Οι Κούρδοι έχουν συνηθίσει να εγκαταλείπονται ή να προδίδονται.
Από
μικροί μαθαίνουν πώς οι δυνάμεις που νίκησαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
αρνήθηκαν να δεχθούν ένα κουρδικό εθνικό κράτος, πώς οι ελπίδες τους
διαψεύστηκαν μετά τη Συνθήκη των Σεβρών, πώς ο Σαντάμ Χουσεϊν προχώρησε
σε εκτεταμένες σφαγές στο Ιράκ χωρίς η Δύση να αντιδράσει, πώς οργάνωσε
την καταστολή εναντίον τους το Ιράν και, το κυριότερο, πώς τους πολεμά η
Τουρκία.
Όποιος δεν έχει Κράτος πρέπει τουλάχιστον να διαφυλάξει τη
μνήμη.
Αυτή τη φορά, όμως, στη Συρία που βρίσκεται σε πόλεμο εδώ
και οκτώ χρόνια, οι Κούρδοι και οι στρατιωτικές τους δυνάμεις είχαν
πιστέψει ως είχαν βρει έναν σύμμαχο τόσο ισχυρό, που οι βλέψεις τους δεν
θα έπεφταν και πάλι στο κενό. Η Αμερική δεν ήταν άλλωστε η μεγαλύτερη
δύναμη του κόσμου; Και για να νικήσει τους τζιχαντιστές του Isis, δεν
είχε στείλει στην πρώτη γραμμή της μάχης τους Σύριους Κούρδους των Ypg,
συγγενείς του PKK και εξ αυτού απεχθείς στην Τουρκία και τον Ερντογάν;
Όχι, αυτή τη φορά δεν ήταν δυνατόν να τους εγκαταλείψει ο Ντόναλντ
Τραμπ, τη στιγμή μάλιστα που είχαν πληρώσει έναν τόσο υψηλό φόρο
αίματος.
Κι όμως. Οι Κούρδοι δέχθηκαν ακόμη μια
πισώπλατη μαχαιριά
από τους Αμερικανούς, παρά τις διαβεβαιώσεις που είχαν λάβει ότι δεν θα
ξεκινούσαν τουρκικές επιθέσεις εναντίον τους. «Είναι καιρός να
αποσυρθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες από αυτούς τους γελοίους και
ατελείωτους πολέμους, πολλοί από τους οποίους έχουν φυλετικό χαρακτήρα»,
δήλωσε ο πρόεδρος Τραμπ.
Κι έτσι, οι Κούρδοι εγκαταλείπονται για
άλλη μια φορά και τα παιδιά τους θα διδαχθούν άλλο ένα κεφάλαιο της
Ιστορίας. Κι έτσι, οι λιγοστοί Αμερικανοί στρατιώτες που έχουν απομείνει
στην περιοχή (αρχικά ήταν δύο χιλιάδες, αλλά ο Τραμπ αποφάσισε πέρυσι
τη μείωσή τους) θα αποσυρθούν και οι τουρκικές δυνάμεις θα αναλάβουν την
«εκκαθάριση» της ζώνης ανατολικά του Ευφράτη. Θα υπάρξει φυσικά και νέα
αιματοχυσία, αφού οι Κούρδοι θα αντισταθούν. Την ίδια στιγμή, ο ΟΗΕ
εκφράζει την ανησυχία του για την τύχη 1,5 εκατομμυρίου Κούρδων αμάχων
οι οποίοι θα βρεθούν στο δρόμο των τουρκικών στρατευμάτων.
Η οργή
για τις εξελίξεις αυτές δεν θα πρέπει να μας εμποδίσει να καταλάβουμε
ότι πίσω από το κουρδοτουρκοαμερικανικό τρίγωνο κρύβεται μια απειλή που
αφορά άμεσα τους Ευρωπαίους.
Τους τελευταίους μήνες, η Τουρκία και
οι ΗΠΑ συμφώνησαν να δημιουργηθεί στο συριακό έδαφος, και κατά μήκος
των συνόρων με την Τουρκία, μια «ουδέτερη ζώνη». Οι δύο πλευρές
διαφωνούν στο βάθος αυτής της ζώνης (οι Τούρκοι θέλουν 32 χιλιόμετρα, οι
Αμερικανοί 14) και στο ποιος ακριβώς θα την ελέγχει. Τώρα όμως ο
Ερντογάν είναι αποφασισμένος να διατάξει την προέλαση των στρατευμάτων
του προκειμένου να εξουδετερώσει τις δυνάμεις των Ypg και να
εγκαταστήσει σε αυτή τη ζώνη δύο εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες.
Για
να γίνει κάτι τέτοιο, ο Ερντογάν χρειάζεται χρήματα, πολλά χρήματα. Αν η
Ευρώπη τού τα δώσει, όλα καλά. Σε αντίθετη περίπτωση, απειλεί ότι θα
ανοίξει τις πόρτες και θα επιτρέψει την έξοδο των προσφύγων προς την
Ευρώπη.
Μέχρι τώρα, με βάση τους όρους της συμφωνίας που συνήφθη
τον Μάρτιο του 2016, η Ευρώπη έχει δώσει στον Ερντογάν έξι
δισεκατομμύρια δολάρια. Πόσα παραπάνω θέλει ο Τούρκος πρόεδρος; Μετά το
πράσινο φως που του έδωσε ο Τραμπ για την εισβολή στη Συρία, ο Ερντογάν
νιώθει ισχυρός και στρέφεται όπως είναι φυσικό στον πιο αδύναμο
συνομιλητή του, την Ευρώπη. Ίσως να είναι λοιπόν καιρός να του πει
κάποιος ότι όλα έχουν ένα όριο, ιδίως τώρα που η τουρκική οικονομία έχει
μεγάλη ανάγκη από τις ευρωπαϊκές χώρες.
Οι Κούρδοι και οι
πρόσφυγες μπορεί να διαφέρουν μεταξύ τους, είναι όμως εξίσου
απελπισμένοι και εξίσου χρησιμοποιημένοι. Οι πρώτοι πολεμούν και
πεθαίνουν, οι δεύτεροι θέλουν να ζήσουν αλλά πεθαίνουν κι αυτοί. Ούτε οι
πρώτοι ούτε οι δεύτεροι έχουν ελπίδα για το μέλλον.
Φράνκο Βεντουρίνι - αρθρογράφος της Corriere della Sera