεπτά μάχης οι αντάρτες πραγματοποιούν την τελική τους επίθεση. Οι Γερμανοί καταφεύγουν στις γύρω χαράδρες, στους θάμνους και στα βάτα. Η μάχη κράτησε δυο ολόκληρες ώρες. Καταστράφηκαν και τα 13 γερμανικά αυτοκίνητα. Σκοτώθηκαν 180 Γερμανοί και πιάστηκαν και 12 αιχμάλωτοι μεταξύ των οποίων και ένας στρατιωτικός παπάς που στάλθηκε στη Γερμανία μετά την απελευθέρωση. Στα χέρια των ανταρτών έπεσαν 2 πολυβόλα, 12 μυδράλια, 2 ταχυβόλα και μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών. Ως λάφυρα πήραν το φορτίο ενός αυτοκινήτου με αλεύρι, το φορτίο ενός αυτοκινήτου με ζάχαρη και το φορτίο ενός αυτοκινήτου με διάφορα τρόφιμα. Στη μάχη σκοτώθηκαν 18 αντάρτες και οχτώ τραυματίστηκαν. 

Στη μάχη τραυματίστηκε σοβαρά και ο ταγματάρχης διοικητής των ανταρτών Ηλίας Σφακιανάκης από το Κορυφάσιο που μεταφέρθηκε στο Μανιάκι όπου εκεί άφησε την τελευταία του πνοή.  Να σημειώσουμε ότι ο Ηλίας Σφακιανάκης είχε γεννηθεί το 1894, είχε λάβει μέρος στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και στον πόλεμο της Μικράς Ασίας όπου και είχε τραυματιστεί στη μάχη του Εσκή-Σεχήρ. Οι 18 νεκροί αντάρτες ήταν οι:

 Ηλίας Σφακιανάκης ταγματάρχης από το Κορυφάσιο, Πέτρος Κατελάνος από τη Χώρα, Νίκος Βλαχαδάμης από τους Γαργαλιάνους, Γεώργιος Μανωλάκος από τη Λακωνία, Νίκος Δημητρακόπουλος από το Καλάμι Καλαμάτας, Χαράλαμπος Χάτζος από το Νεοχώρι Ιθώμης, Γεώργιος Μουντάνος από τον Κάμπο Αβίας, Ηλίας Καντικόπουλος από το Ελαιοχώρι Καλαμάτας, Παύλος Παυλίδης από το Γύθειο, Γεώργιος Φιλιόπουλος από την Τρύπη Λακωνίας, Νίκος Στρατηγουλέας από το Προάστιο Καρδαμύλης, Γιάννης Οικονομάκος από τη Στούπα Μάνης, Νέστορας  Κολοκάθης από τον Αντικάλαμο Καλαμάτας και Βασίλης Βασιλάκος από την Τρύπη Λακωνίας.

Ο Ταγματάρχης Ηλίας Σφακιανάκης

Ένας άνθρωπος που έγραψε ιστορία στα χρόνια της αντίστασης ήταν και ο Ταγματάρχης Ηλίας Σφακιανάκης του Εμμανουήλ που γεννήθηκε το 1894 στο Κορυφάσιο και άφησε την τελευταία πνοή στη Μάχη της Χώρας στις 19 Ιουλίου 1944 και ενταφιάστηκε  στο Μανιάκι.  Έλαβε μέρος στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία όπου και τραυματίστηκε στη μάχη του Εσκή-Σεχήρ. Αποτάχτηκε το 1935 με το βαθμό του Ταγματάρχη για τη συμμετοχή του στο κίνημα Πλαστήρα-Βενιζέλου. 

Στην κατοχή έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ως διοικητής του ΙΙΙ τάγματος του 9^ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ έδωσε με το τμήμα του σκληρή μάχη στη Χώρα  στου «Μανούσου το Γεφύρι» στις 19 Ιουλίου 1944 κατά την οποία τραυματίστηκε θανατηφόρα και υπέκυψε. Τάφηκε δίπλα στο ηρώο του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι. Ολόκληρη η γερμανική φάλαγγα από 13 αυτοκίνητα και 162 άνδρες, ύστερα από απεγνωσμένη αντίσταση εξοντώθηκε εντελώς. Στη μάχη αυτή ο Ταγματάρχης είχε μαζί του και το γιο του Αρχέλαο που τον ακολουθούσε σε κάθε δραστηριότητα του Τάγματος. 

Να πως περιγράφει τη μάχη ο Γιάννης Μπίρης στο βιβλίο του «Χώρα-Πύλος-Μεθώνη»: «Με την κραυγή «Ελευθερία ή Θάνατος» και το πιστόλι στο χέρι, ο πρώην ταγματάρχης του Ελληνικού Στρατού, που πέρασε στις τάξεις του ΕΛΑΣ μετά την κατάρρευση του Μετώπου, έδωσε και το σύνθημα της τελικής εφόδου. Όρμησε ακάλυπτος στα εχθρικά πυρά, για τη μάχη σώμα με σώμα που ακολούθησε στις γύρω χαράδρες και στις πατουλιές, μέχρι το μύλο του Λάλε. Τότε, τραυματίστηκε σοβαρά στην κοιλιά και μεταφέρθηκε τραυματισμένος στην Ανάληψη, στα δυτικά του δρόμου προς το Κεφαλόβρυσο, όπου υπήρχε ένας χώρος πρόχειρου ιατρείου. 

Το βράδυ της ίδιας ημέρας, αφού πληροφορήθηκε την επιτυχή κατάληξη της ενέδρας και το θρίαμβο των αντάρτικων δυνάμεων, υπέκυψε. Η κηδεία του ηρωικού «Μπαρμαλιά» έγινε την επόμενη μέρα, ανήμερα της γιορτής του, στο Μανιάκι. 

Ο ενταφιασμός έγινε συμβολικά στο βάθρο της αναμνηστικής στήλης του μεγάλου Εθνεγέρτη, Παπαφλέσσα».

Ο Βουφραδιώτης