Στις 2 Απριλίου 1883 εκδόθηκε το πρώτο φύλλο της θρυλικής εβδομαδιαίας,
σατιρικής εφημερίδας "Ο Ρωμηός" μοναδικός συντάκτης, όπως και εκδότης,
της οποίας ήταν ο Γεώργιος Σουρής, ένας από τους σπουδαιότερους
σύγχρονους σατιρικούς ποιητές, ο οποίος μάλιστα είχε χαρακτηριστεί και
ως "σύγχρονος Αριστοφάνης".
Όπως φαίνεται, η σάτιρα ανήκει πραγματικά στο DNA των
Ελλήνων και η σύνδεση της σύγχρονης σάτιρας με την εποχή του Αριστοφάνη
γινόταν ήδη από την εποχή του Σουρή, στα τέλη του 19ου αιώνα και τις
αρχές του 20ου, δηλαδή πολύ πριν τον Λάκη Λαζόπουλο, τον πιο σύγχρονο
"σύγχρονο Αριστοφάνη" της Ελλάδας. Άλλωστε, όπως σήμερα βρίσκονται σε
άνθιση οι σατιρικές τηλεοπτικές εκπομπές, την εποχή εκείνη περίοπτη ήταν
η θέση του σατιρικού Τύπου, που δεν άφηνε τίποτε όρθιο αλλά έβαζε τους
πάντες και τα πάντα στο στόχαστρο.
Ας επανέλθουμε όμως σε εκείνο το πρώτο φύλλο της εφημερίδας "Ο Ρωμηός". Η
εφημερίδα κυκλοφόρησε μόλις μία ημέρα μετά την πρωταπριλιά και φυσικά, ο
Σουρής δε θα μπορούσε να αφήσει ανεκμετάλλευτη τη συγκυρία. Έτσι,
δημοσίευσε στην τέταρτη σελίδα του πρώτου τεύχους της εφημερίδας του ένα
ποίημα με τον - λιτό πλην σαφή - τίτλο "Πρωταπριλιά", στο οποίο
περιγράφει με σκωπτική διάθεση τις αποφάσεις που δήθεν έλαβαν σειρά
παραγόντων του δημόσιου βίου της χώρας την ημέρα εκείνη, όπου γιορτάζουν
κάθε χρόνο οι ψεύτες. Από το στόχαστρο του Σουρή δεν ξέφυγε ούτε ο τότε
βασιλιάς Γεώργιος, ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης, οι Τράπεζες, οι
δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και ο ελληνικός λαός. Διαβάστε το ποίημα, το
παραμένει διαχρονικά επίκαιρο τηρουμένων των αναλογιών της κάθε εποχής:
ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ
εσυλλογίσθη κι ο βασιλιάς
να παραιτήσει το τόσο γλέντι,
τους περιπάτους και το ραχάτι,
σπαθί να βάλει κι αυτός λεβέντη,
και στων εχθρών μας να μπει το μάτι.
Εχθές ημέρα Πρωταπριλιάς
κι ο δεύτερος μας ο βασιλιάς,
ο σερ Τρικούπης με τα φωκόλα
εσκέφθη μια δουλειά χρυσή,
οι νέοι φόροι να βγουν απ' όλα,
κι απ' τον καπνό μας κι απ' το κρασί.
Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,
αποφάσισαν κι οι Τραπεζίτες
να μη φτωχαίνουν τον κόσμο πλια,
κι ούτε να 'χουν κρυφούς μεσίτες
κι απ' τα καλά των και τους παράδες
να πάρουν μέρος κι οι φουκαράδες.
Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,
αποφάσισαν κι οι λωποδύτες
να πιάσουν άλλη καλή δουλειά,
κι έτσι να γίνουν χρηστοί πολίτες,
κι ο Κοσσονάκος να ησυχάζει
και στο Δελτίο να μην τους βάζει.
Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,
κι η εταιρία του Γκαζ ακόμη
εσυλλογίσθη πως πρέπει πλια
να πλημμυρίσουν με φως οι δρόμοι
και όταν φέγγει λαμπρό φεγγάρι
να μην αφήνει σβηστό φανάρι.
Εχθές που ήταν Πρωταπριλιά,
εσκέφθη κι όλη η Ρωμιοσύνη
να φασκελώσει την τεμπελιά
και προκομμένη κι αυτή να γίνει,
να λείψει τόση κλεψιά και ψέμα
και τη σημαία να βάψει μ' αίμα.
Να σημειωθεί ότι ο Κ. Κοσσονάκος ήταν ο Υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης
Τρικούπη, ενώ η λέξη "φωκόλ" (ή "φοκόλ") είναι γαλλική ("faux col")
και σημαίνει το "περιλαίμιο", χαρακτηρισμό με τον οποίο ο Σουρής
συνήθιζε να συνοδεύει τον Χαρίλαο Τρικούπη. Δείτε πιο κάτω και το ποίημα
από το πρωτότυπο με την ορθογραφία και τον τονισμό της εποχής (κάντε
κλικ πάνω στις φωτογραφίες για μεγέθυνση):