Του Πάνου Γαρουφαλιά
Τα χημεία του Κράτους «πάσχουν» λόγω της έλλειψης προσωπικού, οργάνων
και αντιδραστηρίων με αποτέλεσμα οι έλεγχοι να καθυστερούν για μήνες.
Το τελευταίο περιστατικό με το μπλόκο σε 15 τόνους νοθευμένου
ελαιόλαδου που πιάστηκαν σε εργαστήριο της Λάρισας προκαλεί αναρίθμητα
ερωτηματικά για το πόσο ασφαλές ή ακόμη αν θέλετε και πόσο εξαιρετικά
παρθένο, είναι το λάδι που βάζουμε στο τραπέζι μας;
Για να μπορέσουμε να
απαντήσουμε στα ερωτήματα ζητήσαμε την γνώμη και τις γνώσεις ενός
ειδικού που μπορεί να μας εξηγήσει πως ορισμένα λάδια που κυκλοφορούν
στο εμπόριο νοθεύονται.
Επίσης είναι χρήσιμο να μάθουμε πόσο ασφαλές για
την υγεία είναι ένα ραφιναρισμένο – εξευγενισμένο λάδι (ελαιόλαδο ή
ηλιέλαιο).
Ο χημικός του Πανεπιστημίου Αθηνών, με εξειδίκευση στα
τρόφιμα, Λαρισαίος Νίκος Σδραβόπουλος αναλύει την
διαδικασία της επεξεργασίας που περνούν τα εξευγενισμένα λάδια και
υποστηρίζει ότι είναι καρκινογόνα και επικίνδυνα για την υγεία.
Μάλιστα στη Λάρισα ο κ. Σδραβόπουλος διατηρεί ανεξάρτητο εργαστήριο
ελέγχου ελαίων το οποίο ανήκει στους οινοποιούς και αμπελουργούς της
περιοχής. «Το 90% των ελαίων που μας έρχονται στο εργαστήριο μετά
από τον έλεγχο αποδεικνύεται ότι είναι ραφιναρισμένα λάδια τα οποία μετά
την επεξεργασία τους είναι καρκινογόνα, επικίνδυνα για την υγεία όσων
τα καταναλώσουν», υποστηρίζει ο Λαρισαίος χημικός.
Σύμφωνα με τον ερευνητή τα Χημεία του Κράτους ανά την επικράτεια που πρέπει να κάνουν τους ελέγχους «πάσχουν», λόγω της έλλειψης προσωπικού, οργάνων και αντιδραστηρίων με αποτέλεσμα οι έλεγχοι να καθυστερούν για πολλούς μήνες.
Όμως πριν δούμε την διαδικασία επεξεργασίας θα πρέπει εξ αρχής να δούμε πιο λάδι ορίζεται ως εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο. «Παρθένο είναι το λάδι που εκρέει με απλή μηχανική συμπίεση του ελαιόκαρπου», σημειώνει ο κ. Σδραβόπουλος.
Η επεξεργασία στο λάδι
Πριν από πολλά χρόνια σε μεγάλο βαθμό εγκαταλείφθηκε η παραδοσιακή
διαδικασία παραγωγής ελαιόλαδου που γινόταν κυρίως με το πρεσάρισμα της
σάρκας της ελιάς. Στην διαδικασία προστέθηκαν διαλύτες οι οποίοι
πολλαπλασιάζουν τις παραγόμενες ποσότητες. Στην συνέχεια προέκυψε η
διαδικασία του ραφιναρίσματος προκειμένου να φτάσει το προϊόν στην
επιθυμητή ποιότητα.
Το ραφινάρισμα μπορεί να έχει τρία στάδια.
Αυτό συμβαίνει είτε μιλάμε
για ελαιόλαδο, είτε για οποιοδήποτε άλλο λάδι.
Το πρώτο αφορά την μείωση
της οξύτητας.
Σε αυτή την φάση για να κατέβει η οξύτητα
χρησιμοποιείται ανθρακικό νάτριο ή παλαιότερα καυστικό νάτριο.
Μετά την
διαδικασία αυτή το λάδι ξεπλένεται με νερό όμως έχει ήδη χάσει τις
βιταμίνες και τα ένζυμά του.
Το δεύτερο στάδιο αφορά την απόσμηση. Δηλαδή την απομάκρυνση των όποιων
οσμών υπάρχουν.
Το λάδι στην διαδικασία αυτή θερμένεται στους 150
βαθμούς Κελσίου.
Το τρίτο και τελευταίο στάδιο αφορά την επίτευξη του επιθυμητού
χρώματος που επιτυγχάνεται με απόσμηση και με χρήση αποχρωματιστικών
γαιών. «Από αυτή την διαδικασία ένα μέρος του ελαϊκού οξέος από CIS μορφή που είναι, μετατρέπεται σε τρανς μορφή, η οποία θεωρείται καρκινογόνος», επισημαίνει ο κ. Σδραβόπουλος.
Γιατί προτιμούν να νοθεύουν το παρθένο ελαιόλαδο
«Η χημεία της νοθείας προηγείται της τεχνολογίας των ελέγχων», υποστηρίζουν όσοι γνωρίζουν.
Σύμφωνα με τον Λαρισαίο χημικό η μίξη παρθένου ελαιόλαδου με το
ηλιέλαιο γίνεται καταρχήν γιατί προσομοιάζουν πολύ στο χρώμα. Μάλιστα το
ηλιέλαιο είναι πολύ φθηνότερο και μετά την νοθεία του με το ελαιόλαδο, η
παραγόμενη ποσότητα του τελικού προϊόντος είναι περισσότερη και
πωλείται σε υψηλότερη τιμή ως εξαιρετικά παρθένο.
Για να τρώμε ατόφιο παρθένο ελαιόλαδο
Μελέτη της Ε.Ε. υποστηρίζει ότι η Ελλάδα διαθέτει και φυσικά παράγει το
καλύτερο παρθένο ελαιόλαδο του κόσμου. Μάλιστα οι επιστήμονες της
έρευνας διαπίστωσαν ότι το ατόφιο ελαιόλαδο αποτελεί φάρμακο για την
ανθρώπινη υγεία.
Όμως πως μπορούμε να έχουμε στο τραπέζι μας ατόφιο ελαιόλαδο; Σύμφωνα
με τον Λαρισαίο χημικό θα πρέπει να αγοράζουμε λάδι από μικρούς
παραγωγούς σε τοπικό επίπεδο. «Πρόσφατα ελέγξαμε λάδι από τους Γόννους, το Συκούριο και τον Πυργετό. Πρόκειται για λάδια αριστούργημα», αναφέρει ο κ. Σδραβόπουλος.
Επίσης μπορούμε να καταναλώνουμε σύμφωνα με τον Λαρισαίο χημικό,
φυστικοβούτυρο, αλλά και ταχίνι που παράγονται με φυσικό τρόπο.