Στόχος είναι η εξοικονόμησης 177 εκατ. ευρώ από φέτος μέχρι και το 2019.
Η βασική αλλαγή που φέρνει ο νόμος Κατρούγκαλου αφορά το γεγονός ότι εφεξής, ο επιζών σύζυγος
δικαιούται σύνταξη θανάτου μόνο εφόσον έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του κατά το χρόνο θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου. Εφόσον έχει συμπληρώσει το 52ο έτος της ηλικίας του, δικαιούται σύνταξη για διάστημα τριών (3) ετών. Μετά την πάροδο των 3 ετών αυτών η καταβολή σύνταξης αναστέλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του. Εφόσον δεν έχει συμπληρώσει το 52ο έτος της ηλικίας του, ο επιζών σύζυγος δικαιούται σύνταξη για διάστημα τριών (3) ετών.
Η σύνταξη θανάτου την οποία μπορεί να λάβει ο επιζών σύζυγος αντιστοιχεί στο 50% της σύνταξης του θανόντος συζύγου.
Τι προβλέπει αναλυτικά ο νόμος
Ο νόμος έχει προβλέψεις για συντάξεις θανάτου για εγγάμους, για διαζευγμένους αλλά και για το πότε χάνεται το συγκεκριμένο δικαίωμα.
Σύνταξη θανάτου για έγγαμουςΗ βασική αλλαγή που φέρνει ο νόμος Κατρούγκαλου αφορά το γεγονός ότι εφεξής, ο επιζών σύζυγος
δικαιούται σύνταξη θανάτου μόνο εφόσον έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του κατά το χρόνο θανάτου του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου. Εφόσον έχει συμπληρώσει το 52ο έτος της ηλικίας του, δικαιούται σύνταξη για διάστημα τριών (3) ετών. Μετά την πάροδο των 3 ετών αυτών η καταβολή σύνταξης αναστέλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του. Εφόσον δεν έχει συμπληρώσει το 52ο έτος της ηλικίας του, ο επιζών σύζυγος δικαιούται σύνταξη για διάστημα τριών (3) ετών.
Η σύνταξη θανάτου την οποία μπορεί να λάβει ο επιζών σύζυγος αντιστοιχεί στο 50% της σύνταξης του θανόντος συζύγου.
Τι προβλέπει αναλυτικά ο νόμος
Ο νόμος έχει προβλέψεις για συντάξεις θανάτου για εγγάμους, για διαζευγμένους αλλά και για το πότε χάνεται το συγκεκριμένο δικαίωμα.
Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου ή
ασφαλισμένου του Δημοσίου, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει το χρόνο
ασφάλισης που απαιτείται για την συνταξιοδότηση λόγω γήρατος ή
αναπηρίας, δικαιούνται σύνταξη τα παρακάτω μέλη της οικογένειας του:
- Ο επιζών σύζυγος, εφόσον έχει
συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του κατά το χρόνο θανάτου του
συνταξιούχου ή ασφαλισμένου. Εφόσον έχει συμπληρώσει το 52ο έτος της
ηλικίας του, δικαιούται σύνταξη για διάστημα τριών (3) ετών. Μετά την
πάροδο των 3 ετών αυτών η καταβολή σύνταξης αναστέλλεται μέχρι τη
συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του. Εφόσον δεν έχει συμπληρώσει
το 52ο έτος της ηλικίας του κατά τον παραπάνω χρόνο, δικαιούται σύνταξη
για διάστημα τριών (3) ετών.
Οι παραπάνω περιορισμοί δεν εφαρμόζονται
εφόσον και για όσο χρόνο ο επιζών σύζυγος, κατά το προαναφερθέν χρονικό
διάστημα, έχει τέκνο ή τέκνα που υπάγονται στους όρους της παρακάτω
παραγράφου ή είναι ανίκανος για την άσκηση βιοποριστικού επαγγέλματος
κατά ποσοστό 67% και άνω.
- Τα νόμιμα τέκνα, τα νομιμοποιηθέντα, τα αναγνωρισθέντα, τα υιοθετηθέντα και όσα εξομοιώνονται με αυτά, με την προϋπόθεση ότι:
α) είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει
το 18ο έτος της ηλικίας τους. Το όριο αυτό παρατείνεται μέχρι του 24ου
έτους, εφόσον φοιτούν σε ανώτερες ή ανώτατες αναγνωρισμένες σχολές του
εσωτερικού ή του εξωτερικού ή σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή
Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, ή
β) κατά το χρόνο του θανάτου του
ασφαλισμένου ή συνταξιούχου είναι ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία,
εφόσον η ανικανότητά τους επήλθε πριν από την συμπλήρωση του 24ου έτους
της ηλικίας τους. Στην περίπτωση αυτή η σύνταξη εξακολουθεί να
καταβάλλεται και μετά τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας.
Σύνταξη θανάτου για διαζευγμένους
Ο διαζευγμένος σύζυγος, εφόσον πληροί
αθροιστικά τις παραπάνω προϋποθέσεις της για τον επιζώντα σύζυγο και
επιπλέον τις εξής προϋποθέσεις:
α) Ο πρώην σύζυγος, κατά τη στιγμή του
θανάτου του, να κατέβαλλε σε αυτόν διατροφή που είχε καθοριστεί είτε με
δικαστική απόφαση είτε με μεταξύ τους σύμβαση,
β) Να είχε συμπληρώσει δέκα (10) έτη έγγαμου βίου, μέχρι τη λύση του γάμου με αμετάκλητη δικαστική απόφαση,
γ) Το διαζύγιο να μην οφείλεται σε ισχυρό κλονισμό της εγγάμου συμβιώσεως υπαιτιότητας του αιτούντος τη σύνταξη,
δ) Το μέσο μηνιαίο ατομικό φορολογητέο εισόδημά του να μην υπερβαίνει το διπλάσιο του ποσού του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερηλίκων που καταβάλλεται από τον ΟΓΑ (720 ευρώ/μήνα ή 8640 ευρώ /έτος).
ε) Να μην έχει τελεστεί άλλος γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης.
Πότε χάνεται το δικαίωμα σύνταξης θανάτου
β) Να είχε συμπληρώσει δέκα (10) έτη έγγαμου βίου, μέχρι τη λύση του γάμου με αμετάκλητη δικαστική απόφαση,
γ) Το διαζύγιο να μην οφείλεται σε ισχυρό κλονισμό της εγγάμου συμβιώσεως υπαιτιότητας του αιτούντος τη σύνταξη,
δ) Το μέσο μηνιαίο ατομικό φορολογητέο εισόδημά του να μην υπερβαίνει το διπλάσιο του ποσού του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερηλίκων που καταβάλλεται από τον ΟΓΑ (720 ευρώ/μήνα ή 8640 ευρώ /έτος).
ε) Να μην έχει τελεστεί άλλος γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης.
Πότε χάνεται το δικαίωμα σύνταξης θανάτου
Ο επιζών σύζυγος δεν δικαιούται σύνταξη
αν ο θάνατος του συνταξιούχου ή ασφαλισμένου συζύγου επήλθε πριν από την
πάροδο πέντε (5) ετών από την τέλεση του γάμου, εκτός αν:
α) Ο θάνατος οφείλεται σε ατύχημα εργατικό ή ατύχημα εκτός εργασίας ή ανθρωποκτονία,
β) Κατά τη διάρκεια του γάμου γεννήθηκε ή με το γάμο νομιμοποιήθηκε, αναγνωρίσθηκε ή υιοθετήθηκε τέκνο,
γ) Η χήρα κατά το χρόνο του θανάτου τελεί σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η οποία δεν διεκόπη και γεννήθηκε ζων τέκνο,
δ) Συντρέχει η περίπτωση ανασυστάσεως
προϋπάρξαντος γάμου, αρκεί οι τελεσθέντες γάμοι, δηλαδή ο αρχικός και ο
εξ ανασυστάσεως, κατά τη διάρκεια του οποίου απεβίωσε ο σύζυγος, να
έχουν διαρκέσει τουλάχιστον πέντε (5) χρόνια συνολικά, και ο εξ
ανασυστάσεως να διήρκησε τουλάχιστον 6 μήνες.
- Το δικαίωμα σύνταξης, λόγω θανάτου, των ανωτέρω δικαιούχων καταργείται:α) Με το θάνατο του δικαιούχου,
β) Με την τέλεση γάμου του δικαιούχου ή σύναψη συμφώνου συμβίωσης,
γ) Με τη συμπλήρωση των προαναφερθέντων οριζόμενων ορίων ηλικίας
δ) Από τότε που, με νεότερη κρίση της αρμόδιας υγειονομικής επιτροπής, έπαυσε η ανικανότητα για εργασία.
Ποσό της σύνταξης θανάτου
Το ποσό της σύνταξης των ανωτέρω δικαιούχων, υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που ελάμβανε ο θανών συνταξιούχος λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή θα εδικαιούτο ο θανών κατά το χρόνο του θανάτου του αν κατά το χρόνο του θανάτου του καθίστατο ανάπηρος κατά ποσοστό 80% και επιμερίζεται, ως εξής:
α) Για τον επιζώντα σύζυγο ποσοστό 50% της σύνταξης. Εάν ο γάμος έλαβε χώρα μετά την απονομή της σύνταξης γήρατος του θανόντος, περιορίζεται αυτή ως ακολούθως:
Αν η διαφορά ηλικίας μεταξύ του αποβιώσαντος και της συζύγου του, αφαιρουμένου του διαστήματος του γάμου τους, είναι μεγαλύτερη από δέκα έτη, η σύνταξη του επιζώντος συζύγου, υφίσταται, για κάθε πλήρες έτος διαφοράς, μείωση που καθορίζεται σε:
- 1% για τα έτη από το 10ο και το 20ό έτος.
- 2% για τα έτη από το 21ο έως το 25ο έτος.
- 3% για τα έτη από το 26ο έως το 30ό έτος.
- 4% για τα έτη από το 31ο έως το 35ο έτος.
- 5% για τα έτη από το 36ο και άνω.
β) Για τον διαζευγμένο, εφόσον ο γάμος είχε διαρκέσει δέκα (10) έτη έως τη λύση του με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, το ποσό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος επιζών σύζυγος επιμερίζεται κατά 75% στο χήρο και 25% στον διαζευγμένο. Για κάθε έτος εγγάμου βίου πέραν του δεκάτου (10ου) και μέχρι το τριακοστό πέμπτο (35ο) έτος διάρκειας του γάμου, το ποσοστό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος μειώνεται κατά 1% στο χήρο και αυξάνεται αντίστοιχα κατά 1% στον διαζευγμένο.
Προκειμένου περί έγγαμου βίου, που διήρκησε πλέον των τριάντα πέντε (35) ετών έως τη λύση του κατά τα ανωτέρω, το ποσό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος επιμερίζεται κατά 50% στο χήρο και 50% στον διαζευγμένο. Εάν ο θανών δεν καταλείπει χήρο, ο διαζευγμένος δικαιούται το αυτό ποσοστό του διαζευγμένου, κατά τα ως άνω, της σύνταξης που θα δικαιούταν ο χήρος. Σε περίπτωση περισσοτέρων του ενός δικαιούχων διαζευγμένων το αναλογούν για τον/την διαζευγμένο/η κατά τα ως άνω ποσοστά ποσό σύνταξης κύριας και επικουρικής επιμερίζεται εξίσου μεταξύ αυτών.
γ) Για κάθε παιδί ποσοστό 25% της σύνταξης. Αν πρόκειται για παιδί ορφανό και από τους δύο γονείς, το παραπάνω ποσοστό διπλασιάζεται, εκτός αν το ορφανό παιδί δικαιούται σύνταξη και από τους δύο γονείς, οπότε το ποσοστό της δικαιούμενης σύνταξης δεν διπλασιάζεται.
- Το συνολικό ποσό της σύνταξης λόγω θανάτου του επιζώντος συζύγου και των τέκνων σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό της σύνταξης του θανόντος. Σε περίπτωση που το άθροισμα των ποσοστών των δικαιούχων υπερβαίνει το ποσό της σύνταξης του θανόντος περιορίζεται ισόποσα το ποσοστό των τέκνων.
- Εάν ο θανών εγκαταλείπει τέκνα και η σύνταξη καταβάλλεται στον επιζώντα σύζυγο μειωμένη, το ποσό της σύνταξης που περικόπτεται επιμερίζεται στα τέκνα. Σε περίπτωση που εκλείψουν οι προϋποθέσεις για χορήγηση ποσοστού σύνταξης θανάτου στα τέκνα, το ποσό της σύνταξης που περικόπτεται δεν καταβάλλεται στον επιζώντα σύζυγο.
- Στον επιζώντα σύζυγο καταβάλλεται ολόκληρη η σύνταξη για μία τριετία από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα.
Μετά την πάροδο της τριετίας, σε περίπτωση που ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, η σύνταξη περιορίζεται στο 50% της σύνταξης λόγω θανάτου, έως τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του. Μετά τη συμπλήρωση του ορίου αυτού ο επιζών σύζυγος λαμβάνει το 50% της σύνταξης που ελάμβανε ο θανών συνταξιούχος λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή θα εδικαιούτο ο θανών κατά το χρόνο του θανάτου του.
Εάν ο επιζών των συζύγων, κατά την ημερομηνία θανάτου, είναι ανάπηρος σωματικά ή πνευματικά σε ποσοστό 67% και άνω, λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναπηρία του, ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων.
Ποσό της σύνταξης θανάτου
Το ποσό της σύνταξης των ανωτέρω δικαιούχων, υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που ελάμβανε ο θανών συνταξιούχος λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή θα εδικαιούτο ο θανών κατά το χρόνο του θανάτου του αν κατά το χρόνο του θανάτου του καθίστατο ανάπηρος κατά ποσοστό 80% και επιμερίζεται, ως εξής:
α) Για τον επιζώντα σύζυγο ποσοστό 50% της σύνταξης. Εάν ο γάμος έλαβε χώρα μετά την απονομή της σύνταξης γήρατος του θανόντος, περιορίζεται αυτή ως ακολούθως:
Αν η διαφορά ηλικίας μεταξύ του αποβιώσαντος και της συζύγου του, αφαιρουμένου του διαστήματος του γάμου τους, είναι μεγαλύτερη από δέκα έτη, η σύνταξη του επιζώντος συζύγου, υφίσταται, για κάθε πλήρες έτος διαφοράς, μείωση που καθορίζεται σε:
- 1% για τα έτη από το 10ο και το 20ό έτος.
- 2% για τα έτη από το 21ο έως το 25ο έτος.
- 3% για τα έτη από το 26ο έως το 30ό έτος.
- 4% για τα έτη από το 31ο έως το 35ο έτος.
- 5% για τα έτη από το 36ο και άνω.
β) Για τον διαζευγμένο, εφόσον ο γάμος είχε διαρκέσει δέκα (10) έτη έως τη λύση του με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, το ποσό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος επιζών σύζυγος επιμερίζεται κατά 75% στο χήρο και 25% στον διαζευγμένο. Για κάθε έτος εγγάμου βίου πέραν του δεκάτου (10ου) και μέχρι το τριακοστό πέμπτο (35ο) έτος διάρκειας του γάμου, το ποσοστό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος μειώνεται κατά 1% στο χήρο και αυξάνεται αντίστοιχα κατά 1% στον διαζευγμένο.
Προκειμένου περί έγγαμου βίου, που διήρκησε πλέον των τριάντα πέντε (35) ετών έως τη λύση του κατά τα ανωτέρω, το ποσό σύνταξης που δικαιούται ο χήρος επιμερίζεται κατά 50% στο χήρο και 50% στον διαζευγμένο. Εάν ο θανών δεν καταλείπει χήρο, ο διαζευγμένος δικαιούται το αυτό ποσοστό του διαζευγμένου, κατά τα ως άνω, της σύνταξης που θα δικαιούταν ο χήρος. Σε περίπτωση περισσοτέρων του ενός δικαιούχων διαζευγμένων το αναλογούν για τον/την διαζευγμένο/η κατά τα ως άνω ποσοστά ποσό σύνταξης κύριας και επικουρικής επιμερίζεται εξίσου μεταξύ αυτών.
γ) Για κάθε παιδί ποσοστό 25% της σύνταξης. Αν πρόκειται για παιδί ορφανό και από τους δύο γονείς, το παραπάνω ποσοστό διπλασιάζεται, εκτός αν το ορφανό παιδί δικαιούται σύνταξη και από τους δύο γονείς, οπότε το ποσοστό της δικαιούμενης σύνταξης δεν διπλασιάζεται.
- Το συνολικό ποσό της σύνταξης λόγω θανάτου του επιζώντος συζύγου και των τέκνων σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό της σύνταξης του θανόντος. Σε περίπτωση που το άθροισμα των ποσοστών των δικαιούχων υπερβαίνει το ποσό της σύνταξης του θανόντος περιορίζεται ισόποσα το ποσοστό των τέκνων.
- Εάν ο θανών εγκαταλείπει τέκνα και η σύνταξη καταβάλλεται στον επιζώντα σύζυγο μειωμένη, το ποσό της σύνταξης που περικόπτεται επιμερίζεται στα τέκνα. Σε περίπτωση που εκλείψουν οι προϋποθέσεις για χορήγηση ποσοστού σύνταξης θανάτου στα τέκνα, το ποσό της σύνταξης που περικόπτεται δεν καταβάλλεται στον επιζώντα σύζυγο.
- Στον επιζώντα σύζυγο καταβάλλεται ολόκληρη η σύνταξη για μία τριετία από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα.
Μετά την πάροδο της τριετίας, σε περίπτωση που ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, η σύνταξη περιορίζεται στο 50% της σύνταξης λόγω θανάτου, έως τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του. Μετά τη συμπλήρωση του ορίου αυτού ο επιζών σύζυγος λαμβάνει το 50% της σύνταξης που ελάμβανε ο θανών συνταξιούχος λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή θα εδικαιούτο ο θανών κατά το χρόνο του θανάτου του.
Εάν ο επιζών των συζύγων, κατά την ημερομηνία θανάτου, είναι ανάπηρος σωματικά ή πνευματικά σε ποσοστό 67% και άνω, λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναπηρία του, ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων.
- Εφόσον, εντός χρονικού διαστήματος
πέντε (5) ετών από την πρώτη καταβολή σύνταξης λόγω θανάτου, ο άνεργος
επιζών ή διαζευγμένος σύζυγος προσληφθεί ως μισθωτός ή προχωρήσει σε
έναρξη οικονομικής δραστηριότητας ως αυτοαπασχολούμενος, οι ασφαλιστικές
του εισφορές καταβάλλονται από το Δημόσιο για διάστημα δύο (2) ετών.
Κάθε διάταξη που ρυθμίζει διαφορετικά το
ανωτέρω θέμα καταργείται. Καταβαλλόμενες συντάξεις που εκδόθηκαν βάσει
ρυθμίσεων που καταργούνται στο εξής, διατηρούνται ως έχουν, με την
επιφύλαξη εφαρμογής του άρθρου 14 του παρόντος νόμου (σ.σ.
επαναϋπολογισμός συντάξεων με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης).
Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που ο θάνατος επέρχεται μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος άρθρου.
Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που ο θάνατος επέρχεται μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος άρθρου.