Ξεχάστε όλα όσα ξέρατε για την αγορά τσιγάρων: Τι αλλάζει από εδώ και στο εξής;

Με μια νέα… high tech ταινία ασφαλείας και τρεις νέες Βάσεις Δεδομένων, η κυβέρνηση κηρύσσει τον πόλεμο κατά του λαθρεμπορίου καπνικών, ευελπιστώντας ότι μέσα στο επόμενο 12μηνο θα έχει καταφέρει να βάλει στα κρατικά ταμεία ένα μέρος από τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, που καρπώνονται τα κυκλώματα λαθρεμπορίας τσιγάρων.

Αυτή τη στιγμή το πρόβλημα είναι πολύ συγκεκριμένο. Το 1 στα 4 πακέτα τσιγάρων, περίπου το 22%, είναι λαθραίο, κάτι που ισοδυναμεί με τεράστιες απώλειες εσόδων, ενώ παράλληλα ουδείς μπορεί να αγνοήσει τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία από την κυκλοφορία προϊόντων αμφιβόλου προέλευσης και ποιότητας. Ως τώρα η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι με μεθόδους… παραδοσιακές και λίγο ως πολύ αναποτελεσματικές, καθώς στην πραγματικότητα μόνο με φυσικούς ελέγχους μπορούν να εντοπιστούν και να κατασχεθούν λαθραία τσιγάρα ή καπνός, χωρίς να είναι πάντα εύκολο- ή μάλλον σχεδόν αδύνατο- να εντοπιστούν οι «πηγές» των λαθραίων καπνικών, ακόμα κι αν αυτές βρίσκονται εντός Ελλάδας.

Τι αλλάζει από εδώ και πέρα; Σχεδόν όλα, όπως τουλάχιστον προβλέπει το νομοσχέδιο, που παρουσίασε ο υπουργός Επικρατείας, αρμόδιος για θέματα Διαφθοράς Π. Νικολούδης.

Το σχέδιο αυτό βασίζεται σε δύο πυλώνες:
α) την καταγραφή όλων όσων εμπλέκονται στην αλυσίδα της διακίνησης καπνικών
β) την ειδική σήμανση με ταινίες ασφαλείας, που θα περιέχουν και ηλεκτρονικές πληροφορίες για το πού, πότε και από ποιόν παράχθηκε και πωλήθηκε το συγκεκριμένο προϊόν.

Ως προς την καταγραφή όλης της αλυσίδας, θα δημιουργηθούν και θα λειτουργήσουν τρεις Βάσεις Δεδομένων. Στην πρώτη θα καταγραφούν κατ’ αρχάς όλοι οι παραγωγοί καπνού της χώρας, οι οποίοι θα έχουν ειδική άδεια. Πέρα από τα στοιχεία τους, η Βάση αυτή θα περιλαμβάνει το μέγεθος της παραγωγής τους, όπως επίσης τις συμβάσεις που θα υπογράφουν με τις καπνοβιομηχανίες, έτσι ώστε το υπουργείο Οικονομικών να γνωρίζει ανά πάσα ώρα και στιγμή ποιος παράγει, πόσο παράγει, πού πουλάει και τι ποσότητα πουλάει. Στην ίδια Βάση Δεδομένων θα καταγραφούν και όσοι μεσολαβούν από τον παραγωγό ως τη βιομηχανία (π.χ. αποθήκες), καθώς και όσοι μεσολαβούν από τη βιομηχανία ως την τελική διάθεση των προϊόντων. Όλοι οι εμπλεκόμενοι θα έχουν ειδικές άδειες, αλλιώς θα υπόκεινται σε αυστηρές διοικητικές ή και ποινικές κυρώσεις.

Στη δεύτερη Βάση Δεδομένων, θα καταγράφονται όλα τα προϊόντα καπνού που τίθενται στη διάθεση του κοινού. Εδώ έρχεται και… «κολλάει» η νέα ταινία ασφαλείας, η οποία δεν θα αποτυπώνει μόνο ότι έχουν πληρωθεί οι αναλογούντες φόροι ανά μονάδα προϊόντος, αλλά θα εμπεριέχει με ηλεκτρονικό τρόπο- όπως λειτουργεί το bar code- πληροφορίες για την προέλευση του προϊόντος. Η ταινία αυτό θα επικολλάται για πρώτη φορά και στα προϊόντα καπνού που πωλούνται στα duty free, ενώ όσοι παράγουν καπνό στο εξωτερικό και εισάγουν καπνικά προϊόντα στην Ελλάδα, θα πρέπει να επικολλούν αυτές τις ταινίες στα προϊόντα πριν αυτά μπουν στην Ελλάδα.

Η τρίτη Βάση Δεδομένων θα… εμπλουτίζεται με τις περιπτώσεις λαθρεμπορίας ανά την Επικράτεια, που σήμερα «χάνονται» σε κάθε υπηρεσία. Η Βάση αυτή θα λειτουργεί στο ΣΔΟΕ και θα αφορά σε όλες τις περιπτώσεις λαθρεμπορίας δηλαδή ακόμα και καυσίμων ή αλκοόλ. Ποιος είναι ο στόχος; Να γίνονται ανά πάσα ώρα και στιγμή εκτεταμένες διασταυρώσεις υποθέσεων, με στόχο τα κυκλώματα που δρουν εντός ή και εκτός Ελλάδας.

Το αδύνατο στοιχείο του σχεδιασμού είναι οι αναγκαίοι φυσικοί έλεγχοι που θα πρέπει ούτως ή άλλως να γίνονται, προκειμένου να εντοπίζονται τα λαθραία προϊόντα καπνού. Απλώς, ο έλεγχος πλέον δεν θα περιορίζεται στο διακινητή ή στον πωλητή, αλλά μέσω της ταινίας ασφαλείας θα φτάνει σε όλη την αλυσίδα διακίνησης. 

Όσον αφορά, δε, στα εισαγόμενα λαθραία, δηλαδή τις… καραβιές από την Κίνα ή την Άπω Ανατολή, όπως παραδέχθηκε ο Π. Νικολούδης, το νομοσχέδιο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα και εναπόκειται στον επιχειρησιακό σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών να βρει απαντήσεις. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί, ότι όπως αποκάλυψε χθες ο Τ. Αλεξιάδης, οι Τελωνειακές Αρχές δεν έχουν αυτή τη στιγμή ούτε ένα μηχάνημα X- RAY για τον έλεγχο των φορτίων!