Όπως αποδείχτηκε ήταν πολύ μπροστά και όσον αφορά την… αστρονομία. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας είναι κάτοικος ενός πλανήτη που ανήκει σε δυαδικό σύστημα. Ενός πλανήτη δηλαδή που διαθέτει δύο μητρικά άστρα.
Το πλάνο του νεαρού Λουκ Σκαιγουόκερ με φόντο το διπλό ηλιοβασίλεμα στον Τατούιν έχει γράψει κινηματογραφική ιστορία και η εικόνα αυτή αποτελεί ένα από τα σήματα κατατεθέν του κόσμου που δημιούργησε Τζόρτζ Λούκας. Έπρεπε να περάσουν 15 χρόνια με την πρεμιέρα του Star Wars για να καταφέρουν οι επιστήμονες να εντοπίσουν των πρώτο πλανήτη μακριά από το ηλιακό σύστημα και 16 χρόνια για να εντοπιστούν τα ίχνη ενός εξωπλανήτη παρόμοιου με τον Τατούιν.
Οι αληθινοί Τατούιν
Σε απόσταση 12.400 ετών φωτός από εμάς στο σφαιρωτό αστρικό σμήνος M4 στον αστερισμό του Σκορπιού υπάρχει το δυαδικό σύστημα PSR B1620-26 που αποτελείται από ένα λευκό νάνο και ένα άστρο νετρονίου (πάλσαρ).
Το 1993 αστρονόμοι εντόπισαν στο δυαδικό σύστημα την πιθανή παρουσία ενός τρίτου κοσμικού σώματος το οποίο οι ερευνητές εκτιμούσαν ότι είναι ένας πλανήτης. Χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να πιστοποιηθεί η ύπαρξη του πλανήτη που έχει μάζα 2.5 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Δία.
Επειδή όμως ένας λευκός νάνος και ένα πάλσαρ δεν αποτελούν ένα… συμβατικό ζευγάρι άστρων έπρεπε να φτάσει το 2005 για να εντοπιστεί ένας πλανήτης που έμοιαζε πραγματικά με τον Τατούιν. Είναι ένας πλανήτης στο μέγεθος του Δία που βρίσκεται σε απόσταση 148 ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Αιγόκερου. Ο πλανήτης βρίσκεται σε ένα δυαδικό σύστημα που αποτελείται από ένα άστρο σαν τον Ήλιο και από ένα καφέ νάνο.
Δύσκολο αλλά συμβαίνει συχνά
Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι οι βαρυτικές αλληλεπιδράσεις των άστρων ενός δυαδικού συστήματος δημιουργούν ένα εξαιρετικά σύνθετο όσο και βίαιο κοσμικό περιβάλλον που καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο αν όχι αδύνατο τον σχηματισμό πλανητών κοντά τους.
Όμως τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί αρκετοί πλανήτες που βρίσκονται σε δυαδικά συστήματα. Μια νέα μελέτη αναφέρει ότι οι πλανήτες με δύο ήλιους είναι πολύ πιο κοινοί στο Σύμπαν από όσο πιστεύαμε και μάλιστα αρκετοί από αυτούς είναι βραχώδεις και με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της Γης.
«Τα διπλά ηλιοβασιλέματα σαν αυτά του Τατούιν μπορεί να είναι πολύ πιο κοινά από όσο πιστεύαμε» αναφέρουν οι ερευνητές στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal». Τη μελέτη πραγματοποίησε ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα και το Αστεροσκοπείο Harvard Smithsonian για λογαριασμό του Προγράμματος Εξωτερικών Πλανητών της NASA.
Όπως φαίνεται υπάρχουν πολλοί πλανήτες στο Σύμπαν σε δυαδικά συστήματα. Credit: (NASA/Caltech)
Επιστήμονες της Σχολής Φυσικής του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ αποφάσισαν να ασχοληθούν με αυτό το κοσμικό παράδοξο. Με το γεγονός δηλαδή ότι αν και οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για την ύπαρξη τους οι πλανήτες σε δυαδικά συστήματα υπάρχουν και είναι όπως φαίνεται και πάρα πολλοί.
Οι ερευνητές μελέτησαν έναν από τους πλανήτες που έχουν εντοπιστεί σε δυαδικό σύστημα. Ο Kepler 34b είναι ένας γίγαντας αερίου παρόμοιος σε μέγεθος με τον Κρόνο που βρίσκεται στο δυαδικό σύστημα Kepler 34 σε απόσταση περίπου 4.887 ετών φωτός από εμάς. Ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τα άστρα του σε διάστημα 288 ημερών.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν σειρά προσομοιώσεων οι οποίες έδειξαν ότι ο πλανήτης αυτός θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο αν όχι απίθανο να έχει καταφέρει να σχηματιστεί στο σημείο στο οποίο βρίσκεται σήμερα εξαιτίας των βίαιων κοσμικών φαινομένων που είναι προϊόν της βαρυτικής αλληλεπίδρασης των δύο άστρων.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τόσο ο Kepler 34b όσο και η συντριπτική πλειονότηα των πλανητών σε δυαδικά συστήματα που βρίσκονται σχετικά κοντά στα μητρικά τους άστρα σχηματίζονται αρκετά μακριά από αυτά και στη συνέχεια μετακινούνται κοντά τους.
«Οι πλανήτες στα δυαδικά συστήματα έχουν εξάψει τη φαντασία των συγγραφέων και σκηνοθετών επιστημονικής φαντασίας. Η μελέτη που κάναμε δείχνει πόσο εντυπωσιακοί είναι αυτοί οι πλανήτες. Ανακαλύπτοντας περισσότερα για τον τρόπο δημιουργίας τους προσθέτουμε γνώσεις που θα μας χρησιμέψουν στο μέλλον για την αναζήτηση πλανητών με χαρακτηριστικά παρόμοια με αυτά της Γης σε δυαδικά συστήματα» αναφέρει ο Στεφάν Λάινς, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters».
Τατούιν x 4!
Δύο χρήστες του Διαδικτύου που συμμετείχαν σε εθελοντικό πρόγραμμα για τον εντοπισμό εξωπλανητών ανακάλυψαν τον μοναδικό γνωστό πλανήτη που φωτίζεται από τέσσερα άστρα ταυτόχρονα.
Ο εξωπλανήτης PH1, σε απόσταση 5.000 ετών φωτός από τη Γη, είναι ένας γίγαντας από αέριο με διάμετρο 6 φορές μεγαλύτερη από της Γης, συγκρίσιμος σε μέγεθος με τον Ποσειδώνα. Είναι πάντως απίθανο να υπάρχουν εξωγήινοι που απολαμβάνουν το τετραπλό ηλιοβασίλεμα του PH1, αφενός επειδή δεν διαθέτει στέρεη επιφάνεια, αφετέρου επειδή η θερμοκρασία του εκτιμάται ότι κυμαίνεται από τους 250 έως τους 340 βαθμούς Κελσίου.
Το Βήμα science