Στην
ανήσυχη εκείνη προεπαναστατική εποχή που είχε φουντώσει ο αγώνας για
λευτεριά ,οι αισθηματικές ιστορίες ήταν μέρος της καθημερινότητας.
Ο Διάκος και ο Γούλας έτυχε να αγαπήσουν την ίδια γυναίκα, την ωραία Κατερίνη από τη Σέλιανη, το σημερινό χωριό Μάρμαρα Φθιώτιδας .
Το πραγματικό της όνομα ήταν Κατερίνη Σπύρου
ή Ξυστρή.
Νέα, μόλις 18 χρονών είχε ξετρελάνει όλα τα παλικάρια της
περιοχής, ένας απ΄αυτούς ήταν και ο Γούλας, πρωτοπαλίκαρο του Σκαλτσά
που ζήτησε να την παντρευτεί.
Αλλά τον ίδιο καιρό την πολιορκούσε και ο
Διάκος που ήταν όπως είπαμε πολύ όμορφος, κατά τις αντιλήψεις της
ανδρικής ομορφιάς της εποχής εκείνης.
Η Κατερίνη προτίμησε το Διάκο και
έγινε ο αρραβώνας τους. Ο Γούλας δεν μπόρεσε να δεχτεί τη περιφρόνηση
και γύρευε αφορμή για να εκδικηθεί, όπως και έκανε με άνανδρο και
μπαμπέσικο τρόπο.
Τη συκοφάντησε και την διέσυρε ηθικά με σκηνοθετημένη
πλεκτάνη στο Διάκο, την ξευτέλισε με δόλιο και πανούργο τρόπο, έτσι ώστε
ο Διάκος να τον πιστέψει και να την εγκαταλείψει. ʼδοξο ήταν το τέλος
της πανέμορφης Κατερίνης, η οποία από τον καημό της τρελάθηκε και της
κόλλησαν το εξευτελιστικό παρατσούκλι «παλιοκατερίνη». Ξεφυλλίζοντας τις
προσωπικές στιγμές του ήρωα συναντάμε το Διάκο λίγο πριν το ολοκαύτωμα
της Αλαμάνας να έχει συνδεθεί με μία όμορφη κοπέλα από την Λιβαδειά που
την έλεγαν Βενετσάνα.
Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες γι αυτή. Είναι
όμως ιστορικά εξακριβωμένο ότι λίγο πριν την έκρηξη της Επανάστασης ήταν
επίσημα αρραβωνιασμένος με μια κοντζαμπασοπούλα της Λιβαδειάς, τη Ρόζα ή
Ρωξάνη, κόρη του άρχοντα Γιάννη Φίλυνα που αργότερα, όταν σκοτώθηκε ο
Διάκος, παντρεύτηκε ένα πλούσιο Αθηναίο, τον Σπύρο Ζαχαρίτσα (εγκυκλ.
Γιαννίκος & Σία, Τόμος 3ος, σελ. 186-187).
Η Παλιοκατερινη από την Σέλιανη.
* (Αφήγηση στον Γράφοντα από την Ασπασία Συζ. Κων. Κολοκύθα)
Το σημερινό χωριό Μάρμαρα Φθιώτιδας την εποχή της Τουρκοκρατίας έφερε το όνομα Σέλιανη και ήταν ένα από τα χωριά του Δήμου Ομιλαίων.
Βρίσκεται σε υψόμετρο 860 μέτρων σε δυσπρόσιτη περιοχή όπως άλλωστε τα περισσότερα χωριά εκείνης της εποχής ,τα οποία κτίζονταν σε ορεινές περιοχές προκειμένου οι κάτοικοι τους να αποφύγουν την συμβίωση τους με τους Τούρκους καταχτητές .
Μία από τις οικογένειες της Σέλιανης ήταν η οικογένεια Σπυρίδωνος από τις ποιο πλούσιες του χωριού.
Η Κατερίνη Σπυρίδωνος ήταν μια τυπική νοικοκυρά , πανέμορφη κοπέλα όταν σε ηλικία 18 ετών την γνώρισε ο Ήρωας της επανάστασης Αθανάσιος Διάκος ,ο οποίος κεραυνοβολήθηκε από την ομορφιά της .
¨Ήταν την εποχή που ο Αθανάσιος Διάκος είχε πετάξει τα ράσα γύρω στα 1790 και ήταν μπουλουξής κτυπώντας τους Τούρκους στη ευρύτερη περιοχή με λημέρι τα βουνά της Σέλιανης.
Από το λημέρι του κατέβαινε στη Σέλιανη πολλές φορές για να προμηθευτεί τα αναγκαία τρόφιμα για το μπουλούκι του .
Βρίσκεται σε υψόμετρο 860 μέτρων σε δυσπρόσιτη περιοχή όπως άλλωστε τα περισσότερα χωριά εκείνης της εποχής ,τα οποία κτίζονταν σε ορεινές περιοχές προκειμένου οι κάτοικοι τους να αποφύγουν την συμβίωση τους με τους Τούρκους καταχτητές .
Μία από τις οικογένειες της Σέλιανης ήταν η οικογένεια Σπυρίδωνος από τις ποιο πλούσιες του χωριού.
Η Κατερίνη Σπυρίδωνος ήταν μια τυπική νοικοκυρά , πανέμορφη κοπέλα όταν σε ηλικία 18 ετών την γνώρισε ο Ήρωας της επανάστασης Αθανάσιος Διάκος ,ο οποίος κεραυνοβολήθηκε από την ομορφιά της .
¨Ήταν την εποχή που ο Αθανάσιος Διάκος είχε πετάξει τα ράσα γύρω στα 1790 και ήταν μπουλουξής κτυπώντας τους Τούρκους στη ευρύτερη περιοχή με λημέρι τα βουνά της Σέλιανης.
Από το λημέρι του κατέβαινε στη Σέλιανη πολλές φορές για να προμηθευτεί τα αναγκαία τρόφιμα για το μπουλούκι του .
Εκεί
γνώρισε την Κατερίνη την οποία την ερωτεύθηκε τρελά .
Την ζήτησε από τους γονείς της ,αρραβωνιάστηκαν και από τότε με συνοδεία το πρωτοπαλίκαρο του μπαινόβγαινε στο σπίτι της.
Κάποια μέρα έφθασε στο σπίτι της μόνος του το πρωτοπαλίκαρο του Διάκου ,τις έδειξε κάποιο πειστήριο και τις είπε ότι ο Διάκος ήταν βαριά άρρωστος ,και ήταν επιθυμία του να την συναντήσει.
Χωρίς να το σκεφθεί η Κατερίνη τον ακολούθησε στη θέση Στεφάνι - Γούρνα όπου ήταν το λημέρι του Διάκου.
Όταν την είδε ξαφνικά μπροστά του ο Διάκος έγινε έξω φρενών δεν δέχτηκε καν να ακούσει τον λόγο της επίσκεψης της. ʼρχισε να την κτυπά αλύπητα μέχρι που έπεσε λιπόθυμη στο έδαφος. Της έσκισε τα ρούχα την άφησε γυμνή και με ένα ψαλίδι που κούρευαν τα πρόβατα οι βοσκοί της περιοχής τις έκοψε τα μαλλιά και την έδιωξε να πάει πάλι πίσω στη Σέλιανη.
Η Κατερίνη ολόγυμνη και κουρεμένη γεμάτη ντροπή ρίζωσε στο μεγάλο βράχο πάνω από το χωριό που λεγόταν παραθύρα και πέρασε όλη την νύχτα εκεί..
Το πρωί που ξημέρωσε, κάποιος χωριανός που περνούσε από εκεί ανεβαίνοντας για τον κάμπο την βρήκε σε αυτή την άθλια κατάσταση .Η Κατερίνη κλαίγοντας του είπε όλη την ιστορία παρακαλώντας τον να την μεταφέρει στο χωριό .Αυτός λύγισε από το άθλιο θέαμα της Κατερίνης και αποφάσισε να την οδηγήσει στη Σέλιανη .
Στα πρώτα σπίτια του χωριού κρύφθηκε και ο χωριανός πήγε και της έφερε μερικά ρούχα για να ντυθεί.
Η Κατερίνη μέσα από τα στενά σοκάκια της Σέλιανης έφθασε στο σπίτι της, ο πατέρας της και τα αδέλφια της αρνήθηκαν να την δεχτούν στο σπίτι γιατί όταν ξεκίνησε να ακολουθήσει το πρωτοπαλίκαρο του Διάκου την είχαν προειδοποιήσει ότι αν κάτι δεν πάει καλά να μην τολμήσει να επιστρέψει στο πατρικό σπίτι γιατί την εποχή εκείνη τα ήθη ήταν αρκετά σκληρά απαγορευόταν στις ανύπαντρες κοπέλες να βγουν από το σπίτι χωρίς την συνοδεία του πατέρα ή κάποιου αδελφού.
Όλο το χωριό γύρισε την πλάτη στη Κατερίνη γιατί θεωρούσαν ότι ατίμασε την οικογένεια της και δεν έβρισκε μέρος να κοιμηθεί ούτε σε στάβλο. Η Κατερίνη βρήκε καταφύγιο για λίγο καιρό στο υπόστεγο της Εκκλησίας και τις πήγαινε κρυφά φαγητό η γειτονιά γύρω από την Εκκλησία..
Η Κατερίνη προσπάθησε να μαλακώσει την οργή της οικογένειας της αλλά μάταιος κόπος ,αυτοί ήταν αμετάπειστοι .
Τελικά υπέκυψε στις νυχτερινές επισκέψεις των νέων του χωριού ,προκειμένου να εξασφαλίσει τα αναγκαία για την επιβίωση της . Μέσα στη δυστυχία της και την απόρριψη της από την μικρή τοπική κοινωνία ,έκανε ακόμη ένα μοιραίο λάθος ,πλημμυρισμένη από μίσος για την οικογένεια της ,τον Διάκο και όλο το χωριό αποφάσισε να εκδικηθεί.
Βρήκε καταφύγιο στα Τουρκοαλβανικά αποσπάσματα που τριγυρνούσαν στη περιοχή δίνοντας τους πληροφορίες για τους επαναστάτες και τα λημέρια τους.
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα έφθασε στα Γιάννενα και παρουσιάσθηκε στον Αλή Πασά και μπήκε στο χαρέμι του.
Ο Αλή Πασάς όμως είχε το προνόμιο να έχει πάντα αυτός την (πρώτη φορά )κάθε κοπέλας ,η φήμη της Κατερίνης είχε φθάσει στο χαρέμι και δεν καταδέχτηκε να πλαγιάσει μαζί της .
Πανούργος όπως ήταν ο Αλή Πασάς της πρότεινε να προσφέρει τις υπηρεσίες τις στο άτομο του και αυτή θα είχε όλα τα προνόμια που είχαν την εποχή εκείνη οι έμπιστοι του Πασά.
Με αρκετά χρήματα στην τσέπη η Κατερίνη ανέλαβε τον ρόλο της καταδότριας στη περιοχή της για άτομα που κινούνταν ενάντια στην εξουσία του αλλά ταυτόχρονα να εργάζεται και σαν προαγωγός στέλνοντας παρθένες κοπέλες στο χαρέμι του.
Κατόπιν υποδείξεως της Κατερίνης οι Αλβανοί προσπάθησαν να απαγάγουν κάποια κοπέλα στη Σέλιανη αλλά απέτυχαν ,δεν έγινε όμως το ίδιο και στο χωριό Αργύρια .
Εκεί έκλεψαν και οδήγησαν στο χαρέμι του Αλή στα Γιάννενα μια πανέμορφη κοπέλα την Βασιλική Μπαλτσάκη.
Αυτή η απαγωγή έμεινε στην ιστορία μέσα από το στίχο αγνώστου στιχουργού που λέει τα εξής:
Την ζήτησε από τους γονείς της ,αρραβωνιάστηκαν και από τότε με συνοδεία το πρωτοπαλίκαρο του μπαινόβγαινε στο σπίτι της.
Κάποια μέρα έφθασε στο σπίτι της μόνος του το πρωτοπαλίκαρο του Διάκου ,τις έδειξε κάποιο πειστήριο και τις είπε ότι ο Διάκος ήταν βαριά άρρωστος ,και ήταν επιθυμία του να την συναντήσει.
Χωρίς να το σκεφθεί η Κατερίνη τον ακολούθησε στη θέση Στεφάνι - Γούρνα όπου ήταν το λημέρι του Διάκου.
Όταν την είδε ξαφνικά μπροστά του ο Διάκος έγινε έξω φρενών δεν δέχτηκε καν να ακούσει τον λόγο της επίσκεψης της. ʼρχισε να την κτυπά αλύπητα μέχρι που έπεσε λιπόθυμη στο έδαφος. Της έσκισε τα ρούχα την άφησε γυμνή και με ένα ψαλίδι που κούρευαν τα πρόβατα οι βοσκοί της περιοχής τις έκοψε τα μαλλιά και την έδιωξε να πάει πάλι πίσω στη Σέλιανη.
Η Κατερίνη ολόγυμνη και κουρεμένη γεμάτη ντροπή ρίζωσε στο μεγάλο βράχο πάνω από το χωριό που λεγόταν παραθύρα και πέρασε όλη την νύχτα εκεί..
Το πρωί που ξημέρωσε, κάποιος χωριανός που περνούσε από εκεί ανεβαίνοντας για τον κάμπο την βρήκε σε αυτή την άθλια κατάσταση .Η Κατερίνη κλαίγοντας του είπε όλη την ιστορία παρακαλώντας τον να την μεταφέρει στο χωριό .Αυτός λύγισε από το άθλιο θέαμα της Κατερίνης και αποφάσισε να την οδηγήσει στη Σέλιανη .
Στα πρώτα σπίτια του χωριού κρύφθηκε και ο χωριανός πήγε και της έφερε μερικά ρούχα για να ντυθεί.
Η Κατερίνη μέσα από τα στενά σοκάκια της Σέλιανης έφθασε στο σπίτι της, ο πατέρας της και τα αδέλφια της αρνήθηκαν να την δεχτούν στο σπίτι γιατί όταν ξεκίνησε να ακολουθήσει το πρωτοπαλίκαρο του Διάκου την είχαν προειδοποιήσει ότι αν κάτι δεν πάει καλά να μην τολμήσει να επιστρέψει στο πατρικό σπίτι γιατί την εποχή εκείνη τα ήθη ήταν αρκετά σκληρά απαγορευόταν στις ανύπαντρες κοπέλες να βγουν από το σπίτι χωρίς την συνοδεία του πατέρα ή κάποιου αδελφού.
Όλο το χωριό γύρισε την πλάτη στη Κατερίνη γιατί θεωρούσαν ότι ατίμασε την οικογένεια της και δεν έβρισκε μέρος να κοιμηθεί ούτε σε στάβλο. Η Κατερίνη βρήκε καταφύγιο για λίγο καιρό στο υπόστεγο της Εκκλησίας και τις πήγαινε κρυφά φαγητό η γειτονιά γύρω από την Εκκλησία..
Η Κατερίνη προσπάθησε να μαλακώσει την οργή της οικογένειας της αλλά μάταιος κόπος ,αυτοί ήταν αμετάπειστοι .
Τελικά υπέκυψε στις νυχτερινές επισκέψεις των νέων του χωριού ,προκειμένου να εξασφαλίσει τα αναγκαία για την επιβίωση της . Μέσα στη δυστυχία της και την απόρριψη της από την μικρή τοπική κοινωνία ,έκανε ακόμη ένα μοιραίο λάθος ,πλημμυρισμένη από μίσος για την οικογένεια της ,τον Διάκο και όλο το χωριό αποφάσισε να εκδικηθεί.
Βρήκε καταφύγιο στα Τουρκοαλβανικά αποσπάσματα που τριγυρνούσαν στη περιοχή δίνοντας τους πληροφορίες για τους επαναστάτες και τα λημέρια τους.
Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα έφθασε στα Γιάννενα και παρουσιάσθηκε στον Αλή Πασά και μπήκε στο χαρέμι του.
Ο Αλή Πασάς όμως είχε το προνόμιο να έχει πάντα αυτός την (πρώτη φορά )κάθε κοπέλας ,η φήμη της Κατερίνης είχε φθάσει στο χαρέμι και δεν καταδέχτηκε να πλαγιάσει μαζί της .
Πανούργος όπως ήταν ο Αλή Πασάς της πρότεινε να προσφέρει τις υπηρεσίες τις στο άτομο του και αυτή θα είχε όλα τα προνόμια που είχαν την εποχή εκείνη οι έμπιστοι του Πασά.
Με αρκετά χρήματα στην τσέπη η Κατερίνη ανέλαβε τον ρόλο της καταδότριας στη περιοχή της για άτομα που κινούνταν ενάντια στην εξουσία του αλλά ταυτόχρονα να εργάζεται και σαν προαγωγός στέλνοντας παρθένες κοπέλες στο χαρέμι του.
Κατόπιν υποδείξεως της Κατερίνης οι Αλβανοί προσπάθησαν να απαγάγουν κάποια κοπέλα στη Σέλιανη αλλά απέτυχαν ,δεν έγινε όμως το ίδιο και στο χωριό Αργύρια .
Εκεί έκλεψαν και οδήγησαν στο χαρέμι του Αλή στα Γιάννενα μια πανέμορφη κοπέλα την Βασιλική Μπαλτσάκη.
Αυτή η απαγωγή έμεινε στην ιστορία μέσα από το στίχο αγνώστου στιχουργού που λέει τα εξής:
Βασίλωμ΄ποιος σε πρόδωσε στ΄αλή πασά τα χέρια
Ο Κώστας το Βλαχόπουλο και η Σπυριδοκατερίνη.
Σύμφωνα με τις προφορικές παραδόσεις που πέρασαν από γενιά σε γενιά όταν η Κατερίνη υπέδειξε στους Αλβανούς το σπίτι της Μπαλτσάκη έφυγε τρέχοντας προς το δάσος όπου και κρύφθηκε , ψάχνοντας να την βρουν μετά οι αλβανοί συνελάμβαναν και ανέκριναν όποιο κάτοικο της περιοχής έβρισκαν μπροστά τους.
Κάποια στιγμή έπιασαν και το Βλαχόπουλο ο οποίος αναγκάσθηκε να
υποδείξει το μέρος όπου κρυβόταν η Κατερίνη και εκεί την συνέλαβαν
οδηγώντας την πάλι στα Γιάννενα. Εδώ τελειώνει η ιστορία της Κατερίνης
χωρίς να διασωθεί έως σήμερα η συνέχεια της ζωής της Κατερίνης που
πέρασε στην ιστορία σαν Παλιοκατερίνη από την Σέλιανη.
Β.Μ