Με μία αυτοκτονία κάθε 40 δευτερόλεπτα, το στοίχημα της
πρόληψης παραμένει παγκόσμια πρόκληση. Σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από
800.000 θάνατοι οφείλονται σε αυτοκτονίες, γεγονός που τοποθετεί την
αυτοκτονία μεταξύ των 20 κορυφαίων αιτιών θανάτου, για ανθρώπους όλων
των ηλικιών.
Μάλιστα για τους νέους ηλικίας 15-29 ετών, η αυτοκτονία ήταν δεύτερη αιτία θανάτου το 2016.
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα είναι η πρώτη με θέμα: «Να εργαστούμε μαζί
για την πρόληψη της αυτοκτονίας», το οποίο θα διατηρηθεί για τις
Παγκόσμιες Ημέρες του 2019 και του 2020, όπως ανακοίνωσε η Διεθνής Ένωση
για την Αποτροπή των Αυτοκτονιών, τονίζοντας: «Επιλέξαμε αυτό το θέμα
καθώς υπογραμμίζει το πιο σημαντικό συστατικό για την αποτελεσματική
παγκόσμια πρόληψη: Συνεργασία στον τομέα της αυτοκτονίας. Έχουμε όλοι
έναν ρόλο να παίξουμε και μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε συλλογικά τις
προκλήσεις που παρουσιάζει η αυτοκτονική συμπεριφορά στην κοινωνία
σήμερα».
Κάθε αυτοκτονία είναι μια τραγωδία που πλήττει οικογένειες και
ολόκληρες κοινότητες και έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στους ανθρώπους
που μένουν πίσω.
Όπως τονίζεται από την Ένωση, για κάθε αυτοκτονία,
περίπου 135 άτομα υποφέρουν από έντονη θλίψη ή επηρεάζονται με
οποιονδήποτε τρόπο, γεγονός που ανεβάζει τον συνολικό αριθμό τους σε 108
εκατ. άτομα κάθε χρόνο.
Για κάθε αυτοκτονία, 25 άτομα κάνουν μια απόπειρα αυτοκτονίας και πολλοί περισσότεροι έχουν σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας.
Η αυτοκτονία είναι το αποτέλεσμα της σύγκλισης γενετικών,
ψυχολογικών, κοινωνικών και άλλων παραγόντων κινδύνου, που σε ορισμένες
περιπτώσεις συνδυάζονται με εμπειρίες τραυματισμού και απώλειας,
σημειώνει η Διεθνής Ένωση για την Αποτροπή των Αυτοκτονιών,
επισημαίνοντας ότι οι άνθρωποι που αφαιρούν την ίδια τη ζωή τους
αντιπροσωπεύουν μια ετερογενή ομάδα, με μοναδικές, πολύπλοκες και
πολύπλευρες αιτιώδεις επιρροές που προηγούνται της τελικής τους πράξης.
Αυτή η ανομοιογένεια αποτελεί πρόκληση για τους ειδικούς στην πρόληψη
της αυτοκτονίας.
Σύμφωνα, εξάλλου, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ενώ η
σχέση μεταξύ αυτοκτονίας και ψυχικών διαταραχών (ιδίως κατάθλιψη και
διαταραχές από τη χρήση οινοπνεύματος) είναι καλά εδραιωμένη στις χώρες
υψηλού εισοδήματος, πολλές αυτοκτονίες συμβαίνουν παρορμητικά σε στιγμές
κρίσης με μείωση της ικανότητας για την αντιμετώπιση ισχυρού στρες που
προκαλείται συνήθως από οικονομικά προβλήματα, διάλυση σχέσεων ή χρόνιο
πόνο και ασθένεια. Επιπλέον, οι συγκρούσεις, οι καταστροφές, η βία, η
απώλεια και η αίσθηση απομόνωσης συνδέονται στενά με την αυτοκτονική
συμπεριφορά. Τα ποσοστά αυτοκτονίας είναι επίσης υψηλά μεταξύ των
ευάλωτων ομάδων που υφίστανται διακρίσεις,. Μέχρι στιγμής, ο ισχυρότερος
παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονία είναι μια προηγούμενη απόπειρα
αυτοκτονίας.
Εκτιμάται ότι σε ποσοστό περίπου 20% οι αυτοκτονίες παγκοσμίως
οφείλονται στην κατάποση φυτοφαρμάκων και οι περισσότερες από αυτές
συμβαίνουν στις αγροτικές - γεωργικές περιοχές χωρών με χαμηλό και
μεσαίο εισόδημα. Το 2016, επισημαίνει ο ΠΟΥ, οι αυτοκτονίες που
συνέβησαν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος ξεπέρασαν το 79% του
συνόλου των αυτοκτονιών παγκοσμίως.
Ωστόσο, η διαθεσιμότητα και η ποιότητα των δεδομένων σχετικά με τις
απόπειρες και τις αυτοκτονίες είναι κακή. Μόνο 60 κράτη μέλη του ΠΟΥ
διαθέτουν ποιοτικά στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για την
εκτίμηση των ποσοστών αυτοκτονίας.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό, το 2016, ο παγκόσμιος μέσος όρος
θνησιμότητας από αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους ήταν 10,6. Ανά
περιοχή κάλυψης του Οργανισμού, η Αφρική είχε μέσο όρο 7,4, η Αμερική
(Βόρεια & Νότια) 9,8, η νοτιανατολική Ασία 13,2, η Ευρώπη 15,4, η
ανατολική Μεσόγειος 3,9 και ο δυτικός Ειρηνικός 10,2.
Στην Ευρώπη και ειδικότερα στο βόρειο τμήμα της, βρίσκονται οι χώρες
με τον μεγαλύτερο μέσο όρο θνησιμότητας από αυτοκτονίες παγκοσμίως:
Λιθουανία 31,9, Ρωσική Ομοσπονδία 31, Λευκορωσία 26,2.
Η Ελλάδα με 5
αυτοκτονίες ανά 100.000 κατοίκους ήταν στην καλύτερη θέση της Ευρώπης,
με την Κύπρο στο 5,3, τη Μάλτα στο 7,5, την ΠΓΔΜ στο 7,9 την Ιταλία στο
8,2 και την Ισπανία στο 8,7.
Η Αντίγκουα & Μπαρμπούντα στην Καραϊβική κατέχει τον χαμηλότερο
αριθμό θνησιμότητας από αυτοκτονίες στον κόσμο με 0,5 ανά 100.000
κατοίκους. Ακολουθούν τα Μπαρμπέιντος με 0,8, οι Μπαχάμες και η Γρανάδα
με 1,7.