Εδώ και 99 εκατομμύρια χρόνια περίπου, η φτερωτή ουρά ένας νεαρού δεινόσαυρου κόλλησε στο ρετσίνι ενός δέντρου, που παγίδευσε το μικρό ζώο.
Η ατυχία του όμως αυτή παρέχει στους επιστήμονες σήμερα μια μοναδική ευκαιρία να μελετήσουν τους δεινόσαυρους με φτερά που ήκμασαν την κρητιδική περίοδο της γεωλογικής ιστορίας της Γης.
Χθες οι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ένα κομμάτι ήλεκτρου - απολιθωμένης ρυτίνης - που ανακάλυψε τυχαία ένας Κινέζος ερευνητής σε αγορά στην πόλη Μιτκίνα στο Μιανμάρ πέρυσι, περιέκλειε 36 χιλιοστά της ουράς του δεινόσαυρου, με ορατά τα κόκαλα, τη σάρκα, το δέρμα και τα φτερά. Ο δεινόσαυρος ήταν μικρότερος από 15 εκατοστά, δηλαδή περίπου όσο ένα σπουργίτι σε μήκος.
«Αυτό είναι το πρώτο του είδους αυτού», είπε για το δείγμα ο παλαιοντολόγος Ράιαν Μακ Κέλαρ του μουσείου Royal Saskatchewan στον Καναδά, ο οποίος είναι ένας από τους επιστήμονες στην έρευνα που εκδόθηκε στο περιοδικό του κλάδου, Current Biology. «Έχω μείνει με το στόμα ανοιχτό», είπε.
Οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι η ουρά ανήκει σε έναν τύπο δίποδου δεινόσαυρου που έμοιαζε με πουλί και που ανήκει στην κατηγορία maniraptora, μία από αρκετές κατηγορίες δεινοσαύρων με φτερά. Τα πουλιά εμφανίστηκαν στη Γη πριν από περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια, κατά την ιουράσια γεωλογική περίοδο, και εξελίχθηκαν από μικρούς, φτερωτούς δεινόσαυρους.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν προηγμένη τεχνολογία σάρωσης και μικροσκοπικές αναλύσεις για να μελετήσουν την ουρά. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είχε μια καστανή άνω επιφάνεια, με ωχρό ή άσπρο χρώμα στην κάτω επιφάνεια.
«Βλέπουμε τα φτερά που βρίσκονται ακόμα συνδεδεμένα με την ουρά, και βλέπουμε πώς γίνεται η σύνδεση, το σχήμα που έχουν, σε κλίμακα μικρόμετρου, και άλλα πράγματα όπως τα σχέδια των χρωματισμών στα φτερά», είπε ο Μακ Κέλαρ.
Η ουρά αποτελείται από οκτώ σπονδύλους, μαλακούς ιστούς, και φτερά που είναι άπταιστα διατηρημένα σε τρεις διαστάσεις.
Σύμφωνα με τον Μακ Κέλλαρ, το να κολλήσει η ουρά του δεινόσαυρου σε ρετσίνι «σήμαινε το τέλος για το συγκεκριμένο ζώο. Δεν μπορούν να αποκόψουν την ουρά τους όπως μερικές σαύρες».
Η ανατομία της ουράς επέτρεψε στους επιστήμονες να αποκλείσουν το ενδεχόμενο να ανήκει σε πουλί γιατί ήταν μακριά και ευέλικτη και δεν εμφάνιζε πυγόστυλο, την σύντηξη των σπονδύλων που εμφανίζεται στα πουλιά ώστε να υποστηριχθούν τα φτερά της ουράς.
Η ανακάλυψη ρίχνει επίσης φως και στην εξέλιξη των φτερών. Αυτά που παγιδεύτηκαν στο ήλεκτρο είναι πιο πρωτόγονα από εκείνα των πουλιών, και τους λείπει μεγάλο μέρος του κεντρικού στελέχους (κάλαμος) που φαίνεται στα φτερά των πουλιών.
Το ήλεκτρο έχει προσφέρει μεγάλα οφέλη στους παλαιοντολόγους. Πολλά ζώα που έχουν βρεθεί διατηρημένα σε ήλεκτρο - μεταξύ των έντομα, σαύρες, αμφίβια, θηλαστικά και πτηνά, καθώς και φυτά, όπως λουλούδια.