Στάσιμα με αυξητικές τάσεις είναι τα περιστατικά εγκεφαλικών που καταγράφονται στην χώρα μας τον τελευταίο καιρό
Σε
παγκόσμια κλίμακα τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι δεύτερη αιτία
θνητότητας μετά το έμφραγμα. Αλλά και στην Ελλάδα περίπου 22 στους 100
θανάτους οφείλονται σε εγκεφαλικό επεισόδιο, με το έμφραγμα να
προηγείται και πάλι σε 26 στους εκατό θανάτους.
Όπως εξηγεί ο παθολόγος, εξειδικευμένος στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών Κωνσταντίνος Βέμμος στο Πρακτορείο FM, αν και κανείς θα περίμενε να έχουν μία πτωτική τάση λόγω των εξελίξεων στην ιατρική επιστήμη, η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
«Έχουμε ενδείξεις ότι ενδεχομένως να είναι στάσιμα ή και να αυξάνονται. Και αυτό οφείλεται στη γήρανση του πληθυσμού. Στον πληθυσμό της Ελλάδας η μέση ηλικία αυξάνεται, τα εγκεφαλικά έχουν σχέση με μεγαλύτερες ηλικίες, άρα ενδεχομένως να μην μειώνονται. Τα δύο τρίτα των εγκεφαλικών άλλωστε είναι πιο συχνά μετά τα 65. Αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης αυξάνονται, λόγω γήρανσης του πληθυσμού, όπως πχ στη Σουηδία», λέει ο κ. Βέμμος.
Αιτίες
Μία ομάδα εγκεφαλικών προκαλείται από την αθηροσκλήρωση, που προσβάλλει και την καρδιά και προκαλεί το έμφραγμα, λέει ο κ. Βέμμος. «Η αθηροσκληρωτική νόσος, σχετίζεται με την αύξηση της χοληστερίνης, την αύξηση της πίεσης, το κάπνισμα και τον διαβήτη. Δύο επιπλέον παράγοντες, που τους ξεχνάμε στην Ελλάδα, είναι η έλλειψη άσκησης, και το κακό διαιτολόγιο. Ουσιαστικά είναι έξι παράγοντες, που προκαλούν το 90% της αθηροσκλήρωσης.
Μία δεύτερη σημαντική αιτία που ευθύνεται για το ένα στα τρία εγκεφαλικά σήμερα στον γερασμένο πληθυσμό της Ελλάδας και της Ευρώπης, είναι η κολπική μαρμαρυγή, η οποία μάλιστα προκαλεί βαρύ εγκεφαλικό», επισημαίνει ο κ. Βέμμος και προσθέτει ότι σε αυτές τις περιπτώσεις δημιουργείται θρόμβος μέσα στη καρδιά, ο οποίος φεύγει και φράζει ένα αγγείο του εγκεφάλου. «Υπάρχουν και άλλες αιτίες εγκεφαλικών όπως πχ λόγω αυξημένης πίεσης να σπάσει ένα αγγείο και να δημιουργηθεί αιμορραγία, ή να υπάρχει ένα εκ γενετής ανεύρυσμα στον εγκέφαλο, να σπάσει και να δημιουργηθεί η λεγόμενη υπαραχνοειδής αιμορραγία. Υπάρχουν αρκετές ''ομάδες'' εγκεφαλικών με διαφορετικές θεραπείες», υπογραμμίζει ο γιατρός.
Συμπτώματα και πότε τρέχουμε στο νοσοκομείο Και το ερώτημα αν τα συμπτώματα διαφέρουν σε κάθε περίπτωση εύλογο: « Τα συμπτώματα στην υπαραχνοειδή αιμορραγία, που είναι το 5% των εγκεφαλικών και προσβάλλει κυρίως νεότερα άτομα και ειδικά γυναίκες 40-50, ξεκινούν με έναν βαρύ ασυνήθιστο πονοκέφαλο.
Το άτομο για πρώτη φορά στη ζωή του αισθάνεται σα να του πέφτει μία πλάκα στο κεφάλι. Ωστόσο υπάρχουν τρία συμπτώματα, που αφορούν περίπου το 90% των εγκεφαλικών και ο κόσμος οφείλει να τα γνωρίζει. Το πρώτο είναι να στραβώσει το στόμα. Το δεύτερο είναι ένα από τα δύο χέρια να έχει αδυναμία ή να παραλύσει ακόμα και για δέκα λεπτά. Και το τρίτο σύμπτωμα είναι να παρουσιαστεί κάποια δυσκολία στην ομιλία. Εάν ένα από αυτά τα τρία συμβαίνει πάμε αμέσως στο νοσοκομείο. Δεν πάμε στο απογευματινό ιατρείο του γιατρού μας. Και προσοχή τα ελαφρά εγκεφαλικά τα κάνουμε εντελώς καλά. Ωστόσο αν ο ασθενής δεν πάει τις αμέσως επόμενες ώρες στο νοσοκομείο να δεχτεί βοήθεια, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί και να μείνει παράλυτος πχ από το ένα χέρι».
Οι δύο στους δέκα μένουν κατάκοιτοι
Έχουμε δύο καινούργιες μεθόδους για τη διάνοιξη του αγγείου, γιατί στην ουσία στο 80% των εγκεφαλικών αποφράσσεται ένα αγγείο μέσα στον εγκέφαλο μας, και όταν αποφράσσεται το αγγείο νεκρώνει ο εγκέφαλος, εξηγεί ο κ. Βέμμος. «Η μία περίπτωση αντιμετώπισης είναι να δώσουμε φάρμακο (το λέμε θρομβόλυση), που λιώνει το θρόμβο, το οποίο το έχουμε είκοσι χρόνια, ασχέτως αν εφαρμόζεται σε ευρεία κλίμακα ή όχι. Το καινούργιο όμως που έχουμε, αφορά τα βαριά εγκεφαλικά, δηλαδή τους ασθενείς που σχεδόν είναι κατάκοιτοι τα επόμενα χρόνια της ζωής τους ή πεθαίνουν. Είναι περίπου οι δύο στους δέκα, δηλαδή το 20%. Η επεμβατική τεχνική που χρησιμοποιούμε ονομάζεται μηχανική θρομβοεκτομή. Με ειδικές συσκευές, δηλαδή καθετήρες, μπαίνουμε μέσα στο αγγείο του εγκεφάλου, που έχει αποφραχθεί και βγάζουμε το θρόμβο.
Η μέθοδος είναι πολύ καινούργια, ενός- δύο ετών, και γίνεται μια προσπάθεια σε Ευρώπη και Αμερική να αναπτυχθεί, γιατί πρέπει να υπάρχει ειδικό κέντρο. Στην Ελλάδα εφαρμόζεται σε μικρή έκταση. Λίγα κρατικά νοσοκομεία την κάνουν, όπως πχ στο Γεννηματάς, οι συνάδελφοι έχουν κάνει πάνω από 15 περιστατικά. Επίσης στο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστημιακό της Πάτρας. Η μέθοδος πρέπει να γίνεται εντός έξι ωρών από την εμφάνιση του επεισοδίου, ωστόσο με ειδικές τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου, με ειδική μαγνητική τομογραφία και αξονική, μπορούμε να την εφαρμόσουμε σε ορισμένους ασθενείς και στις πρώτες 24 ώρες», τονίζει ο γιατρός.
Όπως εξηγεί ο παθολόγος, εξειδικευμένος στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και πρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών Κωνσταντίνος Βέμμος στο Πρακτορείο FM, αν και κανείς θα περίμενε να έχουν μία πτωτική τάση λόγω των εξελίξεων στην ιατρική επιστήμη, η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
«Έχουμε ενδείξεις ότι ενδεχομένως να είναι στάσιμα ή και να αυξάνονται. Και αυτό οφείλεται στη γήρανση του πληθυσμού. Στον πληθυσμό της Ελλάδας η μέση ηλικία αυξάνεται, τα εγκεφαλικά έχουν σχέση με μεγαλύτερες ηλικίες, άρα ενδεχομένως να μην μειώνονται. Τα δύο τρίτα των εγκεφαλικών άλλωστε είναι πιο συχνά μετά τα 65. Αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης αυξάνονται, λόγω γήρανσης του πληθυσμού, όπως πχ στη Σουηδία», λέει ο κ. Βέμμος.
Αιτίες
Μία ομάδα εγκεφαλικών προκαλείται από την αθηροσκλήρωση, που προσβάλλει και την καρδιά και προκαλεί το έμφραγμα, λέει ο κ. Βέμμος. «Η αθηροσκληρωτική νόσος, σχετίζεται με την αύξηση της χοληστερίνης, την αύξηση της πίεσης, το κάπνισμα και τον διαβήτη. Δύο επιπλέον παράγοντες, που τους ξεχνάμε στην Ελλάδα, είναι η έλλειψη άσκησης, και το κακό διαιτολόγιο. Ουσιαστικά είναι έξι παράγοντες, που προκαλούν το 90% της αθηροσκλήρωσης.
Μία δεύτερη σημαντική αιτία που ευθύνεται για το ένα στα τρία εγκεφαλικά σήμερα στον γερασμένο πληθυσμό της Ελλάδας και της Ευρώπης, είναι η κολπική μαρμαρυγή, η οποία μάλιστα προκαλεί βαρύ εγκεφαλικό», επισημαίνει ο κ. Βέμμος και προσθέτει ότι σε αυτές τις περιπτώσεις δημιουργείται θρόμβος μέσα στη καρδιά, ο οποίος φεύγει και φράζει ένα αγγείο του εγκεφάλου. «Υπάρχουν και άλλες αιτίες εγκεφαλικών όπως πχ λόγω αυξημένης πίεσης να σπάσει ένα αγγείο και να δημιουργηθεί αιμορραγία, ή να υπάρχει ένα εκ γενετής ανεύρυσμα στον εγκέφαλο, να σπάσει και να δημιουργηθεί η λεγόμενη υπαραχνοειδής αιμορραγία. Υπάρχουν αρκετές ''ομάδες'' εγκεφαλικών με διαφορετικές θεραπείες», υπογραμμίζει ο γιατρός.
Συμπτώματα και πότε τρέχουμε στο νοσοκομείο Και το ερώτημα αν τα συμπτώματα διαφέρουν σε κάθε περίπτωση εύλογο: « Τα συμπτώματα στην υπαραχνοειδή αιμορραγία, που είναι το 5% των εγκεφαλικών και προσβάλλει κυρίως νεότερα άτομα και ειδικά γυναίκες 40-50, ξεκινούν με έναν βαρύ ασυνήθιστο πονοκέφαλο.
Το άτομο για πρώτη φορά στη ζωή του αισθάνεται σα να του πέφτει μία πλάκα στο κεφάλι. Ωστόσο υπάρχουν τρία συμπτώματα, που αφορούν περίπου το 90% των εγκεφαλικών και ο κόσμος οφείλει να τα γνωρίζει. Το πρώτο είναι να στραβώσει το στόμα. Το δεύτερο είναι ένα από τα δύο χέρια να έχει αδυναμία ή να παραλύσει ακόμα και για δέκα λεπτά. Και το τρίτο σύμπτωμα είναι να παρουσιαστεί κάποια δυσκολία στην ομιλία. Εάν ένα από αυτά τα τρία συμβαίνει πάμε αμέσως στο νοσοκομείο. Δεν πάμε στο απογευματινό ιατρείο του γιατρού μας. Και προσοχή τα ελαφρά εγκεφαλικά τα κάνουμε εντελώς καλά. Ωστόσο αν ο ασθενής δεν πάει τις αμέσως επόμενες ώρες στο νοσοκομείο να δεχτεί βοήθεια, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί και να μείνει παράλυτος πχ από το ένα χέρι».
Οι δύο στους δέκα μένουν κατάκοιτοι
Έχουμε δύο καινούργιες μεθόδους για τη διάνοιξη του αγγείου, γιατί στην ουσία στο 80% των εγκεφαλικών αποφράσσεται ένα αγγείο μέσα στον εγκέφαλο μας, και όταν αποφράσσεται το αγγείο νεκρώνει ο εγκέφαλος, εξηγεί ο κ. Βέμμος. «Η μία περίπτωση αντιμετώπισης είναι να δώσουμε φάρμακο (το λέμε θρομβόλυση), που λιώνει το θρόμβο, το οποίο το έχουμε είκοσι χρόνια, ασχέτως αν εφαρμόζεται σε ευρεία κλίμακα ή όχι. Το καινούργιο όμως που έχουμε, αφορά τα βαριά εγκεφαλικά, δηλαδή τους ασθενείς που σχεδόν είναι κατάκοιτοι τα επόμενα χρόνια της ζωής τους ή πεθαίνουν. Είναι περίπου οι δύο στους δέκα, δηλαδή το 20%. Η επεμβατική τεχνική που χρησιμοποιούμε ονομάζεται μηχανική θρομβοεκτομή. Με ειδικές συσκευές, δηλαδή καθετήρες, μπαίνουμε μέσα στο αγγείο του εγκεφάλου, που έχει αποφραχθεί και βγάζουμε το θρόμβο.
Η μέθοδος είναι πολύ καινούργια, ενός- δύο ετών, και γίνεται μια προσπάθεια σε Ευρώπη και Αμερική να αναπτυχθεί, γιατί πρέπει να υπάρχει ειδικό κέντρο. Στην Ελλάδα εφαρμόζεται σε μικρή έκταση. Λίγα κρατικά νοσοκομεία την κάνουν, όπως πχ στο Γεννηματάς, οι συνάδελφοι έχουν κάνει πάνω από 15 περιστατικά. Επίσης στο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη, στο Πανεπιστημιακό της Πάτρας. Η μέθοδος πρέπει να γίνεται εντός έξι ωρών από την εμφάνιση του επεισοδίου, ωστόσο με ειδικές τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου, με ειδική μαγνητική τομογραφία και αξονική, μπορούμε να την εφαρμόσουμε σε ορισμένους ασθενείς και στις πρώτες 24 ώρες», τονίζει ο γιατρός.