Πολλές
είναι οι γιορτές της Παναγίας μέσα στον χρόνο.
Όλες ονομάζονται Θεομητορικές.
Η πιο λαμπρή από όλες όμως είναι το λεγόμενο
«Πάσχα του καλοκαιριού», αφού έρχεται μετά από νηστεία 15 ημερών.
Η 15η
Αυγούστου είναι η ημέρα που γιορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου.
Όπως αναφέρει η χριστιανική παράδοση, η
ψυχή της, «επτά φορές λαμπρότερη από τον ήλιο», εντυπωσίασε τους Αποστόλους
καθώς εξήλθε από το σώμα της. Γιατί όλοι ήταν παρόντες στον θάνατό της, αφού
μεταφέρθηκαν δίπλα της με θαυμαστό τρόπο από τα πέρατα της Γης. Ο δε τάφος της,
μετά από 3 ημέρες, βρέθηκε άδειος, γι΄ αυτό και μιλάμε για Μετάσταση της
Παναγίας.
Δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία που να
επιβεβαιώνουν ότι η ημερομηνία Κοίμησης της Παναγίας ήταν η 15η Αυγούστου.
Πάντως, η συγκεκριμένη ημερομηνία καθιερώθηκε από τον 5ο μ.Χ αιώνα μάλλον με το
σκεπτικό να βρίσκεται κοντά, όμως να έπεται του εορτασμού της Μεταμόρφωσης του
Σωτήρος (6/8) και πιθανόν για να είναι κοινή η νηστεία για τις δύο γιορτές.
Αμέτρητα
είναι τα ονόματα, ή «Θεοτοκωνύμια» όπως λέγονται, που έχει δώσει ο λαός στην
Παναγία. Μέχρι στιγμής υπολογίζεται πως ξεπερνούν τα 500. Άλλα βγαλμένα από
ύμνους, άλλα από τον τόπο που βρίσκεται κάποιος Ναός ή Μοναστήρι κι άλλα
εξαιτίας του τρόπου που έχει αγιογραφηθεί.
Μπορεί, βέβαια, η Θεομήτωρ να έχει
εκατοντάδες χαρακτηρισμούς, όμως σε κάθε ναό, μέσα στο ιερό, υπάρχει πάντα η
Παναγία η Πλατυτέρα των Ουρανών, όπου «απεικονίζεται με τα χέρια ανοιχτά και
στη μέση της βρίσκεται η μορφή του Χριστού», σημειώνει ο κ. Καριώτογλου.
Από τις πιο γνωστές Παναγίες, που πήραν το
όνομά τους ανάλογα με τη γεωγραφική θέση ή την τοποθεσία που βρίσκονται οι αντίστοιχες
εκκλησίες, είναι :
η Παναγία η Κανάλα στην Κύθνο,
η Παναγία Σουμελά,
η Παναγία η Λιμνιά στη Λίμνη Ευβοίας,
η Παναγία Κύκκου στην Κύπρο,
η
Παναγία η Ιεροσολυμίτισσα,
η Παναγία η Αγιασώτισσα στην Αγιάσο και η
Παναγία η Φοδελιώτισσα στο Φόδελε του
Ηρακλείου Κρήτης.
Υπάρχουν, όμως, και άλλοι χαρακτηρισμοί που
προσδιορίζουν το σημείο όπου βρίσκεται χτισμένος ο ναός, όπως:
Παναγία Σπηλιανή, που βρίσκεται στο
Πυθαγόρειο Σάμου αλλά και στη Νίσυρο,
Παναγία Γκρεμιώτισσα που βρίσκεται στην Ιο,
Παναγία Σαραντασκαλιώτισσα στον Μαραθόκαμπο
Σάμου,
Παναγία Θαλασσινή στην Ανδρο, που είναι
χτισμένη σε βράχο μέσα στη θάλασσα,
Παναγία η Κρεμαστή στην Ηλεία όπου η Μονή
κρέμεται από έναν βράχο.