Με φωτοσυλλεκτική επιφάνεια διαμέτρου 39 μέτρων, τη μεγαλύτερη που είχε ποτέ επίγειο τηλεσκόπιο, το E-ELT αναμένεται να είναι έτοιμο το 2024, ξεκινώντας από εκείνη τη στιγμή τις παρατηρήσεις του.
Το E-ELT θα ανήκει στον Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO), έναν διεθνή οργανισμό αστρονομικής έρευνας με μέλη δεκαπέντε χώρες από την Ευρώπη, ο οποίος ενέκρινε χθες υπερψήφισε τον προϋπολογισμό για την ανάπτυξή του. «Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ESO σημαίνει πως εξασφαλίσθηκαν πλέον τα απαραίτητα κονδύλια, ώστε η κατασκευή του τηλεσκοπίου να ξεκινήσει σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα», αναφέρει ο γενικός διευθυντής του οργανισμού Τιμ ντε Ζέγιου, στη γραπτή ανακοίνωση της απόφασης.
Το πρώτο βήμα για την έγκριση του E-ELT είχε γίνει τον Ιούλιο του 2012, όταν ο ESO άναψε το «πράσινο φως» για την κατασκευή του, υπό την προϋπόθεση όμως πως θα διασφαλιζόταν στην πορεία το 90% του συνολικού κόστους του έργου, το οποίο υπολογίζεται πως θα αγγίξει τα 1,083 δισ. ευρώ. Κάτι που έγινε εφικτό τον Οκτώβριο, όταν εντάχθηκε στον οργανισμό η Πολωνία, ως 15ο κράτος-μέλος.
Στο διάστημα που μεσολάβησε από τότε, ο ESO πραγματοποίησε ορισμένες προσαρμογές στο έργο, χωρίζοντάς το σε δύο φάσεις. Η κύρια «φάση 1», η οποία περιλαμβάνει ουσιαστικά την κατασκευή του τηλεσκοπίου και του μεγαλύτερου εξοπλισμού του, αντιστοιχεί στο 90% του συνολικού κόστους. Η επόμενη «φάση 2» αφορά την ανάπτυξη ορισμένων εξαρτημάτων του, όπως των 200 περίπου τμημάτων από τα 798 του κατόπτρου του και του συστήματος προσαρμοστικής οπτικής, το οποίο θα εξαλείφει την παραμόρφωση που προκαλεί η γήινη ατμόσφαιρα.
Η χθεσινή απόφαση αφορά τον προϋπολογισμό της «φάσης 1», αναφέρεται στην ανακοίνωση, με την έγκριση της «φάσης 2» να αναμένεται όταν εξασφαλισθούν τα αντίστοιχα κονδύλια. Στην ίδια ανακοίνωση, ο γενικός διευθυντής του οργανισμού απαριθμεί τις νέες δυνατότητες που θα δώσει το E-ELT στους αστρονόμους. «Θα επιτρέψει τον αρχικό χαρακτηριστικό εξωπλανητών με μέγεθος παρόμοιο με τη Γη και τη μελέτη αστρικών σχηματισμών σε γειτονικούς γαλαξίες, ενώ θα ανιχνεύσει αμυδρά σήματα από το μακρινό διάστημα», σημειώνει.
Εκτός από το E-ELT, στα σκαριά βρίσκονται δύο ακόμη «θηριώδη» (αν και μικρότερα) τηλεσκόπια. Έτσι, το 2021 αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία πάλι στην έρημο Ατακάμα το Τεράστιο Τηλεσκόπιο «Μαγγελάνος» (GMT), με φωτοσυλλεκτική επιφάνεια διαμέτρου 24 μέτρων. Έναν χρόνο αργότερα, θα ξεκινήσει παρατηρήσεις από τη Χαβάη το Τηλεσκόπιο των Τριάντα Μέτρων, με φωτοσυλλεκτική επιφάνεια διαμέτρου 30 μέτρων, όπως υποδηλώνει και το όνομά του.
Και τα τρία αστρονομικά όργανα αναμένεται να βοηθήσουν τους επιστήμονες να πλησιάσουν πιο κοντά στην απάντηση των πιο σημαντικών ερωτημάτων σχετικά με το σύμπαν, όπως για παράδειγμα για τη φύση της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας.