Εναέρια άποψη της Σπάρτης
Άλλο ένα
καλοκαίρι πέρασε και για ακόμα μια χρονιά η Σπάρτη φαίνεται πως σημείωσε
από τις υψηλότερες θερινές μέσες μέγιστες θερμοκρασίες σε ολόκληρη την
επικράτεια και επι συνόλου όλων των Ελληνικών κρατικών σταθμών
(Ε.Α.Α-Ε.Μ.Υ)
Η παρούσα
έρευνα και παρουσίαση στατιστικών θα επιχειρήσει να υπογραμμίσει το
όπως όλα δείχνουν μοναδικό στην Ελλάδα θερινό δυναμικό της περιοχής της
Σπάρτης από την άποψη της σταθερότητας μέγιστων θερμοκρασιών. Η έρευνα
θα γίνει με βάση τόσο τα στοιχεία του σταθμού του Εθνικού Αστεροσκοπείου
Αθηνών στη Σπάρτη ο οποίος λειτουργεί από το 2009 όσο και τα στοιχεία
του σταθμού της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας ο οποίος λειτούργησε
στη Σπάρτη από το 1974 ως το 2004.
Ο σταθμός
του Ε.Α.Α είναι ένας ερασιτεχνικός Davis fan-aspirated Vantage Pro2
wireless ο οποίος βρίσκεται 2χλμ νότια του κέντρου της Σπάρτης σε ύψος 2
μέτρα από το έδαφος μέχρι και σήμερα.Ο σταθμός της Ε.Μ.Υ βρισκόταν στις
εγκαταστάσεις της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας μέσα στη Σπάρτη και
επρόκειτο για επαγγελματικό κλασικό κλωβό Stevenson Screen στα 2 μέτρα
από το έδαφος o oποίος μας έδινε στοιχεία για 27 έτη (για την περίοδο
1974-2004 δεν υπάρχουν στοιχεία θερινών μηνών για τα έτη 1982,1983,1984
και 2004 ).Οι 2 σταθμοί βρίσκονται στα περίπου 200 με 205 μέτρα πάνω από
την επιφάνεια της θάλασσας.
Η παρούσα μελέτη θα εξετάσει την παράμετρο
της μέσης μέγιστης θερμοκρασίας κατά το θερινό τρίμηνο στην περιοχή της
Σπάρτης.
Από την
ανάλυση των δεδομένων και από τους δυο σταθμούς προκύπτει πως η Σπάρτη
παρουσιάζει σημαντικά υψηλότερες μέσες μέγιστες καλοκαιρινές
θερμοκρασίες από κάθε αντίστοιχο σταθμό και για κάθε αντίστοιχη
περίοδο.Οι διαφορές είναι τόσο διακεκριμένες υπέρ της Σπάρτης σε σημείο
μάλιστα να υπάρχουν μήνες μέχρι και πάνω από 1 βαθμό κελσίου από όλες
τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας σε βάθος χρόνου.
Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της Ε.Μ.Υ για την περίοδο 1974-2004 η μέση μέγιστη θερμοκρασία Ιουνίου στη Σπάρτη είναι 32.2°C .Τον Ιούλιο αυτή διαμορφώνεται στους 34.8°C ενώ τον Αύγουστο στους 34.3°C . Αντίστοιχα παρακάτω στο σχήμα 1 μπορείτε να δείτε τις τιμές από τον σταθμό του Ε.Α.Α.
Σχήμα 1. Σπάρτη (Ε.Α.Α) 2009-2014
Στο
παραπάνω σχήμα βλέπουμε πως η μέση μέγιστη της Σπάρτης, για την εξαετία
2009-2014 τους θερμότερους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο αυτή διαμορφώνεται
πάνω από τους 36°C
. Χαρακτηριστική είναι η μέση μέγιστη του Ιουλίου 2012 οπότε και η
Σπάρτη σημείωσε εθνικό ρεκόρ υψηλότερης μέσης μέγιστης με 38.3°C
. Από τα παραπάνω στοιχεία θεωρούμε πως οποιαδήποτε σύγκριση με κάποιο
σταθμό στην επικράτεια είναι σχεδόν ανούσια καθώς οι τιμές της Σπάρτης
είναι αρκετά υψηλότερες. Η μοναδική περιοχή η οποία πλησιάζει λίγο τα
στατιστικά της Σπάρτης από το αρχείο της Ε.Μ.Υ είναι το Διαβολίτσι
Μεσσηνίας αλλά και πάλι οι τιμές εκεί είναι χαμηλότερες και για
μικρότερο χρονικό διάστημα, ακολουθούν η Νέα Φιλαδέλφεια στην Αθήνα και η
Πυργέλα στο Άργος με επίσης χαμηλότερες τιμές αλλά για αρκετά
μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αντίστοιχα από τους σταθμούς του Ε.Α.Α μόνο
ο Αρφαράς Μεσσηνίας και οι Άγιοι Θεόδωροι στα Αττικο-κορινθιακά σύνορα
πλησιάζουν κάπως τις τιμές της Σπάρτης. Αποφασίσαμε λοιπόν πως για τους
σκοπούς αυτής της έρευνας και προκειμένου να υπογραμμίσουμε καλύτερα το
θερινό δυναμικό της Σπάρτης θα ήταν σοφότερο να περάσουμε σε σύγκριση με
κάποια άλλη περιοχή στην Ευρώπη η οποία σημειώνει σταθερά ανάλογες
μέσες μέγιστες. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν με μεγάλη πιθανότητα πως
στην Ελλάδα το θερμό δυναμικό σε σταθερά υψηλές καλοκαιρινές μέγιστες
θερμοκρασίες μάλλον εξαντλήται στην Σπάρτη . Η μοναδική περιοχή στην
γεωγραφική Ευρώπη η οποία φτάνει συστηματικά τις παραπάνω τιμές είναι το
εσωτερικό της Ανδαλουσίας στην Ισπανία και συγκεκριμένα πέριξ της
κοιλάδας του Γουαλδακιβίρ από τη Σεβίλλη και ανατολικότερα.
Εξετάζοντας
λοιπόν τα στοιχεία της Σεβίλλης τα οποία θα σας παρουσιάσουμε παρακάτω
για την αντίστοιχη περίοδο και από τους αντίστοιχους σταθμούς
διαπιστώσαμε με έκπληξη πως η Σπάρτη ξεπερνά τις καλοκαιρινές μέσες μέγιστες θερμοκρασίες του αστικού ιστού της Σεβίλλης.
Για τους
σκοπούς της σύγκρισης μας εξετάσαμε τα στοιχεία των 2 μοναδικών Davis
fan-aspirated Vantage Pro2 wireless οπού βρίσκονται μέσα στον αστικό
ιστό της Σεβίλλης. Ο ένας βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης ενώ ο
δεύτερος βρίσκεται λίγο δυτικότερα στον αστικό ιστό της Σεβίλλης. Η
περίοδος που οι σταθμοί Σπάρτης-Σεβίλλης λειτουργούν παράλληλα είναι το
2010-2014 (Σπάρτη-Kέντρο Σεβίλλης) και το 2011-2014 (Σπάρτη-Δυτική
Σεβίλλη). Φυσικά τα χρόνια παράλληλης λειτουργείας είναι λίγα αλλά σε
κάθε περίπτωση μπορούμε να πάρουμε μια πρώτη ενδεικτική εικόνα.
Στα παρακάτω σχήματα μπορείτε να δείτε τις τιμές των σταθμών της Σεβίλλης
Σχήμα 2. Σεβίλλη κέντρο (ΙΜΣ-DAVIS) 2010-2014
Σχήμα 3. Σεβίλλη Δυτικά (ΙΜΣ-DAVIS) 2011-2014
Όπως
παρατηρούμε πιο πάνω ο σταθμός του κέντρου της Σεβίλλης σημειώνει θερινή
μέση μέγιστη θερμοκρασία τους 34.4 βαθμούς κελσίου ενώ αντίστοιχα στους
34.5 κλείνει η Δυτική Σεβίλλη για τα έτη που λειτουργούν οι σταθμοί.Στο
παρακάτω σχήμα παρατηρούμε σε αντιπαραβολή τα στοιχεία των σταθμών της
Σεβίλλης με αυτόν του σταθμού της Σπάρτης.
Σχήμα 4. Σύγκριση σταθμών DAVIS Σπάρτης-Σεβίλλης.
Από τα παραπάνω στατιστικά είναι χαρακτηριστικό πως η Σπάρτη σημειώνει υψηλότερες μέσες μέγιστες θερμοκρασίες από 0.6 ως 1.1 βαθμούς κελσίου
κατά τη διάρκεια όλου του θερινού τρίμηνου με την μεγαλύτερη διαφορά να
παρατηρήται με τον σταθμό του κέντρου της Σεβίλλης από τον οποίο η
Σπάρτη είναι σημαντικά θερμότερη.
Από τη γνώση μας μέχρι σήμερα είναι μάλλον η πρώτη φορά που φαίνεται πως μια πόλη στην Ευρώπη
έξω από την Ανδαλουσία μπορεί να προσεγγίσει και να ξεπεράσει
συστηματικά τις μέσες μέγιστες θερμοκρασίες που παρατηρούνται το
καλοκαίρι στην Σεβίλλη. Αν και οι διαφορές δεν είναι εξαιρετικά μεγάλες
και τα χρόνια δεδομένων είναι ακόμα λίγα το γεγονός πως μια Ελληνική
πόλη ξεπερνάει σταθερά τις θερινές μέγιστες μιας περιοχής στο εσωτερικό
της Ανδαλουσίας είναι αξιοθαύμαστο στοιχείο. Μέχρι σήμερα έχει προταθεί
πως ίσως περιοχές στο εσωτερικό της Σικελίας θα μπορούσαν να
προσεγγίσουν τις αντίστοιχες τιμές της Σεβίλλης το καλοκαίρι σε
Ευρωπαικό επίπεδο χωρίς ωστόσο αυτό να έχει αποδειχτεί από τα στοιχεία
κάποιου αξιόπιστου σταθμού στην Σικελία.
Όντως η
γεωγραφική θέση της Σπάρτης, η γεωμορφολογία της κοιλάδας του Ευρώτα, η
απόσταση της πόλης από την θάλασσα και το γεωγραφικό της πλάτος (πχ.
βρίσκεται λίγο νοτιότερα της Σεβίλλης) είναι παράγοντες που συνηγορούν
στα πολύ θερμά καλοκαίρια που βιώνει η πόλη. Το γεγονός πως η Σπάρτη
βρίσκεται περικυκλωμένη από τον Ταύγετο και τον Πάρνωνα αφενώς δρα
προστατευτικά από την θαλάσσια αύρα και αφετέρου την καθιστά ιδανικό
σημείο για την ανάπτυξη θερμών καταβατικών ανέμων σχεδόν από οποιαδήποτε
κατεύθυνση κι αν φυσήξουν αυτοί.
Είναι
χαρακτηριστικό πως ακόμα και αν συγκριθούν τα πρόσφατα στοιχεία της
Σπάρτης με τον διεθνή μετεωρολογικό σταθμό της Σεβίλλης (αεροδρόμιο San
Pablo) ο οποίος βρίσκεται αρκετά χιλιόμετρα πιο μέσα στην ενδοχώρα της
Ανδαλουσίας τότε οι διαφορές είναι μικρές. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως για
την περίοδο 2009-2014 η μέση μέγιστη θερμοκρασία Ιουλίου στο San Pablo
της Σεβίλλης είναι 36.1 βαθμοί κελσίου ενώ της Σπάρτης 36.0 βαθμοί κελσίου. Φυσικά μιλάμε για διαφορετικούς τύπους σταθμών και η σύγκριση γίνεται ώστε να πάρουμε μια σχετική εικόνα.
Πάντως η
Σπάρτη παρουσιάζει όπως θα δείτε και παρακάτω την υψηλότερη συχνότητα σε
θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών κελσίου από όλους τους κρατικούς
σταθμούς στην Ελληνική επικράτεια για την ανάλογη περίοδο και σημειώνει
έναν μέσο όρο σχεδόν 5 ημερών κατα έτος με θερμοκρασίες άνω των 40
βαθμών.
Σχήμα 5. Συχνότητα ημερών άνω των 40.0°C στην Σπάρτη (2009-2014).
Από
τα παραπάνω πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία μπορούμε να διαπιστώσουμε πως η
κοιλάδα του Ευρώτα φαίνεται πως είναι μια πολύ ιδιαίτερη περιοχή για τα
Ελληνικά δεδομένα η οποία και μάλλον είναι η μοναδική στην γεωγραφική
Ευρώπη η οποία μπορεί ακόμα και να ξεπεράσει συστηματικά τις
καλοκαιρινές μέγιστες θερμοκρασίες περιοχών του εσωτερικού της
Ανδαλουσίας στην κοιλάδα του Γουαλδακιβίρ. Φυσικά το θερμό δυναμικό της
Ανδαλουσίας στην Ισπανία δεν εξαντλήται στην Σεβίλλη αλλά σε περιοχές
γύρω από την Κόρδοβα, αυτό όμως δεν θα πρέπει να μειώνει το αξιοθαύμαστο
καλοκαιρινό δυναμικό της Σπάρτης.
Τέλος
τα στοιχεία αυτής της έρευνας ισως θα μπορούσαν να δώσουν το έναυσμα
ώστε να ασχοληθούν πιο επισταμένα δημόσιοι και ερευνητικοί φορείς στην
Ελλάδα προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα τον χώρο που όπως όλα
δείχνουν εξαντλήται το καλοκαιρινό θερμό δυναμικό της επικράτειας.
ΠΗΓΕΣ
-Ε.Μ.Υ - ΔΝΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
-Μηνιαία μετεωρολογικά δελτία Ε.Α.Α
-Klein
Tank, A.M.G. and Coauthors, (2002).Daily dataset of 20th-century
surface air temperature and precipitation series for the European
Climate Assessment.Int. J. of Climatol., 22, 1441-1453
- El tiempo en Sevilla (στοιχεία DAVIS Σεβίλλης : http://www.eltiemposevilla.es/ )
-Tiempo en Sevilla (στοιχεία DAVIS Σεβίλλης : http://www.tiempoensevilla.es/index.php )