που αναμένονται μετά το Brexit.
Τις προηγούμενες ημέρες, γράφει η εφημερίδα, δεν υπήρξε έλλειμμα στα σχόλια για την «ημέρα της κρίσης». Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ προειδοποίησε ότι η πιθανή έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα απειλήσει τον δυτικό πολιτισμό.
Η ανησυχία ότι η ΕΕ μπορεί να διαλυθεί μετά από ένα Brexit, μπορεί να είναι ένα
υπερβολικό σενάριο αλλά είναι βέβαιο ότι υπάρχουν ήδη αιτήματα για ανάλογα δημοψηφίσματα σε χώρες της Ευρώπης.
Σουηδία
Η χώρα ήδη βλέπει τον εαυτό της σαν το αντίστοιχο της Βρετανίας στην Σκανδιναβία. Έχει αρνηθεί να αποδεχθεί το ευρώ ως νόμισμα και με όρους ΕΕ οι πολιτικοί στη Σουηδία και τη Βρετανία συμφωνούν στο 90% των θεμάτων. Άρα ένα Brexit θα προκαλέσει αντίστοιχη ανησυχία στη Σουηδία. Η χώρα έχει ήδη δεχθεί χιλιάδες πρόσφυγες τον περασμένο χρόνο, αλλά δυσκολεύεται να ενσωματώσει πολλούς από αυτούς. Κατά συνέπεια το ακροδεξιό κόμμα της Σουηδίας κέρδισε τις εντυπώσεις και πολλοί το παραλληλίζουν με το UKIP, το κόμμα της Βρετανικής Ανεξαρτησίας.
Οι περισσότεροι Σουηδοί ακόμη έχουν θετική εικόνα για την ΕΕ, ωστόσο αυτό είναι πολύ πιθανό να ανατραπεί από ένα πιθανό Brexit. Σε αυτή την περίπτωση, ένα από τα βασικά ερωτήματα είναι εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα επιχειρήσουν να βαθύνουν την συνεργασία εστιάζοντας στα κράτη μέλη του πυρήνα της ΕΕ ή εάν θα χαλαρώσουν τους όρους δίνοντας περισσότερα περιθώρια κινήσεων στις κυβερνήσεις.
Πιθανόν οι Σουηδοί θα αρχίσουν να έχουν μεγαλύτερες αμφιβολίες για το εάν η φωνή τους, ως μικρότερη χώρα εκτός ευρώ θα συνεχίσει να ακούγεται στις Βρυξέλλες, εάν η ΕΕ συνεχίσει την πολιτική της εμβάθυνσης.
Δανία
Η Δανία έκανε δημοψήφισμα τον περασμένο Δεκέμβριο, αν και με σαφώς μικρότερη επιρροή, οι Δανοί αποφάσισαν κατά της παροχής μεγαλύτερων εξουσιών στις Βρυξέλλες.
Αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό για να συμπεράνει κάποιος ότι οι Δανοί θα ψήφιζαν υπέρ της εξόδου. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι πολίτες των κρατών μελών της ΕΕ θεωρούν ότι οι Βρυξέλλες δεν πρέπει να ενδυναμωθούν περισσότερο σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Pew Research Center.
Όπως και στην περίπτωση της Σουηδίας, δύο επιχειρήματα θα είναι ικανά να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των Δανών. Το πρώτο, πολλοί Δανοί φοβούνται ότι περισσότεροι μετανάστες μπορεί να απειλήσουν το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της χώρας και δεύτερο, η Δανία είναι στενά συνδεδεμένη με την Βρετανία και εξαρτάται από αυτή για τις διαπραγματεύσεις στην ΕΕ για τα θέματα που έχουν κοινές πολιτικές θέσεις.
Χωρίς τη Βρετανία, η Δανία δεν θα έχει την ατμομηχανή για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της, λέει η Marlene Wind από το πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Ελλάδα
Η ελληνική οικονομική κρίση σχεδόν εξαφανίστηκε από το δημόσιο διάλογο και από τα πρωτοσέλιδα, αλλά θα επιστρέψει νωρίτερα από όσο κάποιοι αναμένουν.
Η εφημερίδα Καθημερινή, εξέφρασε την ανησυχία, ότι η συνεχιζόμενη κρίση σε συνδυασμό με το Brexit, μπορεί να εξελιχθεί σε απειλή για τη θέση της Ελλάδας στην Ενωμένη Ευρώπη.
«Η βασική ανησυχία της Αθήνας είναι ότι η νίκη του Brexit θα αποδυναμώσει την αποφασιστικότητα της Ευρωζώνης για να διατηρήσει τη χώρα στο ενιαίο νόμισμα, κάτι το οποίο θα απαιτούσε περισσότερα εργαλεία και ένα υψηλότερο επίπεδο ενοποίησης από την υπάρχουσα», γράφει η εφημερίδα.
«Με πολλούς τρόπους η Ελλάδα εξαρτάται από το μοίρασμα των βαρών που επιφέρει η περισσότερη ενοποίηση. Αλλά αυτό μάλλον θα μείνει εκτός συζήτησης μετά το Brexit», είπε ο Wolfango Piccoli, διευθυντής ερευνών στην Teneo Intelligence.
Άρα αυτό που η Ελλάδα φοβάται περισσότερο δεν είναι ένα αντιευρωπαϊκό δημοψήφισμα που θα δεχθεί επιρροή από τα ακροδεξιά κόμματα, αλλά πολύ περισσότερο ότι η ΕΕ θα πιέσει την Ελλάδα προς την έξοδο για να διασώσει την συνοχή ανάμεσα στα υπόλοιπα μέλη.
Ολλανδία
Η Ολλανδική εφημερίδα Algemeen Dagblad είχε ένα καθαρό μήνυμα για τους Βρετανούς ενόψει τους δημοψηφίσματος «μη με αφήνεις με αυτό τον τρόπο». Αλλά αυτό ίσως δεν αντικατοπτρίζει αυτό που σκέφτονται οι περισσότεροι Ολλανδοί για την ΕΕ.
Ο Geert Wilders, επικεφαλής του ακροδεξιού λαϊκίστικου κόμματος έχει υποστηρίξει το Brexit και ελπίζει ότι ένα παρόμοιο δημοψήφισμα θα λάβει χώρα στην Ολλανδία. «Εάν θέλουμε να επιβιώσουμε ως έθνος, θα πρέπει να σταματήσουμε τη μετανάστευση και την ισλαμοποίηση» είπε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο BBC. «Και αυτό δεν μπορούμε να το κάνουμε μέσα στην ΕΕ» είπε ο Wilders, ο οποίος βλέπει το κόμμα του να προηγείται στις δημοσκοπήσεις.
Ουγγαρία
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Viktor Orban, δεν είναι γνωστός για τα φιλικά του αισθήματα για την ΕΕ. Στην πραγματικότητα έχει κερδίσει πολλά από τις διαφοροποιήσεις του. Τον περασμένο Μάιο, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ χαιρέτησε τον Orban, λέγοντας «γεια σου δικτάτορα» με τις τηλεοπτικές κάμερες να καταγράφουν το αμήχανο περιστατικό. Παρά τις διαφωνίες ο Ούγγρος πρωθυπουργός, παρότρυνε τους Βρετανούς να παραμείνουν μέλος της ΕΕ αλλά το έκανε κυρίως γιατί η Ευρωσκεπτικιστική Βρετανία είναι σύμμαχος της Βουδαπέστης.
Ο Orban σχεδιάζει δημοψήφισμα στην Ουγγαρία που μπορεί να πληγώσει την Ευρωπαϊκή συνοχή. Μετά από την ροή μεταναστών στη χώρα το περασμένο καλοκαίρι οι Ούγγροι θα ρωτηθούν και θα αποφασίσουν εάν εκχωρούν στην ΕΕ το δικαίωμα για την επανεγκατάσταση των προσφύγων παρά τις διαφωνίες των κοινοβουλίων των κρατών μελών.
Στην Ουγγαρία, μπορεί να μην είναι ένα ξεκάθαρο δημοψήφισμα και να μην πάρει χαρακτήρα «μέσα ή έξω» από την ΕΕ, αλλά είναι ένα ερώτημα που θέτει υπό αμφισβήτηση την εξουσία των Βρυξελλών.
Γαλλία
Οι Γάλλοι είναι οι μεγαλύτεροι ευρωσκεπτικιστές με το 61% να έχουν αρνητική εικόνα για την ΕΕ (η Ουγγαρία είναι στο 37%). Μαζί με τη Γερμανία, η Γαλλία είναι η κινητήριος δύναμη της Ευρώπης, αλλά ταυτόχρονα αντιμετωπίζει πολλαπλά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης μιας αδύναμης οικονομίας και υψηλής τρομοκρατικής απειλής. Κάποιες από τις αιτίες των προβλημάτων αποδίδονται στην ΕΕ ή στις συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί από τα κράτη-μέλη.
Η Μέρκελ, για παράδειγμα είναι γνωστή για την στήριξή της στα μέτρα λιτότητας που εφαρμόστηκαν μετά την τελευταία ύφεση. Σε αντίθεση με τη Γερμανία, η Γαλλία δεν έχει καταφέρει πλήρως να ξεφύγει από την υψηλή ανεργία και την αδύναμη ανάπτυξη. Πολλοί Γάλλοι είδαν με δυσπιστία το άνοιγμα των συνόρων για τους Σύρους πρόσφυγες από τη Μέρκελ το 2015.
Αυτό μπορεί να είναι το επιχείρημα για το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο, το οποίο αναμένει να κερδίσει μεγαλύτερη δύναμη στις επερχόμενες εκλογές. Η επικεφαλής του κόμματος, Λε Πεν έχει υποστηρίξει το Brexit, σηματοδοτώντας τις κινήσεις της σε περίπτωση που ηγηθεί της Γαλλίας.
Σκωτία ως ξεχωριστή περίπτωση
Η Βρετανία είχε δύο σημαντικά δημοψηφίσματα μέσα σε διάστημα δύο ετών αλλά στην περίπτωση του Brexit, θα πρέπει να προετοιμαστεί για ακόμη ένα. Το πιθανό μοναδικό δημοψήφισμα που θα είναι υπέρ της ΕΕ εδώ και καιρό. Η Σκωτία μπορεί να ψήφισε υπέρ της παραμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά είναι κυρίως υπέρ της ΕΕ. Οι σκέψεις να ενταχθεί η Σκωτία στην ΕΕ είναι απλά υποθέσεις εργασίας σε αυτό το στάδιο, αλλά έχουν δημοσιοποιηθεί με λεπτομέρειες προκαλώντας έκπληξη. Η πρωθυπουργός της Σκωτίας, Nicola Sturgeon, είπε ότι το διαζύγιο θα πρέπει να ξανασυζητηθεί σε περίπτωση Brexit. Ως αποτέλεσμα η Σκωτία μπορεί να ενταχθεί στην Ευρωζώνη.
Απαντώντας εάν η Σκωτία θα προετοιμαζόταν πραγματικά για ένα ακόμη δημοψήφισμα αποχώρησης από το Ηνωμένο Βασίλειο, είπε ότι το θέμα είναι «οπωσδήποτε πάνω στο τραπέζι».