17.11.16

Η φθινοπωρινή βροχή από "πεφταστέρια", κορυφώνεται σήμερα το βράδυ

Η φθινοπωρινή «βροχή» των διαττόντων αστέρων Λεοντιδών θα κορυφωθεί το βράδυ της Πέμπτης 17 προς χαράματα της Παρασκευής 18 Νοεμβρίου στο βόρειο ημισφαίριο, που περιλαμβάνει και την Ελλάδα.
Όμως, λίγες μέρες πριν, προηγήθηκε η μεγαλύτερη και φωτεινότερη πανσέληνος των τελευταίων δεκαετιών, με συνέπεια ο ουρανός να μην είναι αρκετά σκοτεινός, οπότε, ακόμη και αν δεν υπάρχουν σύννεφα, οι συνθήκες δεν θα είναι ιδανικές για νυχτερινή παρατήρηση.
Οι Λεοντίδες είναι μια μέσης θεαματικότητας βροχή διαττόντων, που όμως κατά καιρούς εξελίσσονται σε μία από τις πιο εντυπωσιακές. Συνήθως «παράγουν» 15 «πεφταστέρια» ανά ώρα, αλλά κάθε περίπου 33 χρόνια εμφανίζουν ένα περιοδικό αποκορύφωμα με εκατοντάδες μετέωρα την ώρα. Οι πιο πρόσφατες θεαματικές χρονιές τους ήταν το 1966 και το 2001.
Η «βροχή» πήρε την ονομασία της επειδή τα μετέωρα αυτά φαίνονται ότι προέρχονται από την κατεύθυνση του αστερισμού του Λέοντα, και οφείλονται στα σωματίδια της σκόνης που αφήνει πίσω του ο κομήτης 55Ρ/Τεμπλ-Τατλ. Στην τροχιά που ακολουθούν οι κομήτες αφήνουν πίσω τους διάφορα μικρά σωματίδια σκόνης τα οποία είναι σχετικά μαζεμένα σε ομάδες που τέμνουν πολλές φορές την τροχιά της Γης. Όταν η Γη κατά την περιφορά της γύρω από τον Ήλιο συναντάει μια τέτοια ομάδα σωματιδίων συγκρούεται μαζί τους και τότε αυτά εισέρχονται στην ατμόσφαιρα μας με ρυθμό μερικών δεκάδων αντικειμένων την ώρα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και ιδιαίτερα μετά από κάποια πρόσφατη διέλευση ενός κομήτη ο ρυθμός αυτός μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τα χίλια μετέωρα την ώρα.
Στην περίπτωση της Βροχής των Λεοντιδών συμβαίνει το εξής: καθώς η Γη μας περιφέρεται στην τροχιά της γύρω από τον Ήλιο, συναντάει κάθε Νοέμβριο το σύννεφο των σωματιδίων του κομήτη Τεμπλ-Τατλ. Έτσι καθώς η Γη μας τρέχει με 108.000 χιλιόμετρα την ώρα, πέφτει ακάθεκτη πάνω στο σύννεφο των σωματιδίων. Τα μικροσκοπικά αυτά σωματίδια, με βάρος ενός γραμμαρίου, χτυπάνε τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιράς μας σε ύψος 100 περίπου χιλιομέτρων και αναφλέγονται. Η ανάφλεξη αυτή ιονίζει τα γύρω στρώματα της ατμόσφαιρας, σχηματίζοντας έτσι μια φωτεινή σφαίρα 2 έως 3 μέτρων που κινείται με ταχύτητα 30 έως 60 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Αυτή τη φωτεινή σφαίρα, λοιπόν, βλέπουμε από τη Γη, και ονομάζουμε διάττοντα, μετέωρο, ή «πεφταστέρι».