Αμφίπολη: Βρέθηκε κίονας με περίτεχνη διακόσμηση στη βάση των Σφιγγών

O κίονας που βρέθηκε

Συνεχίζονται οι εντυπωσιακές ανακαλύψεις από την Αμφίπολη καθώς μετά τις Σφίγγες που βγήκαν στο φως έπειτα από 2.300 χρόνια, σήμερα ανακοινώθηκε ότι υπάρχει μια πανέμορφη νωπογραφία (fresco) σε μίμηση ιωνικού επιστυλίου στη βάση τους, που φέρει διακόσμηση με κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα. Όπως γράφει η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού:

«Σήμερα, απομακρύνθηκαν, με άκρα προσοχή, χώματα τα οποία βρίσκονταν στο διάκενο και πίσω από τα αγάλματα των Σφιγγών, σε βάθος περίπου, δυο μέτρων , και σε πλάτος ανάλογο της εισόδου του τάφου, ήτοι 4.50 μ. ´Ετσι, προχώρησε, στο μεγαλύτερο τμήμα της η αποχωμάτωση του εσωρραχίου της θόλου.
Ταυτόχρονα, συνεχίστηκε η αφαίρεση πέντε λιθόπλινθων, από την έκτη σειρά του τοίχου σφράγισης, με τη βοήθεια μηχανικού μέσου. Μετά την απομάκρυνσή τους, αποκαλύφθηκε κάτω από τη βάση των Σφιγγών, το ανώτερο τμήμα του μαρμάρινου θυρώματος.

Καλύπτεται με fresco σε μίμηση ιωνικού επιστυλίου. Φέρει διακόσμηση με κόκκινο, μπλε και μαύρο χρώμα. Αμέσως, κάτω από το ιωνικό επιστύλιο, αποκαλύφθηκαν δυο ιωνικά επίκρανα των παραστάδων της θύρας, επίσης επικαλυπτόμενα με fresco και επιζωγραφισμένα με τα ίδια χρώματα. Οι εργασίες θα συνεχιστούν αύριο με προτεραιότητα την στερέωση και συντήρηση των σημερινών ευρημάτων».
Η νωπογραφία ή φρεσκογραφία (Ιταλικά buon fresco) είναι τεχνική της τοιχογραφίας εκτελεσμένη με χρώματα διαλυτά στο νερό, που τοποθετούνται επάνω στο κονίαμα του τοίχου όσο ακόμα είναι νωπό· ονομάζεται επίσης φρέσκο από το αντίστοιχο ιταλικό όρο (fresco). Η τεχνική της νωπογραφίας είναι διαφορετική από αυτήν της τέμπερας ή της εγκαυστικής. Η παλέτα της είναι πολύ περιορισμένη από των δύο προαναφερθέντων, γιατί χρησιμοποιεί ως λευκό χρώμα τον ασβέστη με τον οποίο λίγα χρώματα μπορούν να αναμειχθούν. Αντίστοιχες νωπογραφίες υπάρχουν και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους, όπως π.χ. στην Κνωσό.

Η τεχνική της βασίζεται στην ιδιότητα που έχει ο ασβέστης, όταν ενωθεί με ποταμίσια άμμο ή με αργιλώδες χώμα, να σχηματίζει καθώς ξηραίνεται ένα κονίαμα με σκληρή κρυσταλλική επιφάνεια. Όταν το χρώμα τοποθετηθεί στο κονίαμα αυτό, όσο ακόμα είναι νωπό, εισχωρεϊ βαθιά και στερεώνεται σε τέτοιον βαθμό ώστε να αντέχει όχι μόνο στο πλύσιμο με νερό, αλλά και για αιώνες στις καιρικές συνθήκες. Για να γίνει μια νωπογραφία, χρειάζονται δύο στρώματα κονιάματος: το κατώτερο, που τοποθετείται κατευθείαν πάνω στον τοίχο και αποτελείται από ένα μέρος ασβέστη και δύο μέρη άμμου και το δεύτερο στρώμα ή επίστρωμα, που αποτελείται από ασβέστη, λεπτότερη άμμο και μερικές φορές λεπτότατη μαρμαρόσκονη. Το έργο σχεδιάζεται ολόκληρο με κάρβουνο και κόκκινο χώμα στο κατώτερο στρώμα του κονιάματος. Ύστερα, ένα μέρος του, τόσο όσο κρίνει ο καλλιτέχνης ότι μπορεί να ζωγραφίσει μέσα σε μια ημέρα, καλύπτεται με το δεύτερο στρώμα του κονιάματος που ζωγραφίζεται όσο ακόμα είναι νωπό. Το υπόλοιπο τμήμα της σύνθεσης που δεν εκτελέστηκε μέσα στην ίδια μέρα παραμένει σχεδιασμένο στο πρώτο στρώμα του κονιάματος, ώστε να χρησιμεύσει ως οδηγός της σύνθεσης. Οι καταλληλότερες χρωστικές ουσίες γα τη νωπογραφία είναι εκείνες που αντέχουν καλύτερα στον ασβέστη, όπως τα οξείδια του σιδήρου, από τα οποία προέρχονται τα κίτρινα, τα καστανά και τα κόκκινα. Κατάλληλα χρώματα είναι επίσης το γαλάζιο και το πράσινο του κοβαλτίου ενώ άλλες ουσίες πρέπει να χρησιμοποιούνται με μεγάλη προσοχή, γιατί αλλοιώνονται εύκολα. Το κονίαμα και το χρώμα, καθώς στεγνώνουν, σχηματίζον ένα συμπαγές σώμα.
"Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει βρει μέχρι τώρα αυτό που γνωρίζουν όλοι και που έχει προκαλέσει τεράστιο ενδιαφέρον και στην ελληνική και την παγκόσμια κοινή γνώμη", τόνισε ο υπουργός Πολιτισμού, Κώστας Τασούλας.

Το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι «μοναδικών διαστάσεων και μοναδικής καλλιτεχνικής επιμέλειας όχι μόνο στη Μακεδονία, αλλά σε όλη τη Βαλκανική. Αυτό το ταφικό μνημείο έχει εντυπωσιάσει τους πάντες», τονίζει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο Κώστας Τασούλας.

Ο υπουργός υπογραμμίζει ότι «οι εργασίες γίνονται με κανονικούς ρυθμούς όπως επιβάλλει η επιστημονική δεοντολογία και σχεδόν καθημερινά το υπουργείο Πολιτισμού ενημερώνει την κοινή γνώμη για την πορεία των εργασιών. Είναι σημαντικό να διασχίζεις τις χιλιετίες, πρέπει να τους αφήσουμε να κάνουν αυτή την απίστευτη αναδρομή και είναι βέβαιο ότι αυτό το εύρημα θα ολοκληρωθεί σύντομα και όλοι θα το καμαρώσουμε».
Αναφερόμενος στα μέχρι τώρα ευρήματα, ο υπουργός Πολιτισμού, επισημαίνει: «Οι Σφίγγες φαίνεται ότι στην αρχική τους μορφή ήταν επιχρωματισμένες. Εχουμε βρει τμήματα των φτερών των Σφιγγών τα οποία ήταν ένθετα στους κορμούς και επιτρέπεται να γίνει αποκατάσταση αυτής της μετατόπισης. Επιβεβαιώνεται συνεχώς από ευρήματα ότι ο Λέων της Αμφίπολης, προέρχεται από αυτόν τον Τύμβο. Επίσης, επιβεβαιώνεται ότι ο Λέων της Αμφίπολης προέρχεται κατασκευαστικά και από το ίδιο εργαστήριο στο οποίο φτιάχτηκαν και οι δύο Σφίγγες. Είναι ένα έργο χαρακτηριστικό της λεπτουργίας και της πλαστικότητας της δουλειάς που έκαναν εκείνη την εποχή οι γλύπτες της περιοχής». "Πρόκειται για ένα ταφικό μνημείο μοναδικών διαστάσεων και μοναδικής καλλιτεχνικής επιμέλειας όχι μόνο στη Μακεδονία αλλά σε όλη τη Βαλκανική. Αυτό το ταφικό μνημείο έχει εντυπωσιάσει τους πάντες"
Ερωτηθείς σε πόσο χρονικό διάστημα θα είμαστε σε θέση να έχουμε οριστικά συμπεράσματα για το περιεχόμενο του Τύμβου, ο κ. Τασούλας σημειώνει: «Αυτό δεν μπορώ να σας το πω με ακρίβεια γιατί η δουλειά γίνεται με τους ρυθμούς που επιβάλλει η επιστήμη και συνεπώς οι ρυθμοί είναι άλλοτε γοργότεροι άλλοτε σταθερότεροι. Το θέμα είναι ότι έχουμε φτάσει μπροστά στην είσοδο του τάφου, άρα με λίγη υπομονή θα έχουμε τα αποτελέσματα σύντομα.
"Οι αρχαιολογικοί χώροι στη χώρα φυλάσσονται και προστατεύονται. Αν υπάρχουν κάποιοι αρχαιολογικοί χώροι που δεν έχουν ερευνηθεί και είναι ανεξερεύνητοι και αυτοί σιγά σιγά μπαίνουν στη σκέπη και την φροντίδα της αρχαιολογικής υπηρεσίας"
Στο ερώτημα αν υπάρχει ενδεχόμενο να έχει συληθεί ο τάφος στο πέρασμα των αιώνων, ο κ. Τασούλας τονίζει ότι «όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά αλλά αυτή τη στιγμή οι αρχαιολόγοι μας διασχίζουν τις χιλιετίες και φτάνουν σε μια πραγματικότητα του παρελθόντος. Με αφορμή την Αμφίπολη βλέπει κανείς με πόση συγκίνηση αγκαλιάζει ο ελληνικός λαός την πολιτιστική μας κληρονομιά».

«Και αν η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι δημιούργημα των Ελλήνων πριν από 2-3.000 χρόνια, η προστασία και ανάδειξη αυτής της κληρονομιάς και για πολιτιστικούς και αναπτυξιακούς και τουριστικούς και επιστημονικούς λόγους είναι δείγμα του δικού μας πολιτισμού, του δικού μας επιπέδου. Καλούμαστε αυτή την πρόκληση να την φέρουμε σε πέρας ως ένα βαρύ χρέος», καταλήγει ο υπουργός.