Η εξάπλωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
γέννησε τη «disaster selfie», την τάση δηλαδή για φωτογραφίες selfies σε
μέρη όπου έχουν σημειωθεί τραγωδίες
Μία
νέα, ιδιόμορφη τάση, ήρθε να ακολουθήσει τον λεγόμενο «σκοτεινό»
τουρισμό, ο οποίος αφορά την επίσκεψη σε προορισμούς που συνδέονται με
πολέμους, καταστροφές και άλλα γεγονότα τα οποία σημάδεψαν αρνητικά τις
ζωές των ανθρώπων.
Η εξάπλωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης γέννησε τη «disaster selfie», την τάση δηλαδή για φωτογραφίες selfies σε μέρη όπου έχουν σημειωθεί τραγωδίες, όπως για παράδειγμα στο Τσερμόμπιλ ή στον Grenfell Tower του Λονδίνου.
Όπως εξήγησε η κοινωνική επιστήμων Κάρεν Κορέια ντα Σίλβα της εταιρείας συμβούλων Canvas8, «ο κόσμος αποκτά έναν βαθμό κοινωνικής αξιοπιστίας με αυτό γιατί δείχνει ότι ο εικονιζόμενος σπρώχνει τον εαυτό του στα όρια κατά τρόπον που, τυπικά, δεν κάνουμε οι υπόλοιποι» .
Η ίδια διευκρίνισε ότι σε ψυχολογικό επίπεδο, όταν ο κόσμος φοβάται εκλύεται ντοπαμίνη στον εγκέφαλο. «Κατά συνέπεια, όταν ο κόσμος βιώνει, κατά ομάδες, εμπειρία “σκοτεινού τουρισμού” δημιουργείται δεσμός μεταξύ τους γιατί όλοι εκλύουν ταυτόχρονα ντοπαμίνη» συμπλήρωσε.
«Είναι πολύ πιο εύκολο να καταναλώσεις κάτι το οποίο αισθάνεσαι ότι έχει τελειώσει» διαβεβαίωσε η ίδια, εξηγώντας πως «μπορείς να πας στο Τσέρνομπιλ ξέροντας ότι έχει ήδη συμβεί – δεν απαιτείται από σένα τίποτα άλλο εκτός από το να καταναλώσεις το γεγονός ότι κάτι τρομερό συνέβη».
Σε άρθρο με τίτλο «Dark Tourism, Heterotopias and Post-Apocalyptic Places: The Case of Chernobyl», που έγραψε το 2013, ο Φίλιπ Στόουν, εκτελεστικός διευθυντής του Institute for Dark Tourism Research, υποστήριξε ότι η έλξη που ασκεί το Τσέρνομπιλ και άλλοι προορισμοί «σκοτεινού τουρισμού» έγκειται «στις αντιπαραθέσεις του πραγματικού και οικείου με το σουρεαλιστικό και ξένο», κάτι το οποίο επιτρέπει στους τουρίστες «να καταναλώσουν όχι μόνον μια αίσθηση τραγικής ομορφιάς και αμηχανίας αλλά και μια αίσθηση ανησυχίας και ακατανοησίας σε ένα μέρος που έχει πετρώσει και στο οποίο καθρεφτίζεται ο δικός μας κόσμος».
Από την άλλη πλευρά, η Φιόνα Μπαρνς, η οποία έχει επισκεφθεί τη Δουνκέρκη και το Άουσβιτς, αυτοπροσδιορίζεται ως «history nerd», επιμένοντας ότι «αυτά είναι μέρη για βουβό στοχασμό. Πρέπει να πηγαίνεις εκεί για τους σωστούς λόγους, αντί να πηγαίνεις επειδή είναι “στη μόδα”. Αυτοί δεν είναι προορισμοί διακοπών, με πολλές διασκεδαστικές δραστηριότητες».
Για τον ιδρυτή του ουκρανικού γραφείου περιηγήσεων SoloEast Σεργκέι Ιβάντσουκ, ο οποίος διοργανώνει επισκέψεις στο Τσερνόμπιλ, είναι ηθική επιλογή των τουριστών αν θα τραβήξουν selfie. «Προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε τον κόσμο και να τους θυμίζουμε ότι αυτός είναι τόπος καταστροφής και μέρος θλιβερό για τους Ουκρανούς, αλλά είναι η δική τους ηθική επιλογή – αν θέλουν να τραβήξουν selfie, δεν μπορούμε να τους εμποδίσουμε», εξήγησε.
Η εξάπλωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης γέννησε τη «disaster selfie», την τάση δηλαδή για φωτογραφίες selfies σε μέρη όπου έχουν σημειωθεί τραγωδίες, όπως για παράδειγμα στο Τσερμόμπιλ ή στον Grenfell Tower του Λονδίνου.
Όπως εξήγησε η κοινωνική επιστήμων Κάρεν Κορέια ντα Σίλβα της εταιρείας συμβούλων Canvas8, «ο κόσμος αποκτά έναν βαθμό κοινωνικής αξιοπιστίας με αυτό γιατί δείχνει ότι ο εικονιζόμενος σπρώχνει τον εαυτό του στα όρια κατά τρόπον που, τυπικά, δεν κάνουμε οι υπόλοιποι» .
Η ίδια διευκρίνισε ότι σε ψυχολογικό επίπεδο, όταν ο κόσμος φοβάται εκλύεται ντοπαμίνη στον εγκέφαλο. «Κατά συνέπεια, όταν ο κόσμος βιώνει, κατά ομάδες, εμπειρία “σκοτεινού τουρισμού” δημιουργείται δεσμός μεταξύ τους γιατί όλοι εκλύουν ταυτόχρονα ντοπαμίνη» συμπλήρωσε.
«Είναι πολύ πιο εύκολο να καταναλώσεις κάτι το οποίο αισθάνεσαι ότι έχει τελειώσει» διαβεβαίωσε η ίδια, εξηγώντας πως «μπορείς να πας στο Τσέρνομπιλ ξέροντας ότι έχει ήδη συμβεί – δεν απαιτείται από σένα τίποτα άλλο εκτός από το να καταναλώσεις το γεγονός ότι κάτι τρομερό συνέβη».
Σε άρθρο με τίτλο «Dark Tourism, Heterotopias and Post-Apocalyptic Places: The Case of Chernobyl», που έγραψε το 2013, ο Φίλιπ Στόουν, εκτελεστικός διευθυντής του Institute for Dark Tourism Research, υποστήριξε ότι η έλξη που ασκεί το Τσέρνομπιλ και άλλοι προορισμοί «σκοτεινού τουρισμού» έγκειται «στις αντιπαραθέσεις του πραγματικού και οικείου με το σουρεαλιστικό και ξένο», κάτι το οποίο επιτρέπει στους τουρίστες «να καταναλώσουν όχι μόνον μια αίσθηση τραγικής ομορφιάς και αμηχανίας αλλά και μια αίσθηση ανησυχίας και ακατανοησίας σε ένα μέρος που έχει πετρώσει και στο οποίο καθρεφτίζεται ο δικός μας κόσμος».
Από την άλλη πλευρά, η Φιόνα Μπαρνς, η οποία έχει επισκεφθεί τη Δουνκέρκη και το Άουσβιτς, αυτοπροσδιορίζεται ως «history nerd», επιμένοντας ότι «αυτά είναι μέρη για βουβό στοχασμό. Πρέπει να πηγαίνεις εκεί για τους σωστούς λόγους, αντί να πηγαίνεις επειδή είναι “στη μόδα”. Αυτοί δεν είναι προορισμοί διακοπών, με πολλές διασκεδαστικές δραστηριότητες».
Για τον ιδρυτή του ουκρανικού γραφείου περιηγήσεων SoloEast Σεργκέι Ιβάντσουκ, ο οποίος διοργανώνει επισκέψεις στο Τσερνόμπιλ, είναι ηθική επιλογή των τουριστών αν θα τραβήξουν selfie. «Προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε τον κόσμο και να τους θυμίζουμε ότι αυτός είναι τόπος καταστροφής και μέρος θλιβερό για τους Ουκρανούς, αλλά είναι η δική τους ηθική επιλογή – αν θέλουν να τραβήξουν selfie, δεν μπορούμε να τους εμποδίσουμε», εξήγησε.