Με
μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το 6ο Αντάμωμα των Σαρακατσαναίων
Πελοποννήσου, την Κυριακή 30 Ιουλίου 2017, στο Σαραντάπηχο του Δήμου
Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης Κορινθίας,
Σε
ένα μεγάλο ξέφωτο του ελατοδάσους είχαν γίνει οι εγκαταστάσεις που χώρεσαν πάνω
από 3.000 κόσμο, με ζωντανή ορχήστρα σε μοναδικά τραγούδια. Παρευρέθησαν Σαρακατσαναίοι
από τους Αγίου Θεοδώρους, τη Νεμέα, την Καρυά, τα Καρυώτικα, από χωριά του
Φενεού και της Στυμφαλίας και από άλλα μέρη της Πελοποννήσου και φίλοι των
Σαρακατσαναίων.
Οι Σαρακατσαναίοι είναι απλωμένοι σε όλη την στεριανή Ελλάδα. Κοιτίδα τους μέχρι τον
17ο αι. ήταν η Κεντρική και
Νότιος Πίνδος, ειδικότερα η Ακαρνανία -
Ανατολική Ήπειρος - Άγραφα. Από τότε και μέχρι τον περασμένο αιώνα διασκορπίσθησαν
στον υπόλοιπο Ελληνικό χώρο. Αρκετοί από αυτούς αφομοιώθηκαν και έγιναν ένα με
τους ντόπιους κατοίκους των περιοχών στις οποίες εγκαταστάθηκαν.
Αυτό συνέβη κυρίως με τους Σαρακατσάνους της Βορείου
Πελοποννήσου, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί από την Στερεά Ελλάδα, άλλοι πέρασαν
από την Ρούμελη δια ξηράς -μέσω Ισθμού - και άλλοι μέσω θαλάσσης, και
ξεκαλοκαίριαζαν στη Ζήρεια, στο Χελμό, στο Παναχαϊκό.
Οι
Σαρακατσάνοι της Κορινθίας παραμένουν ένα ισχυρό και ζωντανό τμήμα της
κοινωνίας μας. Οι περισσότεροι έχουν εγκατασταθεί πλέον μόνιμα σε διάφορες
περιοχές του νομού που είχαν παλαιότερα κάποια σχέση. Οι ασχολίες πολλών ακόμα σχετίζονται
με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με την κτηνοτροφία. Όλοι όμως διατηρούν τις αρετές
και τα προτερήματα της αρχικής ποιμενικής κοινωνίας, η οποία σύμφωνα με τον
ορισμό της Αγγελικής Χατζημιχάλη, στο σημαντικό έργο "Σαρακατσαναίοι",
ήταν: «Έλληνες Νομάδες από πανάρχαια
μήτρα κτηνοτρόφων, τσελιγκάδες, τσοπάνοι, προβαταραίοι, χωρίς δική τους γη και
μόνιμη κατοικία περπατάρηδες και κόσμος από λόγγα».
Ακόμα
ο Άγγλος Πάτρικ Λή Φέρμορ
αναφέρει: «Οι
Σαρακατσάνοι και γενικά οι Ορεινοί υπεράσπισαν πάντα ηρωικά την ελευθερία και
διαφύλαξαν τις τεράστιες πηγές της
ανανέωσης και της δημιουργίας που χαρακτηρίζουν τους Έλληνες». «Παράλληλα όμως ήσαν ευφυείς, πιστοί και ειλικρινείς, ευκίνητοι και
γενναίοι. Ζούσαν κατά πατριαρχικές οικογένειες κει συνδέονταν μεταξύ των δια συγγενειών και επιγαμιών».
Είχαν
όμως ένα ανυπότακτο χαρακτήρα. Ήταν αγέρωχοι και ψύχραιμοι πολεμιστές,
χαρακτηριστικά που απέκτησαν τόσο από το σκληρό νομαδικό βίο όσο και από τη
διαβίωση τους υπό αντίξοες συνθήκες στα βουνά, εξ ου και το όνομα Σαρακατσάνος,
παραφθορά της τούρκικης λέξεως Καρα-κατσάν που σημαίνει μαύρος φυγάς.
Κατέστησαν
τα τσελιγκάτα τους κρησφύγετα και ορμητήρια των πολεμιστών κάθε φορά που ο λαός
μας αγωνιζόταν για την ελευθερία. Αυτή η λεβεντιά έχει αποτυπωθεί στα ήθη και
έθιμα τους, τα οποία παρουσιάζουν και σχετικές διαφοροποιήσεις ανάλογα του
τόπου εγκατάστασης τους. Σύμφωνα με τον καθηγητή - ερευνητή - χοροδιδάσκαλο κ.
Παν. Χωρίκη η φορεσιά της Σαρακατσάνας της Κορινθίας περιέχει και τοπικά
στοιχεία, που της προδίδουν το δικό της ιδιαίτερο χαρακτήρα και ύφος, ή όπως
ακόμα το "Κονάκι" της Κορινθίας, το οποίο δεν είναι στρογγυλό, όπως
στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο, αλλά παραλληλόγραμμο.
Οι Σαρακατσάνοι της Κορινθίας περνούσαν τα
καλοκαίρια στα ορεινά του νομού, στις
περιοχές της Γκούρας, του Φενεού, των Τρικαλοχωρίων. Για
χειμαδιά προτιμούσαν την Αργολίδα, (Τραχειά, Μοναστηράκι
κ.λ.π.), την περιοχή της Μεγαρίδος,
της Σαλαμίνος και πεδινά σημεία
της Κορινθίας, όπως για παράδειγμα την περιοχή της Ισθμίας ή ημιορεινά π.χ. τη Νεμέα. Η διαβίωση στις περιοχές αυτές επέδρασε ποικιλοτρόπως στον
σαρακατσάνικο πολιτισμό. Εκτός από τις όποιες επιρροές εντοπίζουμε στην φορεσιά
της Σαρακατσάνας της Κορινθίας, επιδράσεις υφίσταται και η άυλη πλευρά του
σαρακατσάνικου πολιτισμού από το γηγενές στοιχείο, λ.χ. το τραγούδι, το οποίο ενσωμάτωσε πολλά μοραΐτικα στοιχεία, υιοθέτησε πιο γρήγορους ρυθμούς, ξεφεύγοντας από
το αργόσυρτο σαρακατσάνικο μοτίβο. Συνακόλουθα επηρεάσθηκε και ο χορός ο παραδοσιακός, ο οποίος θυμίζει
περισσότερο τους Πελοποννησιακούς χορούς
και λιγότερο τους σαρακατσάνικους της Β.
Ελλάδος.
Αυτή
την ομορφιά και λεβεντιά της κοινωνίας των συμπατριωτών μας Σαρακατσαναίων
ζήσαμε όλοι σε ένα αντάμωμα των Σαρακατσαναίων Πελοποννήσου στο Σαραντάπηχο
Κορινθίας την Κυριακή 30 Ιουλίου 2017, που ήταν συγχρόνως ένα ξεφάντωμα χαράς,
δημοτικών τραγουδιών και χορών. Συγχαρητήρια στο Διοικητικό Συμβούλιο του
Συλλόγου, στον άξιο πρόεδρο κ. Γόγολα, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, στην
Περιφερειακή Ενότητα Κορινθίας και σε όλους όσους συμμετείχαν στην άριστη
οργάνωση της εκδήλωσης, η οποία πράγματι απέδωσε, με τον καλύτερο τρόπο, το
ύφος και το ήθος των Ελλήνων Σαρακατσαναίων.
Δρ.
Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Εντεταλμένος
Σύμβουλος Πελοποννήσου
Πολιτικός
Μηχανικός Ε.Μ.Π.