«Η αγάπη μου στη Λαογραφία είναι γνωστή. Γράφω βιβλία με λαογραφικά θέματα, όπως τα παλιά επαγγέλματα, το δημοτικό τραγούδι, τα ήθη και έθιμα της περιοχής», λέει ο Κώστας Μπαλαφούτης που ίδρυσε το Λαογραφικό Μουσείο Γιάλοβας το 2006.
«Όλα αυτά σε συνδυασμό με την αγάπη που είχα και τις γνώσεις που απέκτησα, μου έδωσαν την ευκαιρία να ξεχωρίσω την περιοχή μας και να πω ότι εδώ υπάρχει πάρα πολύ λαογραφικό υλικό. Επειδή οι άνθρωποι εδώ ήσαν του μόχθου και δεν τους ενδιέφερε τίποτα παραπέρα, ανέλαβα εγώ να συγκεντρώσω αυτά τα πράγματα.
Πρώτα του σπιτιού μου», λέει και αρχίζει να αριθμεί τις ενότητες που συναντάμε στο Λαογραφικό Μουσείο:
«Όλα τα εξαρτήματα που επεξεργάζονταν το λινάρι. Τους αργαλειούς. Έμαθα τους τρόπους με τους οποίους έβαφαν τα υφάσματα με φυσικά μέσα. Μετά πήγα στα αλώνια. Βρήκα τη σβάρνα και όλα τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν. Συγκέντρωσα μυλόπετρες. Αντίστοιχα, για τον τρύγο και το κρασί, για το μαγκανοπήδο, σαμάρια για τα άλογα, μηχανήματα που έβγαζαν το μέλι. Ένα τμήμα είναι το φαναρτζή, αυτού που έφτιαχνε τα φανάρια στους δρόμους, αλλά και τα βαρέλια που κουβάλαγαν νερό, τις λαδούσες, τα κόσκινα. Άλλο τμήμα είναι του νοικοκυριού, με καζάνια, κατσαρόλες, γκαζιέρες, πέτουλες για τις αξίνες, καρδάρες, πώς έφτιαχναν το σαπούνι, φανάρια και ψυγεία πάγου. Έχουμε όλα τα αλέτρια. Πριόνια, αλλά και όλα τα εξαρτήματα του ξυλουργού. Επίσης, ναυτικό υλικό από φάρους με ασετιλίνη. Συλλογές από σπιρτόκουτα. Πετρώματα, απολιθώματα, τεμάχια από χαυλιόδοντες. Γκραβούρες για τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, αλλά και μπάλες κανονιών. Παγίδες για πουλιά και λαγούς, πέταλα. Αρχείο εφημερίδων, μηχανές γραφείου και τραπεζών, γραμμόφωνα και ραδιόφωνα. Στον επάνω όροφο υπάρχουν παλιές χειροποίητες ντουλάπες. Αναπαράσταση του υπνοδωματίου και του τραπεζιού της μέσης. Αναπαράσταση του εργαστηρίου, με όλα τα εξαρτήματα του αργαλειού. Επίσης, συλλογή από ρούχα εποχής, νυφικά, ρούχα για πριν και μετά το γάμο, χειροποίητα».
«Από το 1961, που ήμουν φοιτητής, κατεβαίνοντας από την Αθήνα στο χωριό μου, έβλεπα ότι κάποια αντικείμενα είχαν αρχίσει να εκτοπίζονται από την καθημερινότητα. Ήρθαν το τρακτέρ και η αλωνιστική μηχανή και εκτόπισαν όλα τα γεωργικά εργαλεία. Ήρθε η ΔΕΗ και εκτόπισε άλλα φωτιστικά μέσα. Δεν ήθελα να χαθούν όλα αυτά. Άρχισα να συλλέγω από το χωριό μου, από την περιοχή μου, από τη Μεσσηνία αλλά και από άλλες περιοχές της Ελλάδας», περιγράφει την πορεία του ο κ. Μπαλαφούτης.
«Αυτή τη στιγμή τα εκθέματα καλύπτουν 130 τετραγωνικά και είναι πράγματι μικρός ο χώρος για τόσα αντικείμενα που έχω συγκεντρώσει. Με αυτά τα πράγματα που έχω θα μπορούσα να γεμίσω τρεις τέτοιες αίθουσες. Βοήθεια δεν έχουμε από πουθενά, εκτός από τον καπετάνιο (Βασίλης Κωνσταντακόπουλος) που έδωσε χρήματα για να μπουν οι γκραβούρες και φωτογραφίες σε κορνίζες και τον Τάσο Καραμπάτσο, που έχει δώσει το κτήριο και πληρώνει το φως.
Η είσοδος είναι ελεύθερη. Το μόνο έσοδο του μουσείου είναι η πώληση του βιβλίου με τα παλιά επαγγέλματα».
Υπάρχει ενδιαφέρον από τις νεότερες γενιές να γνωρίσουν τη λαογραφία του τόπου μας; ρωτώ.
«Περισσότερο ενδιαφέρον υπάρχει από τη νέα γενιά να γνωρίσει την παράδοση, παρά από τους μεγαλύτερους», αποκρίνεται. «Ενώ εγώ ο ίδιος που τα έχω δεν ξέρω τα πάντα, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μπαίνουν μέσα και νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα. Είναι τόσα πολλά τα λαογραφικά μυστικά, που δε φτάνει μια ζωή για να τα γνωρίσεις. Ευτυχώς, έρχονται πολλά σχολεία εκπαιδευτικές εκδρομές, αλλά κυρίως σχολεία από άλλες περιοχές. Βλέπετε, ουδείς στον τόπο του άγιος αγιάζει».
* Λαογραφικό Μουσείο Γιάλοβας, τηλ. 6937 131609