Η ΜΚΟ Κλίμακα εκτιμά ότι στους δρόμους της Αθήνας ζουν περίπου 300 άνθρωποι, χωρίς ωστόσο σε αυτούς να καταγράφονται οι «αόρατοι άστεγοι», δηλαδή εκείνοι που κρύβονται στα στέκια τους και σε «καβάτζες» που δύσκολα γίνονται αντιληπτές. «Τα άτομα που αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης βρίσκονται σε πολύ μειονεκτική θέση κατά τη διάρκεια κρίσεων, όπως οι πανδημίες. Εντάσσονται σε ιατρικά υψηλού κινδύνου πληθυσμούς, λόγω της ήδη επιβαρυμένης υγείας τους, και εφόσον δεν λάβουν περίθαλψη, γίνονται φορείς εξάπλωσης» επισημαίνει και αυτή τη διάσταση η Άντα Αλαμάνου, υπεύθυνη υπηρεσιών στήριξης αστέγων της Κλίμακας.
Η Praksis, η Κλίμακα, οι Γιατροί του Κόσμου και ο δήμος Αθηναίων ρίχνονται κάθε μέρα και νύχτα στη μάχη για την ενημέρωση και την βοήθεια των πιο ευάλωτων πολιτών που, χωρίς διαδίκτυο, τηλεόραση και εφημερίδες, είδαν απλά τους δρόμους να αδειάζουν.
«Είμαστε στον δρόμο. Χαρτογραφώντας περιοχές, καταγράφοντας τις ανάγκες των ανέστιων. Συζητάμε μαζί τους, τους ενημερώνουμε και τους προσφέρουμε kit υγιεινής» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Έλλη Ξενού, εκ μέρος των Γιατρών του Κόσμου, οι οποίοι έβγαλαν στους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά την κινητή τους μονάδα προκειμένου να συνεισφέρει στις παρεμβάσεις, με στόχο τη θωράκιση του άστεγου πληθυσμού.
«Στην παρούσα συγκυρία δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας τους, καθώς και στη διασύνδεση-παραπομπή τους, όταν χρειάζεται, σε υπηρεσίες υγείας» εξηγεί τις προτεραιότητες των δράσεων η κ. Αλαμάνου εκ μέρους της Κλίμακας.
«Θα μείνουμε όλοι στο πεδίο και θα παλέψουμε» τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του δήμου Αθηναίων, Γρηγόρης Λέων, όντας ο ίδιος γιατρός και ιατροδικαστής. Όσον αφορά τον δήμο Αθηναίων, με συγκεκριμένα κριτήρια, υπάρχει το περιθώριο στις δομές να φιλοξενηθούν περισσότεροι άνθρωποι και γίνεται προσπάθεια προκειμένου οι θέσεις αυτές να καλυφθούν.
«Θα συνεχίσουμε με όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες για τους ανθρώπους που τις έχουν ανάγκη, τηρώντας τους κανόνες ασφαλείας. Η διαδικασία του συσσιτίου του δήμου Αθηναίων θα συνεχιστεί αδιάλειπτα, δεν πρόκειται να σταματήσει καμία μέρα για όσο βρισκόμαστε σε υγειονομική κρίση. Το ίδιο ισχύει για το Κοινωνικό Παντοπωλείο και το Κοινωνικό Φαρμακείο, του οποίου η σημασία είναι μεγάλη στις παρούσες συνθήκες» ξεκαθαρίσει ο κ. Λέων ενώ απευθύνει έκκληση να μην σταματήσουν οι δωρεές, που είναι πολύ σημαντικό μέρος, των ειδών που διατίθενται στους άστεγους ή άπορους πολίτες. Επιπλέον, ειδικά για το Κοινωνικό Φαρμακείο υπάρχει αυξημένη ανάγκη σε αντισηπτικά και παρακεταμόλες, που ο πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ ελπίζει να καλυφθεί άμεσα.
Για τους άστεγους που θέλουν να κάνουν μπάνιο, να πλύνουν τα ρούχα τους ή να μείνουν κάπου κατά τη διάρκεια της ημέρας, υπάρχουν τα Κέντρα Ημέρας της Praksis σε Αθήνα και Πειραιά, τα οποία θα επαναλειτουργήσουν άμεσα, με αυξημένα μέτρα προστασίας, όλες τις ημέρες τις εβδομάδας από τις 8 το πρωί έως τις 8 το βράδυ.
«Εξετάζουμε την επέκταση του ωραρίου, ανάλογα με τη ροή των ανθρώπων που θα διαπιστώσουμε» λέει η κ. Βουδούρη. «Επίσης, είμαστε σε μια διαδικασία συζητήσεων με άλλους φορείς για να καταφέρουμε να βρούμε χώρο τόσο για την στέγαση ανθρώπων που είναι εκτεθειμένοι, όσο και για την διαμονή τους σε περίπτωση που κάποιοι από αυτούς παρουσιάσουν συμπτώματα» συμπληρώνει η εκπρόσωπος της Praskis.
Το υπνωτήριο των Γιατρών του Κόσμου επίσης λειτουργεί κανονικά, καθημερινά από τις 5μμ γιατί τις πρωινές ώρες γίνεται απολύμανση. Πρόκειται για μια δομή βραχείας φιλοξενίας στο κέντρο της Αθήνας με 50 κρεβάτια, ανοιχτή σε όποιον έχει ανάγκη, ενώ υπάρχει χώρος ειδικά διαμορφωμένος για γυναίκες.
«Να προλάβουμε. Όπως προσπαθούμε να προλάβουμε με τον γενικό πληθυσμό»
Τις προηγούμενες ημέρες έγινε μια ευρεία σύσκεψη μεταξύ ΜΚΟ, του δήμου Αθηναίων και άλλων φορέων για να καταγραφεί τι μπορεί να προσφέρει και τι χρειάζεται ο καθένας για να το πετύχει.
Ωστόσο, η κ. Βουδούρη, εκ μέρους της Praksis, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. «Θα έπρεπε να υπάρχει ένας διαφορετικός τρόπος παραπομπής του συγκεκριμένου πληθυσμού. Είμαστε τώρα στην διαδικασία να εξοπλιστούμε με γρήγορο τεστ για τον κορονοϊό αλλά και πάλι χρειάζεται συντονισμένη κρατική παρέμβαση, μια διευκόλυνση για να φτάσει ο άστεγος σε μια δομή» εξηγεί η κ. Βουδούρη και συμπληρώνει «Οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τον κρατικό μηχανισμό αλλά είμαστε εδώ για να συνεισφέρουμε με όλες μας τις δυνάμεις».
«Να προλάβουμε. Όπως προσπαθούμε να προλάβουμε με τον γενικό πληθυσμό, έτσι να προλάβουμε και με τους ανθρώπους αυτούς» επιμένει η κ. Βουδούρη.
Η Κλίμακα απευθύνει έκκληση προς τους θεσμικούς φορείς για την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων προστασίας του άστεγου πληθυσμού, όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. «Είναι κυνική η οδηγία "μείνετε σπίτι" για τους αστέγους, όταν δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη πρόνοια, δεδομένων των συνθηκών» σχολιάζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Αλαμάνου. Με βάση την πολυετή εμπειρία της στο πεδίο και διεθνείς πρακτικές η κ. Αλαμάνου, μεταξύ άλλων, συνιστά την ενοικίαση ή παραχώρηση διαμερισμάτων ή δωματίων ξενοδοχείων, την παραχώρηση στρατιωτικών εγκαταστάσεων ή εκκλησιών, την επέκταση των ωραρίων των υπνωτηρίων και των υπολοίπων δομών για αστέγους.
Σε συνεννόηση με το αρμόδιο υπουργείο, οι Γιατροί του Κόσμου εξετάζουν τη δυνατότητα να στήσουν μια γραμμή έκτακτης ανάγκης ώστε κάποιοι επαγγελματίες υγείας να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα τους άστεγους. «Λέμε στις οδηγίες καλέστε τον γιατρό σας. Αλλά αυτές οι ομάδες δεν έχουν γιατρό. Ποιον να καλέσουν; Τον ήδη επιβαρυμένο ΕΟΔΥ; Θα επιχειρήσουμε να γίνουμε εμείς ο γιατρός τους» εξηγεί η κ. Ξενού συμπληρώνοντας «ως ιατρική οργάνωση ο ρόλος μας είναι στο πεδίο και δίπλα στους ανθρώπους».
Δίπλα στους άστεγους - Κόντρα στον κορονοϊό
«Συμβουλεύουμε τους πολίτες σε περίπτωση που διαπιστώσουν ότι κάποιος άστεγος χρειάζεται βοήθεια, κατ' αρχάς να τον πληροφορήσουν για το πού μπορεί να απευθυνθεί και κατά δεύτερον, να επικοινωνήσουν μαζί μας μέσω email στο info@praksis.gr ή τηλεφωνικά στο 2105205200, αναφέροντάς μας το θέμα και το σημείο που βρίσκεται ο άνθρωπος για να στείλουμε ομάδα. Τα βλέπουμε και τα απαντάμε όλα» επισημαίνει η κ. Βουδούρη, ενώ η ίδια οδηγία ισχύει και για τις δομές της Κλίμακας, στις οποίες μάλιστα μπορεί αν θέλει κάποιος να προσφέρει εθελοντική εργασία.
Ο Χρήστος Ελεφάντης, διευθυντής σύνταξης της «Σχεδίας», προσκαλεί τους πολίτες να στηρίξουν τους περίπου 150 πωλητές του αγαπημένου περιοδικού δρόμου με άλλους τρόπους, μετά την προσωρινή αναστολή της έκδοσης. «Ήταν μια φοβερά δύσκολη απόφαση. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν άλλα έσοδα. Ωστόσο, το πιο σημαντικό είναι να διαφυλάξουμε την υγεία τους γιατί είναι πάρα πολύ ευάλωτοι. Όλη την περασμένη εβδομάδα, τους συμβουλεύαμε, ειδικά τους ηλικιωμένους, να σταματήσουν αλλά δεν θέλανε. "Αν δεν πουλάω την Σχεδία, πώς θα ζήσω;" μου είπε ο κ. Στάθης. Όμως, αν αρρωστήσει ο κ. Στάθης, θα είναι εξαιρετικά οδυνηρό» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ελεφάντης.
«Σκαρφιστήκαμε να κάνουμε αυτό το πρόγραμμα συνδρομών αλληλεγγύης. Ζητάμε από τους πολίτες να αγοράσουν δίμηνες ή τετράμηνες συνδρομές για να τους πηγαίνει το περιοδικό ταχυδρομικά στο σπίτι. Όπως και με τις πωλήσεις στον δρόμο, το 50% των εσόδων θα πάει μοιρασμένο αναλογικά στους πωλητές μας, για να διασφαλίσουμε ότι έστω και έτσι θα έχουν ένα μικρό έσοδο για να καλύψουν κάποιες βασικές ανάγκες» συνεχίζει ο διευθυντής σύνταξης της «Σχεδίας».
Όμως, οι έκτακτες συνθήκες απαιτούν και έκτακτες λύσεις. Έτσι η ομάδα πίσω από το περιοδικό δρόμου χρειάστηκε να αναζητήσει κι άλλες οδούς. «Έχουμε έρθει σε επαφή με αλυσίδες σούπερ μάρκετ και έχουμε ζητήσει κουπόνια τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ελεφάντης. Αλλά και οι πολίτες έχουν ένα ρόλο να παίξουν σε αυτή την αλυσίδα αλληλεγγύης. «Σκεφτήκαμε να απευθύνουμε ένα κάλεσμα σε εθελοντές με μηχανάκια ώστε να πούμε στον κ. Στάθη και στην κ. Δήμητρα, την κ. Ελένη, "τι χρειάζεστε να σας τα φέρουμε εκεί που είστε, να μην χρειαστεί να φύγετε από όπου έχετε βρει καταφύγιο". Οπότε, παρακαλούμε τους πολίτες να παρακολουθούν τους λογαριασμούς μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και όταν έρθει η ώρα να ανταποκριθούν στο αίτημά μας».
Ωστόσο και το ΚΥΑΔΑ του δήμου Αθηναίων θα χρειαστεί εθελοντές. Από το Κοινωνικό Παντοπωλείο εξαρτώνται, εκτός από τους άστεγους, πάνω από 5 χιλιάδες άπορες οικογένειες κάθε μήνα, οι οποίες είτε δεν διαθέτουν τα μέσα να μετακινηθούν σε συνθήκες περιορισμού της κυκλοφορίας, είτε σε μεγάλο ποσοστό ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. «Σχεδιάζουμε να υπάρξει μια μέριμνα ώστε κανείς να μην χάσει το δικαίωμά του να λάβει τα ψώνια του. Έχουν απευθυνθεί σε εμάς ομάδες πολιτών για εθελοντική δράση και τώρα στήνουμε ένα σχεδιασμό ώστε να συνεργαστούμε σωστά και με ασφάλεια για όλους» καταλήγει ο κ. Λέων.