Πότε θα μας έρθει ο ουρανός ….στο κεφάλι ?

Οι στατιστικές είναι... λίγο ανησυχητικές - κάθε 100.000 χρόνια ένας αστεροειδής διαμέτρου αρκετών χλμ. συγκρούεται με τον πλανήτη μας, ανοίγει ένα γιγαντιαίο κρατήρα κι εξαφανίζει μορφές ζωής. Ωστόσο, παρατηρήσεις, μελέτη, τεχνολογία στον υπολογισμό της πορείας τους, αλλά και σενάρια σχετικά με πιθανές μεθόδους απομάκρυνσης ή αποτροπής τους έχουν ηρεμήσει αρκετά τα πνεύματα, που τρέμουν τις «εξ ουρανού» καταστροφές.

Στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Βερολίνου είναι συγκεντρωμένα εντυπωσιακά δείγματα πετρωμάτων, που προέρχονται από...

τους κρατήρες πρόσπτωσης αστεροειδών - βωβοί μάρτυρες καταστροφών που ήρθαν από ψηλά ακόμη και πριν από εκατομμύρια χρόνια. Ο ερευνητής επιδράσεων πρόσπτωσης ουράνιων σωμάτων στη Γη, Τόμας Κένκμαν, και το επιτελείο του έχουν συγκεντρώσει 3.000 δείγματα πετρωμάτων απ' όλες τις ηπείρους στο μεγαλύτερο αρχείο συγκρούσεων (Crash- Archive) της υφηλίου. Σε συνεργασία με ερευνητική ομάδα από το Ινστιτούτο «Ernst Mach» του Φράιμπουργκ έχουν εκπονήσει ένα «impaktometer» - συσκευή που σε σύνδεση με Η/Υ υπολογίζει την ένταση πρόσπτωσης αστεροειδούς στη Γη, όπως και τις συνέπειες για το άμεσο και το ευρύτερο περιβάλλον.

Εχει υπολογιστεί πως κάθε 10.000 χρόνια ένας αστεροειδής διαμέτρου τουλάχιστον 100 μ. χτυπά τη Γη με ισχύ βόμβας 100 μεγατόνων, ενώ κάθε 100.000 χρόνια ουράνιο αντικείμενο διαμέτρου 1.000 μ. καταπίπτει προκαλώντας έκρηξη που αντιστοιχεί σε 10 εκατ. βόμβες Χιροσίμας. Σύμφωνα με ειδικούς της NASA, περίπου 20.000 αστεροειδείς και κομήτες με διάμετρο περίπου 150 μ. αποτελούν εν δυνάμει κίνδυνο για τη Γη, αλλά γνωρίζουμε τη θέση τους. Γενικώς, όσο μεγαλύτερο -και ταυτόχρονα μ' αυτό και πιο επικίνδυνο- είναι ένα ουράνιο σώμα τόσο καλύτερα μπορεί να μελετηθεί.

Αίσθηση προκάλεσε προσφάτως η κατάπτωση σώματος αγνώστων διαστάσεων και προέλευσης στην επιφάνεια του Δία, που δημιούργησε σημάδι μεγέθους Γης. Ο Δίας δέχεται τέτοιες «επισκέψεις» συχνότερα απ' ό,τι ο πλανήτης μας λόγω της μεγάλης βαρυτικής του έλξης, του μεγέθους του, αλλά και της θέσης του.

Ελλειψη πόρων

Φιλόδοξο πρόγραμμα της NASA για τον καθορισμό της θέσης όσων περισσότερων αστεροειδών αποτελούν απειλή για τη Γη έχει «μείνει πίσω» λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων, ωστόσο ειδικοί της υπηρεσίας δηλώνουν ότι ακόμη και χωρίς τα απαιτούμενα μέσα έχει συμπληρωθεί τουλάχιστον το 1/3 του. Τους ερευνητές δείχνουν ν' ανησυχούν ιδιαίτερα: αστεροειδής διαμέτρου 131 μ. με πιθανότητες 1 προς 3.000 να χτυπήσει τη Γη το 2048 και ο πολυσυζητημένος Αποφις, διπλάσιου μεγέθους, με πιθανότητες σύγκρουσης μαζί μας 1 προς 43.000 το 2036 είτε το 2037 ή το 2069.

Προσφάτως η NASA εγκαινίασε ένα νέο ιστότοπο για το κοινό που ενδιαφέρεται να πληροφορηθεί περισσότερα γύρω από τα ουράνια σώματα που απειλούν τον πλανήτη μας. Η ηλεκτρονική διεύθυνση είναι http:// www.jpl.nasa.gov/asteroidwatch.

Μέχρι τους γίγαντες με διαστάσεις που θα μπορούσαν να συγκλονίσουν την ανθρωπότητα φτάνει η μελέτη των ειδικών -ωστόσο για κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν ένας αστεροειδής διαμέτρου αρκετών εκατοντάδων μέτρων. Αυτοί είναι μεν σπάνιοι αλλά υπαρκτοί - στη ζώνη αστεροειδών μεταξύ των πλανητών Αρη και Δία ακολουθούν τις τροχιές τους ουράνια σώματα διαμέτρου έως και 900 χλμ.

Τουλάχιστον μια επαφή με τεράστιο αστεροειδή είναι γνωστή - πριν από 4,5 δισ. χρόνια η Γη δέχθηκε το βίαιο «άγγιγμα» ενός σώματος διαστάσεων παραπλήσιων μ' εκείνες του Αρη. Δεν ήταν πλήρης κατάπτωση, αλλά εκτίναξε δισ. τόνους υλικών στο Διάστημα. Και, μάλιστα, είχαν κι ένα δημιουργικό αποτέλεσμα - αυτό που σήμερα ονομάζουμε Σελήνη.

ΟΛΓΑ ΚΟΛΙΑΤΣΟΥ-ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (Πηγές: «Ασοσιέιτεντ Πρες», www.spiegel.de, www.physics4U.gr)