Αποτελεί ένα θεσμό με ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας, καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες εκτίθενται ολοένα και περισσότερο σε κάθε είδους κινδύνους –φυσικούς και τεχνολογικούς - λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά και της αστικής και βιομηχανικής ανάπτυξης.
Ο θεσμός της Πολιτικής Προστασίας δεν συνδέεται μόνο με την αντιμετώπιση μίας καταστροφής, αλλά εκτείνεται σε όλο το φάσμα αυτής, καλύπτοντας πρωτίστως τον τομέα της πρόληψης, το σχεδιασμό, την ετοιμότητα, αλλά και τη διαχείριση των συνεπειών της. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζοντας την υψηλή αποστολή της Πολιτικής Προστασίας και με στόχο να συμβάλλει στην πρόληψη των κινδύνων και στην ετοιμότητα για τη διαχείριση συνακόλουθων καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης, έχει θεσπίσει τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για επεμβάσεις παροχής βοηθείας καθώς και προγράμματα χρηματοδότησης δράσεων Πολιτικής Προστασίας.
Στον επιχειρησιακό πυρήνα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας βρίσκεται το Κέντρο Παρακολούθησης και Πληροφόρησης (Monitoring and Information Centre – MIC), με έδρα τις Βρυξέλλες. Οποιαδήποτε χώρα – εντός ή εκτός της Ε.Ε – που έχει πληγεί από μία καταστροφή, μπορεί να ζητήσει τη βοήθεια του MIC επί 24ωρου βάσεως. Η συμβολή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας υπήρξε σημαντική και στον πρόσφατο σεισμό στην Αϊτή, όπου με αίτημα της Ε.Ε ενεργοποιήθηκε το πρόγραμμα «Rapid Response Capability 7», στο οποίο μετέχουν οι εθνικές αρχές Πολιτικής Προστασίας επτά (7) κρατών μελών της Ε.Ε, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Ωστόσο, οποιαδήποτε αναφορά στον θεσμό της Πολιτικής Προστασίας δεν θα πρέπει να παραγνωρίζει τη σημαντική συνεισφορά των εθελοντών, των ανθρώπων που, είτε στο πλαίσιο εθελοντικών οργανώσεων, είτε μεμονωμένα, την κρίσιμη στιγμή της καταστροφής προσφέρουν.
Η πρόσφατη καταστροφή στην Αϊτή και η ανταπόκριση που υπήρξε σε αυτήν από πολλές χώρες του κόσμου καταδεικνύει ότι οι καταστροφές προσφέρουν μία καλή αφορμή για την ανάδειξή αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών, της ανάπτυξης ανθρωπιστικών και κοινωνικών αισθημάτων και της ύπαρξης εν τέλει μίας «παγκόσμιας κοινότητας», ικανής να βρίσκει τους πόρους και τα μέσα να σώζει ζωές και να δίνει ελπίδα για το μέλλον.