Παρόλο που έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος
Το
ηλεκτρονικό εμπόριο βρίσκεται σε ανοδική πορεία στην ενιαία αγορά γιατί
έχει αυξηθεί η εμπιστοσύνη στις διασυνοριακές συναλλαγές, σύμφωνα με
έκθεση της Κομισιόν. Ωστόσο, η πρόοδος δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες,
ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις τόσο από πλευράς
εμπιστοσύνης των καταναλωτών όσο και πληροφόρησης για τα δικαιώματά
τους.
Σύμφωνα με την έκθεση, το 59,3% των Ευρωπαίων είχε το 2016 εμπιστοσύνη και γνώσεις σε σχέση με το ηλεκτρονικό εμπόριο, μάλιστα σε σύγκριση με το 2014 καταγράφηκε άνοδος της τάξης του 4,2%. Οι χώρες με τις τρεις καλύτερες επιδόσεις ήταν η Γαλλία (66,7%), η Γερμανία (66,6%) και η Αυστρία (65,9%). Στον αντίποδα βρέθηκε η Ελλάδα, στην οποία σημειώθηκε η χειρότερη επίδοση με 44%, ενώ σε σχέση με το 2014 η κατάσταση ήταν χειρότερη. Ακολούθησαν η Βουλγαρία (44,5%) και η Κροατία (45%).
Σε επιμέρους στοιχεία της έρευνας, το 34% των Ευρωπαίων καταναλωτών φαίνεται ότι γνώριζε πως ο καταναλωτής δεν είναι υποχρεωμένος ούτε να πληρώσει ούτε να επιστρέψει αγαθά που τους εστάλησαν χωρίς να τα παραγγείλει. Στην Ελλάδα το ποσοστό που γνώριζε αυτό το δικαίωμα ήταν μόλις 14% και ήταν το μικρότερο στην Ε.Ε. Το 67% των Ευρωπαίων πολιτών γνώριζε ότι έχει προθεσμία τέσσερις μέρες μετά την παραλαβή ενός προϊόντος να το επιστρέψει χωρίς επιβάρυνση. Στην Ελλάδα μόνο το 35% γνώριζε γι’ αυτό το δικαίωμα, ποσοστό που ήταν επίσης το μικρότερο.
Από τον τελευταίο πίνακα αποτελεσμάτων τα επίπεδα εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων καταναλωτών αυξήθηκαν κατά 12 εκατοστιαίες μονάδες για αγορές από εμπόρους λιανικής που είναι εγκατεστημένοι στην ίδια χώρα και κατά 21 εκατοστιαίες μονάδες για αγορές από άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Παρόλο που έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος, ο πίνακας δείχνει ότι οι καταναλωτές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια κατά την προσπάθειά τους να πραγματοποιήσουν διαδικτυακές αγορές από εμπόρους λιανικής σε άλλη χώρα της Ε.Ε. Για παράδειγμα, το 13% όσων απάντησαν ανέφερε ως πρόβλημα την απόρριψη της πληρωμής και το 10% την άρνηση παράδοσης προϊόντων στη χώρα τους.
Όσο για τους εμπόρους λιανικής, μόνο 4 στους 10 εξ όσων πραγματοποιούν επί του παρόντος διαδικτυακές πωλήσεις ανέφεραν ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο πώλησης τόσο σε εγχώριο όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο κατά το προσεχές έτος. Εξακολουθούν να προβληματίζονται σχετικά με τις διαδικτυακές πωλήσεις σε άλλες χώρες, δηλαδή ανησυχούν για τους αυξημένους κινδύνους απάτης, τις διαφορές στις εθνικές φορολογικές ρυθμίσεις ή τους εθνικούς κανόνες του δικαίου των συμβάσεων, καθώς και τις διαφορές μεταξύ των κανόνων για την προστασία των καταναλωτών.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για σύγχρονους κανόνες ψηφιακών συμβάσεων με σκοπό την εναρμόνιση των κανόνων που διέπουν τις συμβάσεις για τις διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών, και την προώθηση της πρόσβασης σε ψηφιακό περιεχόμενο και διαδικτυακές πωλήσεις σε ολόκληρη την Ε.Ε. Πάντως, οι καταναλωτικές συνθήκες είναι συνήθως ευνοϊκότερες στις βόρειες και δυτικές χώρες της Ε.Ε. απ’ ό,τι στις ανατολικές και στις νότιες.
Για παράδειγμα, το 94,5% των Φινλανδών υποβάλλει καταγγελία όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, ενώ μόνο το 55,6% των Βούλγαρων πράττει το ίδιο. Επίσης, η έκθεση σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα: ενώ στην Κροατία, π.χ., το 40,9% έχει αντιμετωπίσει αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, στην Αυστρία το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε μόλις 3,4%.
Σύμφωνα με την επίτροπο για θέματα δικαιοσύνης και προστασίας καταναλωτών Βιέρα Γιούροβα, σήμερα οι καταναλωτές νιώθουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη όταν πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές, γιατί έχει προβλεφθεί μια ταχεία διαδικασία για την επιστροφή των χρημάτων τους σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά, ακόμη και όταν ψωνίζουν από άλλη χώρα, ενώ η πρόκληση τώρα είναι να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν σε αυτή την αυξανόμενη ζήτηση.
Σύμφωνα με την έκθεση, το 59,3% των Ευρωπαίων είχε το 2016 εμπιστοσύνη και γνώσεις σε σχέση με το ηλεκτρονικό εμπόριο, μάλιστα σε σύγκριση με το 2014 καταγράφηκε άνοδος της τάξης του 4,2%. Οι χώρες με τις τρεις καλύτερες επιδόσεις ήταν η Γαλλία (66,7%), η Γερμανία (66,6%) και η Αυστρία (65,9%). Στον αντίποδα βρέθηκε η Ελλάδα, στην οποία σημειώθηκε η χειρότερη επίδοση με 44%, ενώ σε σχέση με το 2014 η κατάσταση ήταν χειρότερη. Ακολούθησαν η Βουλγαρία (44,5%) και η Κροατία (45%).
Σε επιμέρους στοιχεία της έρευνας, το 34% των Ευρωπαίων καταναλωτών φαίνεται ότι γνώριζε πως ο καταναλωτής δεν είναι υποχρεωμένος ούτε να πληρώσει ούτε να επιστρέψει αγαθά που τους εστάλησαν χωρίς να τα παραγγείλει. Στην Ελλάδα το ποσοστό που γνώριζε αυτό το δικαίωμα ήταν μόλις 14% και ήταν το μικρότερο στην Ε.Ε. Το 67% των Ευρωπαίων πολιτών γνώριζε ότι έχει προθεσμία τέσσερις μέρες μετά την παραλαβή ενός προϊόντος να το επιστρέψει χωρίς επιβάρυνση. Στην Ελλάδα μόνο το 35% γνώριζε γι’ αυτό το δικαίωμα, ποσοστό που ήταν επίσης το μικρότερο.
Από τον τελευταίο πίνακα αποτελεσμάτων τα επίπεδα εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων καταναλωτών αυξήθηκαν κατά 12 εκατοστιαίες μονάδες για αγορές από εμπόρους λιανικής που είναι εγκατεστημένοι στην ίδια χώρα και κατά 21 εκατοστιαίες μονάδες για αγορές από άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Παρόλο που έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος, ο πίνακας δείχνει ότι οι καταναλωτές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια κατά την προσπάθειά τους να πραγματοποιήσουν διαδικτυακές αγορές από εμπόρους λιανικής σε άλλη χώρα της Ε.Ε. Για παράδειγμα, το 13% όσων απάντησαν ανέφερε ως πρόβλημα την απόρριψη της πληρωμής και το 10% την άρνηση παράδοσης προϊόντων στη χώρα τους.
Όσο για τους εμπόρους λιανικής, μόνο 4 στους 10 εξ όσων πραγματοποιούν επί του παρόντος διαδικτυακές πωλήσεις ανέφεραν ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο πώλησης τόσο σε εγχώριο όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο κατά το προσεχές έτος. Εξακολουθούν να προβληματίζονται σχετικά με τις διαδικτυακές πωλήσεις σε άλλες χώρες, δηλαδή ανησυχούν για τους αυξημένους κινδύνους απάτης, τις διαφορές στις εθνικές φορολογικές ρυθμίσεις ή τους εθνικούς κανόνες του δικαίου των συμβάσεων, καθώς και τις διαφορές μεταξύ των κανόνων για την προστασία των καταναλωτών.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για σύγχρονους κανόνες ψηφιακών συμβάσεων με σκοπό την εναρμόνιση των κανόνων που διέπουν τις συμβάσεις για τις διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών, και την προώθηση της πρόσβασης σε ψηφιακό περιεχόμενο και διαδικτυακές πωλήσεις σε ολόκληρη την Ε.Ε. Πάντως, οι καταναλωτικές συνθήκες είναι συνήθως ευνοϊκότερες στις βόρειες και δυτικές χώρες της Ε.Ε. απ’ ό,τι στις ανατολικές και στις νότιες.
Για παράδειγμα, το 94,5% των Φινλανδών υποβάλλει καταγγελία όταν αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, ενώ μόνο το 55,6% των Βούλγαρων πράττει το ίδιο. Επίσης, η έκθεση σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από χώρα σε χώρα: ενώ στην Κροατία, π.χ., το 40,9% έχει αντιμετωπίσει αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, στην Αυστρία το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε μόλις 3,4%.
Σύμφωνα με την επίτροπο για θέματα δικαιοσύνης και προστασίας καταναλωτών Βιέρα Γιούροβα, σήμερα οι καταναλωτές νιώθουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη όταν πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές, γιατί έχει προβλεφθεί μια ταχεία διαδικασία για την επιστροφή των χρημάτων τους σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά, ακόμη και όταν ψωνίζουν από άλλη χώρα, ενώ η πρόκληση τώρα είναι να ενθαρρυνθούν οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν σε αυτή την αυξανόμενη ζήτηση.