ΥΓΕΙΑ - Οι Όζοι Θυρεοειδούς είναι καλοήθεις ή κακοήθεις; Τι πρέπει να προσέχετε !

*γράφει ο Δρ. Δημήτριος Γιάλβαλης Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων

Ο θυρεοειδής αδένας που βρίσκεται στο πρόσθιο μέρος του λαιμού και έχει σχήμα πεταλούδας, αποτελείται από δύο τύπους κυττάρων, τα θυλακιώδη και τα παραθυλακιώδη. Τα θυλακιώδη κύτταρα παράγουν τις θυρεοειδικές ορμόνες θυροξίνη (T4) και τριιωδοθυρονίνη (Τ3) οι οποίες έχουν πολλαπλές δράσεις στο καρδιαγγειακό, στη θερμοκρασία του σώματος, στην φυσιολογική ανάπτυξη και στο μεταβολισμό, εξηγεί ο Δρ.Γιάλβαλης υπεύθυνος του Τμήματος Ενδοκρινικής Χειρουργικής της Κλινικής Γενικής & Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Πεπτικού στο Ιατρικό Αθηνών. Η έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών ρυθμίζεται από την ( TSH ) μια ορμόνη που παράγεται στην υπόφυση. Τα παραθυλακιώδη κύτταρα παράγουν την καλσιτονίνη, η οποία συμμετέχει στην ρύθμιση του μεταβολισμού του ασβεστίου.

Τι είναι ο θυρεοειδικός όζος;

Όπως όλα τα κύτταρα του οργανισμού έτσι και τα θυρεοειδικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται και πεθαίνουν με έναν ελεγχόμενο ρυθμό. Όταν τα θυρεοειδικά κύτταρα αυξάνονται συνεχώς με ταχείς ρυθμούς, τότε σχηματίζεται μια μάζα στον θυρεοειδή αδένα, η οποία ονομάζεται όζος.

Πρόκειται για ένα συνηθισμένο εύρημα που έχει ο μισός σχεδόν πληθυσμός παγκοσμίως. Είναι 4-6 φορές συχνότεροι στις γυναίκες, αλλά στους άνδρες βρίσκουμε πιο συχνά κακοήθεις όζους. Όζοι στον θυρεοειδή μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία. Ένας όζος μπορεί να είναι καλοήθης ή κακοήθης και θα πρέπει πάντα να διερευνάται από τον ενδοκρινολόγο.

Οι πιο συχνοί τύποι καλοήθων όζων οφείλονται σε αδενώματα, οζώδη βρογχοκήλη και θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Οι πλειονότητα (περίπου 60%) των κακοήθων όζων κρύβει θηλώδες καρκίνωμα.

Πως εντοπίζεται και τι συμπτώματα προκαλεί;

Οι περισσότεροι όζοι θυρεοειδούς είναι ασυμπτωματικοί και ανακαλύπτονται τυχαία από τον ίδιο τον ασθενή ή κατά την εξέταση από τον γιατρό ή μετά την διενέργεια μιας απεικονιστικής εξέτασης στον τράχηλο ( Αξονική ή Υπέρηχο ).

Όταν όμως ένας ασθενής με παρουσία όζου (ή όζων) στον θυρεοειδή αδένα εμφανίσει :

1.    Βραχνάδα ή αλλαγή στην χροιά της φωνής

2.    Δυσκολία στην κατάποση

3.    Πόνο στον λαιμό

4.    Δυσκολία στην αναπνοή ή συριγμό

5.    Διογκωμένους λεμφαδένες στον λαιμό

Τότε πρέπει να επισκεφθεί άμεσα έναν ενδοκρινολόγο ή έναν χειρουργό ενδοκρινών αδένων.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο κακοήθειας ενός όζου;

Ανδρικό φύλο

Ηλικία κάτω τον 20 και άνω των 65

Ταχεία αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδικού όζου

Όζος άνω των 2 εκ σκληρής σύστασης, μονήρης, με παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων στην περιοχή και ύποπτων χαρακτηριστικών στον υπέρηχο ( πχ. με αποτιτανώσεις, ψυχρός κτλ. )

FNA ύποπτη για κακοήθεια

Συμπτώματα όπως αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω ( δυσφαγία, πόνος, βραχνάδα )

Ιστορικό ακτινοβολίας στον τράχηλο ή στην κεφαλή

Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του θυρεοειδούς ή πολυποδίασης (σ.Gardner) 

Πως γίνεται η διερεύνηση ενός όζου;

Αρχικά απαιτείται μια καλή κλινική εξέταση και λεπτομερές ιστορικό το οποίο πιθανόν θα αναδείξει παθήσεις ή παράγοντες που συσχετίζονται με την παρουσία του όζου θυρεοειδούς. Από τις εξετάσεις αίματος αρχικά απαιτείται μέτρηση της TSH για να διαπιστώσουμε υπολειτουργία ή υπερλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Εάν η TSH είναι φυσιολογική τότε προχωρούμε σε παρακέντηση του όζου (βιοψία δια λεπτής βελόνης με την καθοδήγηση υπερήχου - FNA). Τέλος το υπερηχογράφημα τραχήλου είναι μια φθηνή και πολύ αποτελεσματική απεικονιστική εξέταση, διότι μας δίνει χρήσιμες πληροφορίες για το μέγεθος και την σύσταση του όζου καθώς και την τυχόν παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων.

Ποια η αντιμετώπιση του όζου θυρεοειδούς;

Το κυρίαρχο ερώτημα των ασθενών με όζο που πρέπει να απαντηθεί είναι εάν χρειάζονται χειρουργείο, παρακολούθηση ή φάρμακα. Μετά την διερεύνηση του όζου συλλέγονται όλες οι πληροφορίες, τα αποτελέσματα των εξετάσεων και αποφασίζεται από τον ενδοκρινολόγο η περαιτέρω αντιμετώπιση.

Οι περισσότεροι όζοι είναι καλοήθεις και τίθενται σε παρακολούθηση ανά 6 μήνες ή ανά έτος, ανάλογα με το μέγεθος και τον ρυθμό αύξησης. Επίσης όπου χρειάζεται και ανάλογα με την περίπτωση επιλέγεται η χρήση φαρμακευτικής αγωγής.

Υπάρχει όμως ενδεχόμενο χειρουργικής αντιμετώπισης καλοήθους όζου ή όζων (πολυοζώδης βρογχοκήλη), όταν αυτοί προκαλούν συμπτώματα ή για αισθητικούς λόγους.

Τέλος όταν ο όζος στην βιοψία είναι ύποπτος ή θετικός για κακοήθεια η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς είναι μονόδρομος.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς είναι προτιμότερο να γίνεται από εξειδικευμένο ειδικά εκπαιδευμένο χειρουργό ενδοκρινών αδένων. Ο λόγος είναι ότι διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι στα χέρια εξειδικευμένων χειρουργών οι θυρεοειδεκτομή είναι ασφαλής και με λιγότερες επιπλοκές.

Οι πιο συνηθισμένοι τύποι επεμβάσεων θυρεοειδούς στην Ελλάδα είναι:

Ολική Θυρεοειδεκτομή

Αφαίρεση ολόκληρου του θυρεοειδούς αδένα δια τομής στο πρόσθιο κάτω τμήμα του τραχήλου. Οι ασθενείς έπειτα χρειάζονται θεραπεία υποκατάστασης με θυροξίνη. Η θυρεοειδεκτομή σήμερα είναι πιο ασφαλής και γρήγορη με την βοήθεια εξειδικευμένων εργαλείων (νευροδιεγέρτη, ψαλιδιού υπερήχων). Η επέμβαση διαρκεί 1-2 ώρες, ο ασθενής κατόπιν είναι σε θέση να σιτιστεί και να μιλήσει με ευχέρεια και εξέρχεται από την Κλινική την επόμενη μέρα.

Ολική θυρεοειδεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου

Στις περιπτώσεις που υπάρχει προεγχειρητικά διάγνωση καρκίνου του θυρεοειδούς με παρουσία τραχηλικών λεμφαδένων, διενεργείται ταυτόχρονα με την Ολική Θυρεοειδεκτομή και λεμφαδενικός καθαρισμός είτε μόνο στο κεντρικό διαμέρισμα (μπροστά και γύρω από την τραχεία), είτε και στο ένα ή και στα δυο πλάγια διαμερίσματα του τραχήλου ανάλογα με την περίπτωση.

Οι επιπλοκές είναι:

1.    Αιμορραγία

2.    Βραχνάδα, δυσκολία στην κατάποση όταν τα παλίνδρομα λαρυγγικά νεύρα (που ελέγχουν τις φωνητικές χορδές) τραυματιστούν.

3.    Χαμηλό ασβέστιο αίματος, παροδικά ή μόνιμα όταν διαταραχθεί η αιμάτωση ή αφαιρεθούν παραθυρεοειδείς αδένες. Η θεραπεία είναι χάπια ασβεστίου και ή βιταμίνης D. Εξαιρετικά σπάνια στα χέρια εξειδικευμένων χειρουργών θα συμβεί μόνιμος υποπαραθυρεοειδισμός που θα χρειαστεί ισόβια χρήση των προηγούμενων σκευασμάτων.

*Ο Δρ. Γιάλβαλης έχει εξειδικευθεί στη χειρουργική ενδοκρινών αδένων στο King’s College Hospital του Λονδίνου και πραγματοποιεί με την ομάδα του στο Ιατρικό Αθηνών αφαίρεση θυρεοειδούς με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα, εφαρμόζοντας επίσης πρωτοποριακές ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (MIVAT) με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα.

Δημήτριος Γιάλβαλης MD MSc
Γενικός Χειρουργός - Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων
Ιατρείο (1): Αγ. Παρασκευής 9-11, Χαλάνδρι
Τ: 210 6835741, Κ: 6944138900

Ιατρείο (2): Ιατροπούλου12α, Καλαμάτα

Τ: 2721302860
W: www.gialvalis.gr