Η κρίσιμη προθεσμία και η απαραίτητη απόφαση του δικαστηρίου - Το λάθος που κάνουν πολλοί γονείς
Πριν από μερικά χρόνια η κληρονομιά ειδικά ενός ακινήτου ήταν όνειρο ζωής για τους κληρονόμους.
Σήμερα έχει μετατραπεί σε εφιάλτη. Χιλιάδες ανυποψίαστοι φορολογούμενοι, ακόμα και ανήλικα παιδιά, γίνονται, από τη μια στιγμή στην άλλη, όμηροι της Εφορίας και των τραπεζών.
Εμφανίζονται να οφείλουν φόρους και δάνεια που είχε αφήσει απλήρωτα ο θανών σε Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες. Και όχι μόνο αυτό, αλλά απειλούνται και με κατάσχεση των δικών τους τραπεζικών καταθέσεων και ακινήτων. Τα χρέη δεν σβήνονται, αλλά κληρονομούνται από τους απογόνους.
Πολλοί αγνοούν ότι ο συγγενής τους δεν είχε αφήσει διαθήκη, με αποτέλεσμα να χάνουν την τετράμηνη προθεσμία για να αποποιηθούν την κληρονομιά, ή έχουν ανήλικα παιδιά για τα οποία δεν είχαν πληροφορηθεί ότι μέσα στην τετράμηνη προθεσμία πρέπει να αποποιηθούν και αυτά την κληρονομιά με άδεια από το δικαστήριο.
Στο θέμα των ανηλίκων υπάρχει η εσφαλμένη πληροφόρηση ότι τα ανήλικα τέκνα δεν χρειάζεται να αποποιηθούν ή ότι μπορούν να αποποιηθούν μέσα στο πρώτο έτος της ενηλικίωσής τους, δηλαδή όταν γίνουν 18 ετών και μέχρι να συμπληρώσουν το 19ο έτος της ηλικίας τους.
Αυτό είναι λάθος, υπογραμμίζουν νομικοί για να προσθέσουν ότι μεταξύ του 18ου και του 19ου έτους της ηλικίας τους τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να αποδεχθούν την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής. Σύμφωνα με τη νομοθεσία για την εξ αδιαθέτου (χωρίς διαθήκη) κληρονομική διαδοχή, καθιερώνονται έξι τάξεις οι οποίες αποτελούνται από συγγενείς του αποβιώσαντος που κληρονομούν κατά σειρά προτεραιότητας. Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν βρεθεί κληρονόμος από την πρώτη τάξη, θα κληρονομήσουν οι κληρονόμοι από τη δεύτερη τάξη, και εάν δεν βρεθεί ούτε από τη δεύτερη τάξη, θα κληρονομήσουν οι κληρονόμοι από την τρίτη τάξη κ.ο.κ.
Στην πρώτη τάξη ανήκουν: οι κατιόντες του κληρονομουμένου (τέκνα και εγγόνια) και η σύζυγός του. Αν δεν υπάρχουν κληρονόμοι πρώτης τάξης, κληρονομούν οι κληρονόμοι της δεύτερης τάξης, δηλαδή οι γονείς και τα αδέλφια του αποβιώσαντος (και συνεπώς και τα ανίψια του). Αν δεν υπάρχουν ούτε κληρονόμοι της δεύτερης τάξης, κληρονομούν οι κληρονόμοι της τρίτης τάξης, δηλαδή οι παππούδες και οι γιαγιάδες.Με το κίνημα «Δεν κληρονομώ» να σαρώνει
Η κληρονομιά που περνάει σε ανήλικο θεωρείται ότι γίνεται αποδεκτή πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής (1527 ΑΚ). Με τον τρόπο αυτό, ο κληρονόμος δεν αποποιείται την κληρονομιά, αλλά η κληρονομιά αποτελεί χωριστή ομάδα περιουσίας, ανεξάρτητη από την άλλη περιουσία που έχει ο κληρονόμος.
Σε περίπτωση, ωστόσο, που οι γονείς επιθυμούν να αποποιηθούν την κληρονομιά για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους και δεν επιθυμούν να εμπλακούν στην διαδικασία της απογραφής, θα πρέπει να ακολουθήσουν ειδική διαδικασία. Ειδικότερα:
Απαιτείται άδεια του δικαστηρίου προκειμένου να αποποιηθεί ο γονέας στο όνομα του ανηλίκου την κληρονομιά που έχει επαχθεί στον ανήλικο.
Η αίτηση για την έκδοση της απόφασης κατατίθεται από τους γονείς του ανηλίκου στη γραμματεία του κατά τόπον αρμόδιου Ειρηνοδικείου, που είναι το Ειρηνοδικείο στην περιφέρεια του οποίου κατοικεί ο ανήλικος, το οποίο συνεδριάζει με τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Ο ανήλικος που τελεί υπό γονική μέριμνα έχει κατοικία την κατοικία των γονέων του ή του γονέα που ασκεί μόνος του τη γονική μέριμνα. Επομένως, αρμόδιο δικαστήριο για παροχή άδειας στους γονείς προς αποποίηση κληρονομίας είναι το Ειρηνοδικείο του τόπου της συνήθους διαμονής του ανηλίκου.
Σύμφωνα με τον νόμο, ο κληρονόμος μπορεί και πρέπει επί ποινή ακυρότητας να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε αποκλειστική προθεσμία 4 μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της. Στην επαγωγή από διαθήκη η τετράμηνη προθεσμία αρχίζει μετά τη δημοσίευση της διαθήκης. Εξαίρεση από την τετράμηνη προθεσμία εισάγεται σε δύο περιπτώσεις, στις οποίες η προθεσμία είναι ενός έτους. Η πρώτη εξαίρεση συντρέχει αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία του κατοικία στο εξωτερικό, ενώ η δεύτερη εάν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό.
Ειδικότερα, εάν η κληρονομία επάγεται σε πρόσωπο ανίκανο για δικαιοπραξία, η γνώση της επαγωγής και του λόγου της ελέγχεται στο πρόσωπο του νόμιμου αντιπροσώπου. Έτσι, αναφορικά με τον ανήλικο που βρίσκεται υπό γονική μέριμνα το στοιχείο της γνώσης, προκειμένου να αρχίσει να τρέχει η αποκλειστική προθεσμία της αποποίησης, κρίνεται από το πρόσωπο του γονέα που την ασκεί.
Δηλαδή, η τετράμηνη προθεσμία ξεκινά από τότε που οι γονείς του ανήλικου έμαθαν ότι το παιδί τους κατέστη κληρονόμος.
Σήμερα έχει μετατραπεί σε εφιάλτη. Χιλιάδες ανυποψίαστοι φορολογούμενοι, ακόμα και ανήλικα παιδιά, γίνονται, από τη μια στιγμή στην άλλη, όμηροι της Εφορίας και των τραπεζών.
Εμφανίζονται να οφείλουν φόρους και δάνεια που είχε αφήσει απλήρωτα ο θανών σε Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες. Και όχι μόνο αυτό, αλλά απειλούνται και με κατάσχεση των δικών τους τραπεζικών καταθέσεων και ακινήτων. Τα χρέη δεν σβήνονται, αλλά κληρονομούνται από τους απογόνους.
Πολλοί αγνοούν ότι ο συγγενής τους δεν είχε αφήσει διαθήκη, με αποτέλεσμα να χάνουν την τετράμηνη προθεσμία για να αποποιηθούν την κληρονομιά, ή έχουν ανήλικα παιδιά για τα οποία δεν είχαν πληροφορηθεί ότι μέσα στην τετράμηνη προθεσμία πρέπει να αποποιηθούν και αυτά την κληρονομιά με άδεια από το δικαστήριο.
Στο θέμα των ανηλίκων υπάρχει η εσφαλμένη πληροφόρηση ότι τα ανήλικα τέκνα δεν χρειάζεται να αποποιηθούν ή ότι μπορούν να αποποιηθούν μέσα στο πρώτο έτος της ενηλικίωσής τους, δηλαδή όταν γίνουν 18 ετών και μέχρι να συμπληρώσουν το 19ο έτος της ηλικίας τους.
Αυτό είναι λάθος, υπογραμμίζουν νομικοί για να προσθέσουν ότι μεταξύ του 18ου και του 19ου έτους της ηλικίας τους τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να αποδεχθούν την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής. Σύμφωνα με τη νομοθεσία για την εξ αδιαθέτου (χωρίς διαθήκη) κληρονομική διαδοχή, καθιερώνονται έξι τάξεις οι οποίες αποτελούνται από συγγενείς του αποβιώσαντος που κληρονομούν κατά σειρά προτεραιότητας. Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν βρεθεί κληρονόμος από την πρώτη τάξη, θα κληρονομήσουν οι κληρονόμοι από τη δεύτερη τάξη, και εάν δεν βρεθεί ούτε από τη δεύτερη τάξη, θα κληρονομήσουν οι κληρονόμοι από την τρίτη τάξη κ.ο.κ.
Στην πρώτη τάξη ανήκουν: οι κατιόντες του κληρονομουμένου (τέκνα και εγγόνια) και η σύζυγός του. Αν δεν υπάρχουν κληρονόμοι πρώτης τάξης, κληρονομούν οι κληρονόμοι της δεύτερης τάξης, δηλαδή οι γονείς και τα αδέλφια του αποβιώσαντος (και συνεπώς και τα ανίψια του). Αν δεν υπάρχουν ούτε κληρονόμοι της δεύτερης τάξης, κληρονομούν οι κληρονόμοι της τρίτης τάξης, δηλαδή οι παππούδες και οι γιαγιάδες.Με το κίνημα «Δεν κληρονομώ» να σαρώνει
Η κληρονομιά που περνάει σε ανήλικο θεωρείται ότι γίνεται αποδεκτή πάντοτε με το ευεργέτημα της απογραφής (1527 ΑΚ). Με τον τρόπο αυτό, ο κληρονόμος δεν αποποιείται την κληρονομιά, αλλά η κληρονομιά αποτελεί χωριστή ομάδα περιουσίας, ανεξάρτητη από την άλλη περιουσία που έχει ο κληρονόμος.
Σε περίπτωση, ωστόσο, που οι γονείς επιθυμούν να αποποιηθούν την κληρονομιά για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους και δεν επιθυμούν να εμπλακούν στην διαδικασία της απογραφής, θα πρέπει να ακολουθήσουν ειδική διαδικασία. Ειδικότερα:
Απαιτείται άδεια του δικαστηρίου προκειμένου να αποποιηθεί ο γονέας στο όνομα του ανηλίκου την κληρονομιά που έχει επαχθεί στον ανήλικο.
Η αίτηση για την έκδοση της απόφασης κατατίθεται από τους γονείς του ανηλίκου στη γραμματεία του κατά τόπον αρμόδιου Ειρηνοδικείου, που είναι το Ειρηνοδικείο στην περιφέρεια του οποίου κατοικεί ο ανήλικος, το οποίο συνεδριάζει με τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Ο ανήλικος που τελεί υπό γονική μέριμνα έχει κατοικία την κατοικία των γονέων του ή του γονέα που ασκεί μόνος του τη γονική μέριμνα. Επομένως, αρμόδιο δικαστήριο για παροχή άδειας στους γονείς προς αποποίηση κληρονομίας είναι το Ειρηνοδικείο του τόπου της συνήθους διαμονής του ανηλίκου.
Σύμφωνα με τον νόμο, ο κληρονόμος μπορεί και πρέπει επί ποινή ακυρότητας να αποποιηθεί την κληρονομία μέσα σε αποκλειστική προθεσμία 4 μηνών που αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και το λόγο της. Στην επαγωγή από διαθήκη η τετράμηνη προθεσμία αρχίζει μετά τη δημοσίευση της διαθήκης. Εξαίρεση από την τετράμηνη προθεσμία εισάγεται σε δύο περιπτώσεις, στις οποίες η προθεσμία είναι ενός έτους. Η πρώτη εξαίρεση συντρέχει αν ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία του κατοικία στο εξωτερικό, ενώ η δεύτερη εάν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό.
Ειδικότερα, εάν η κληρονομία επάγεται σε πρόσωπο ανίκανο για δικαιοπραξία, η γνώση της επαγωγής και του λόγου της ελέγχεται στο πρόσωπο του νόμιμου αντιπροσώπου. Έτσι, αναφορικά με τον ανήλικο που βρίσκεται υπό γονική μέριμνα το στοιχείο της γνώσης, προκειμένου να αρχίσει να τρέχει η αποκλειστική προθεσμία της αποποίησης, κρίνεται από το πρόσωπο του γονέα που την ασκεί.
Δηλαδή, η τετράμηνη προθεσμία ξεκινά από τότε που οι γονείς του ανήλικου έμαθαν ότι το παιδί τους κατέστη κληρονόμος.