Η νέα πράξη του δράματος της Λιβύης, η οποία θα παιχθεί στη διάσκεψη
του Βερολίνου, γεννά μελαγχολικές σκέψεις για την κατάσταση του μεγάλου
γείτονα της αφρικανικής αυτής χώρας.
Ο μεγάλος γείτονας δεν είναι άλλος
από την Ευρωπαϊκή Ένωση, που μένει ουσιαστικά αμέτοχη και ανήμπορη να
αντιδράσει στα όσα συμβαίνουν.
Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο κράτος – μέλος της Ένωσης (Γερμανία) προσκαλεί στην πρωτεύουσά του τα αντιμαχόμενα μέρη του λιβυκού εμφυλίου πολέμου, τα κράτη – πάτρωνές τους (Ρωσία, Τουρκία και Αίγυπτο) και κάποιους άλλους με περιθωριακό ρόλο, επιχειρώντας απλώς να μεσολαβήσει φιλικά, ως να επρόκειτο για μια μακρινή και δευτερεύουσας σημασίας σύγκρουση, δείχνει την αιτία του ευρωπαϊκού προβλήματος. Αντί δηλαδή η Ένωση να λειτουργεί ως πραγματική ένωση και να αντιμετωπίζει τα ευρωπαϊκά προβλήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λειτουργεί ως άθροισμα εθνικών κρατών με περιορισμένη συνοχή μεταξύ τους. Ο λιβυκός εμφύλιος είναι καίριο ευρωπαϊκό πρόβλημα, λόγω της έκτασης (1,8 εκατ. τετρ. χιλιόμετρα) και της στρατηγικής θέσης της βορειοαφρικανικής χώρας πάνω στις μεταναστευτικές διαδρομές. Μια ματιά στον χάρτη αρκεί για να καταδείξει ότι σοβαρή αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος της Ευρώπης είναι αδύνατη χωρίς μια ισχυρή και μάλιστα φιλική κυβέρνηση στη Λιβύη (στις περιπτώσεις αυτές ισχύει το δύο ίσον καμία). Και το μεταναστευτικό είναι το σημαντικότερο ευρωπαϊκό πρόβλημα, όπως δείχνει όχι μόνο η τρομακτική άνοδος του ακροδεξιού εθνικισμού, αλλά και η ακόμη πιο τρομακτική διαφορά στους δείκτες γεννητικότητας αφενός της Γηραιάς και αφετέρου της Μαύρης ηπείρου. Σε σχέση με τη Λιβύη των 6 εκατομμυρίων κατοίκων η Ένωση είναι ένας γίγαντας με πληθυσμό 500 εκατομμυρίων (440 μετά το Brexit) και ΑΕΠ 18.705 δις δολαρίων το 2019 (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ). Αν η Ένωση διέθετε πραγματικά κοινή εξωτερική πολιτική, θα της ήταν εύκολο να υποστηρίξει κάποιον από τους τοπικούς «παίκτες» με οικονομική βοήθεια και/ή πλεονάζον στρατιωτικό υλικό, σε τέτοια κλίμακα ώστε να διασφαλίσει τη γρήγορη επικράτησή του και το τέλος του εμφυλίου πολέμου.
Αντί τούτου παραμένει απαθής θεατής σε μια μακρόχρονη σύγκρουση μέσω αντιπροσώπων, στην οποία έχουν εμπλακεί τρία μέτριας ισχύος αυταρχικά καθεστώτα της ευρύτερης ευρωπαϊκής περιφέρειας. Η Ρωσία, με ΑΕΠ 1.637 δις δολάρια, η Τουρκία με 743 και η Αίγυπτος με 302 είναι οικονομικοί νάνοι συγκρινόμενοι με την Ευρωπαϊκή Ένωση και επιπλέον για τις δύο πρώτες το πραγματικό διακύβευμα από τον λιβυκό εμφύλιο είναι περιθωριακό, αλλά αυτές οι χώρες έχουν στην πραγματικότητα τον καθοριστικό ρόλο και λόγο. Ο κοιμώμενος γίγαντας, δηλ. η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ο μεγάλος ασθενής, λόγω των εσωτερικών της διαιρέσεων. Το γεγονός ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν κάλεσε στη διάσκεψη του Βερολίνου ένα κράτος – μέλος της Ένωσης με σημαντικά θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη, δηλ. την Ελλάδα, προκειμένου να μη δυσαρεστήσει ένα μη – μέλος (δηλ. την Τουρκία), απλώς υπογραμμίζει τη δυσάρεστη αυτή πραγματικότητα. Οι ευρωπαϊκοί λαοί χρειάζονται μια ισχυρότερη Ένωση, αν θέλουν να διαχειριστούν με στοιχειώδη επάρκεια τα πολλά και μεγάλα προβλήματά τους, που μόλις αρχίζουν να διαφαίνονται σήμερα και θα γίνουν πολύ πιο αισθητά και οδυνηρά τις επόμενες δεκαετίες.
Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο κράτος – μέλος της Ένωσης (Γερμανία) προσκαλεί στην πρωτεύουσά του τα αντιμαχόμενα μέρη του λιβυκού εμφυλίου πολέμου, τα κράτη – πάτρωνές τους (Ρωσία, Τουρκία και Αίγυπτο) και κάποιους άλλους με περιθωριακό ρόλο, επιχειρώντας απλώς να μεσολαβήσει φιλικά, ως να επρόκειτο για μια μακρινή και δευτερεύουσας σημασίας σύγκρουση, δείχνει την αιτία του ευρωπαϊκού προβλήματος. Αντί δηλαδή η Ένωση να λειτουργεί ως πραγματική ένωση και να αντιμετωπίζει τα ευρωπαϊκά προβλήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λειτουργεί ως άθροισμα εθνικών κρατών με περιορισμένη συνοχή μεταξύ τους. Ο λιβυκός εμφύλιος είναι καίριο ευρωπαϊκό πρόβλημα, λόγω της έκτασης (1,8 εκατ. τετρ. χιλιόμετρα) και της στρατηγικής θέσης της βορειοαφρικανικής χώρας πάνω στις μεταναστευτικές διαδρομές. Μια ματιά στον χάρτη αρκεί για να καταδείξει ότι σοβαρή αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος της Ευρώπης είναι αδύνατη χωρίς μια ισχυρή και μάλιστα φιλική κυβέρνηση στη Λιβύη (στις περιπτώσεις αυτές ισχύει το δύο ίσον καμία). Και το μεταναστευτικό είναι το σημαντικότερο ευρωπαϊκό πρόβλημα, όπως δείχνει όχι μόνο η τρομακτική άνοδος του ακροδεξιού εθνικισμού, αλλά και η ακόμη πιο τρομακτική διαφορά στους δείκτες γεννητικότητας αφενός της Γηραιάς και αφετέρου της Μαύρης ηπείρου. Σε σχέση με τη Λιβύη των 6 εκατομμυρίων κατοίκων η Ένωση είναι ένας γίγαντας με πληθυσμό 500 εκατομμυρίων (440 μετά το Brexit) και ΑΕΠ 18.705 δις δολαρίων το 2019 (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ). Αν η Ένωση διέθετε πραγματικά κοινή εξωτερική πολιτική, θα της ήταν εύκολο να υποστηρίξει κάποιον από τους τοπικούς «παίκτες» με οικονομική βοήθεια και/ή πλεονάζον στρατιωτικό υλικό, σε τέτοια κλίμακα ώστε να διασφαλίσει τη γρήγορη επικράτησή του και το τέλος του εμφυλίου πολέμου.
Αντί τούτου παραμένει απαθής θεατής σε μια μακρόχρονη σύγκρουση μέσω αντιπροσώπων, στην οποία έχουν εμπλακεί τρία μέτριας ισχύος αυταρχικά καθεστώτα της ευρύτερης ευρωπαϊκής περιφέρειας. Η Ρωσία, με ΑΕΠ 1.637 δις δολάρια, η Τουρκία με 743 και η Αίγυπτος με 302 είναι οικονομικοί νάνοι συγκρινόμενοι με την Ευρωπαϊκή Ένωση και επιπλέον για τις δύο πρώτες το πραγματικό διακύβευμα από τον λιβυκό εμφύλιο είναι περιθωριακό, αλλά αυτές οι χώρες έχουν στην πραγματικότητα τον καθοριστικό ρόλο και λόγο. Ο κοιμώμενος γίγαντας, δηλ. η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ο μεγάλος ασθενής, λόγω των εσωτερικών της διαιρέσεων. Το γεγονός ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν κάλεσε στη διάσκεψη του Βερολίνου ένα κράτος – μέλος της Ένωσης με σημαντικά θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη, δηλ. την Ελλάδα, προκειμένου να μη δυσαρεστήσει ένα μη – μέλος (δηλ. την Τουρκία), απλώς υπογραμμίζει τη δυσάρεστη αυτή πραγματικότητα. Οι ευρωπαϊκοί λαοί χρειάζονται μια ισχυρότερη Ένωση, αν θέλουν να διαχειριστούν με στοιχειώδη επάρκεια τα πολλά και μεγάλα προβλήματά τους, που μόλις αρχίζουν να διαφαίνονται σήμερα και θα γίνουν πολύ πιο αισθητά και οδυνηρά τις επόμενες δεκαετίες.
Του Κώστα Χρυσόγονου
liberal.gr