 |
| Νικολά Πουσέν Η σφαγή των νηπίων |
Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις αρχαίων προσωπικοτήτων δεν
έχουμε ιδέα για το πώς πέθαναν, στην περίπτωση του Ηρώδη ο Ιώσιππος
δίνει την απάντηση. Αναφερόμενος σε παλαιότερους ιστορικούς, καθώς ο
ίδιος έζησε μερικές δεκαετίες μετά τον Ηρώδη, ο Ιώσιππος περιγράφει τα
συμπτώματα που είχε τις τελευταίες μέρες της ζωής του και το πώς
πέθανε ο Ηρώδης.
Είχε πυρετό, όχι πολύ ψηλό, ανυπόφορη φαγούρα σ’ ολόκληρο το σώμα
του, συνεχείς πόνους στα έντερα, όγκους στα πόδια, ερεθισμό στην
κοιλιακή χώρα και γάγγραινα στους όρχεις. Είχε επίσης σπασμούς, άσθμα
και άσχημη αναπνοή.
Οι γιατροί της εποχής δεν μπορούσαν να κατανοήσουν τα συμπτώματά
του. Χρησιμοποιούσαν, ωστόσο, τα μέσα της εποχής για να τον
ανακουφίσουν, περιλαμβανομένου του μπάνιου σε καυτό λάδι. Αυτό, όμως,
δεν είχε κανένα αποτέλεσμα εκτός από το να του κατακαύσει τα μάτια.
Γράφει, λοιπόν, ο Ευσέβιος Καισαρείας στην Εκκλησιαστική Ιστορία (εκδόσεις ΕΠΕ, τόμος 1):
Και στο δεύτερο δε βιβλίο των Ιστοριών, το οποίο παραδίδει ο Ιώσιππος περί αυτού παραπλήσια, γράφοντας ως εξής:
«Έπειτα η νόσος αφού κατέλαβε όλο το σώμα του, διαμοίραζε σ’ αυτό
ποικίλα πάθη. Πράγματι υπήρχε αρκετός πυρετός, αφόρητος κνησμός σε όλη
την επιφάνεια, συνεχείς πόνοι του κόλου, πρήξιμο στα πόδια υδρωπικού
χαρακτήρα, φλεγμονή του υπογαστρίου, σήψη στο αιδοίο που δημιουργούσε
σκουλήκια, ορθόπνοια και δύσπνοια, σπασμοί όλων των μελών, ώστε οι
μάντεις να λέγουν ότι τα νοσήματα ήταν ποινή.
Αυτός όμως, αν και πάλευε με τόσα πάθη, παρέμενε στη ζωή, ήλπιζε σε
σωτηρία και εφεύρισκε θεραπείες. Περνώντας λοιπόν από τον Ιορδάνη
χρησιμοποίησε τα θερμόλουτρα της Καλλιρόης, τα οποία εκβάλλουν στην
Ασφαλτίτη λίμνη, λόγω δε της γλυκύτητας είναι και πόσιμα. Εδώ αυτός,
καθώς οι γιατροί αποφάσισαν να περιθάλψουν όλο το σώμα με θερμό έλαιο
και το ξάπλωσαν σε λεκάνη γεμάτη έλαιο, λιποθύμησε και ανέστρεψε τους
οφθαλμούς σαν νεκρός.
Επειδή οι υπηρέτες θορύβησαν, αναστέναξε για τη συμφορά, και
απογοητευμένος στο εξής για τη σωτηρία, διέταξε να διανείμουν στους
στρατιώτες από πενήντα δραχμές και πολλά χρήματα στους διοικητές και
τους φίλους. Αυτός επέστρεψε και έφθασε στην Ιεριχώ, με μελαγχολία και
σχεδόν απειλώντας τον εαυτό του με θάνατο…».
Και με λίγα λόγια λέει. «Κατόπιν δε [επειδή βασανιζόταν από έλλειψη
τροφής και σπασμωδικό βήχα] νικημένος από τους πόνους, επιχείρησε να
προφτάσει την ειμαρμένη. Αφού πήρε ένα μήλο, ζήτησε και μαχαίρι γιατί
συνήθιζε να τρώει κόβοντας σε τεμάχια. Έπειτα, αφού κοίταξε τριγύρω,
μήπως υπάρχει κάποιος ο οποίος θα τον εμπόδιζε, σήκωσε το δεξί του χέρι
για να αυτοτραυματιστεί». Πέραν δε τούτων ο ίδιος συγγραφέας ιστορεί
ότι αυτός πριν το θάνατό του φόνευσε με εντολή του και άλλον γνήσιο
γιο, τρίτο μετά τους δύο φονευθέντες προηγουμένως, και αμέσως έπειτα
παρέδωσε τη ζωή του με φοβερούς πόνους».
Τι λέει η σύγχρονη επιστήμη για τα αίτια θανάτου του Ηρώδη
Εκείνοι που έχουν περιέργεια για τα κλινικά συμπτώματα του Ηρώδη,
δεν έχουν παρά να ανατρέξουν στην Ιστορική Κλινικοπαθολογική Διάσκεψη
του Πανεπιστημίου του Μεριλαντ. Εδώ συγκεντρώνονται οι ειδικοί και
αποφαίνονται για τα αίτια θανάτου επιφανών ανδρών, μεταξύ των οποίων
έχουν ασχοληθεί και με τον Ηρώδη.
Ο συνδυασμός των συμπτωμάτων του αποτελούσε ιδιαίτερη πρόκληση,
ειδικά η γάγγραινα των όρχεων, μιας και δεν είναι κάτι συνηθισμένο.
Ωστόσο αποφάνθηκαν ότι ο Ηρώδης έπασχε από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
αγνώστου αιτίας. Η ανεπάρκεια περιπλεκόταν από την σπάνια, ευτυχώς,
γάγγραινα των όρχεων- Φουρνιέ. Υπάρχουν φυσικά και άλλες πιθανές
ασθένειες όπως η σύφιλη και άλλα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.
Ωστόσο, η νεφρική ανεπάρκεια φαίνεται να ταιριάζει καλύτερα στην
κλινική εικόνα των συμπτωμάτων του.
dogma