To
πρόσωπο και το σώμα του νεκρού της Αμφίπολης, δίνεται με βάση τα πρώτα
στοιχεία που έχουν στα χέρια τους οι επιστήμονες. Παρά το γεγονός ότι οι
έρευνες στο DNA δεν έχουν ακόμη γίνει εντούτοις θεωρείται σίγουρο ότι
πρόκειται για άνδρα.
Συγκεκριμένα, με βάση τα
στοιχεία, είναι ένας άνθρωπος με ύψος περίπου 1.65 μ., καστανά μαλλιά
και λευκό δέρμα. Ο καθηγητής στην οδοντιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου
Αθηνών, Μανώλης Παπαγρηγοράκης επισημαίνει ότι αν ο ένοικος του τάφου
είχε καταγωγή από τη Θράκη, τα μαλλιά του πιθανότερο να ήταν
καστανοκόκκινα.
Την ίδια στιγμή, η επικεφαλής των ανασκαφών Κατερίνα Περιστέρη κάνει λόγο για άνδρα και μάλιστα επιφανή στρατηγό.
Ωστόσο, ο σκελετός μπορείς να δώσει πολύ περισσότερες απαντήσεις πέρα από το πώς ήταν η μορφή του συγκεκριμένου ανθρώπου.
"Μελετώντας τα οστά και ανάλογα με το πώς πόσο πλήρης είναι η
διατήρηση του σκελετού, μπορεί κανείς να προσδιορίσει πολλά στοιχεία για
τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του εν ζωή, όπως και για τη διατροφή
του, καθώς για τυχόν παθήσεις ή τραύματά του" εξηγεί στα "ΝΕΑ" η δρ
Κατερίνα Χαρβάτη, παλαιοανθρωπολόγος – καθηγήτρια του γερμανικού
Πανεπιστημίου του Tubingen.
Αν ο τάφος ήταν ασύλητος
Τι θα έβρισκαν όμως οι αρχαιολόγοι στον τάφο του νεκρού της Αμφίπολης αν δεν τους είχαν προλάβει οι τυμβωρύχοι;
"Χάρη στη μαρτυρία από τους ασύλητους μακεδονικούς τάφους στη Βεργίνα
και ειδικότερα τον ασύλητο μακεδονικό τάφο ΙΙ (τάφο του Φιλίππου),
μπορούμε να υποθέσουμε πως αν υπήρχαν κτερίσματα, θα ήταν οπλισμός,
σκεύη συμποσίου από ασήμι ή χαλκό, στεφάνια και ενδεχομένως πήλινα
αγγεία", εξηγεί η καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ και
διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη Βεργίνα, Χρυσούλα
Παδιαδέλη.
Ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Πάνος Βαλαβάνης στο TheTOC.gr τονίζει:
«Απαντώντας σε σχέση με το βάθος στο οποίο βρέθηκε ο κιβωτιόσχημος
τάφος (1,60 μ. κάτω από το δάπεδο του τρίτου θαλάμου) θεωρώ ότι από τη
στιγμή που έχουμε ταφή και όχι καύση, έπρεπε ο νεκρός να καταχωθεί, να
ταφεί σε βάθος - για λόγους αυτονόητους, για τη δυσοσμία εξαιτίας της
αποσύνθεσης.
Επίσης, η καύση ήταν ταφικό έθιμο, αλλά της
μακεδονικής ελίτ». Συνεπώς, έχουμε ενταφιασμό επειδή ο νεκρός δεν ανήκει
στη μακεδονική ελίτ; ρωτά το TheTOC.gr τον κ. Βαλαβάνη. «Δεν το
πιστεύω» απαντά. «Είναι βεβαίως, μία υπόθεση, ωστόσο δεν μπορούμε να
αποκλείσουμε και την προσωπική επιλογή. Να μην ήθελε καύση, αλλά ταφή».
«Το φαινόμενο της επιλογής μεταξύ καύσεως ή ταφής αρχίζει στη Εποχή του
Σιδήρου, στον 9ο και τον 8ο αιώνα π.Χ. Μέχρι τότε γνωρίζαμε μόνο τις
ταφές (από τους Μυκηναίους), ξαφνικά με την κάθοδο των νέων κατοίκων
στον ελλαδικό χώρο, αρχίζει η καύση. Τα νεκροταφεία της εποχής -9ο, 8ο,
7ο αιώνα π.Χ. δηλαδή γεωμετρικά και αρχαϊκά χρόνια- δείχνουν ότι δίνεται
η δυνατότητα επιλογής.
Η έρευνα προσπαθεί να κατανοήσει τα
κριτήρια με τα οποία επέλεγε κάποιος να ταφεί ή να αποτεφρωθεί. Οι
απόψεις διίστανται, αλλά αφορούν πρωιμότερες περιόδους από την εποχή
στην οποία ανήκει ο τάφος της Αμφίπολης».
Παράδοση του γένους
«Μία εκδοχή είναι ότι το κριτήριο μπορεί να ήταν η παράδοση του γένους
-εάν η φαμίλια, η οικογένεια του νεκρού επέλεγε κατά παράδοση την καύση,
ακολουθούσε και ο ίδιος την παράδοση...»
Η καύση ήταν ακριβή
«Άλλη άποψη υποστηρίζει ότι διάλεγαν την ταφή επειδή η καύση ήταν πιο
ακριβή. Η καύση απαιτούσε τεράστιες ποσότητες ξυλείας -δεν αποτεφρώνεται
εύκολα το ανθρώπινο σώμα.
Στην πολυθρύλητη καύση του
Ηφαιστίωνος, σύμφωνα με τον Διόδωρο, η ταφική πυρά έφτανε σε ύψος τα 60
μέτρα. Μπορεί κανείς να φανταστεί την ποσότητα της ξυλείας... Βεβαίως,
αυτό ενδεχομένως ήταν συνδεδεμένο με την προσπάθεια του Αλεξάνδρου να
τιμήσει τον Ηφαιστίωνα. Πάντως, κατά κανόνα οι ταφικές πυρές είναι
μεγάλες...»
Η «μόδα» της εποχής
«Επίσης,
έχουμε και περιόδους κατά τις οποίες μία «μόδα» υπερισχύει της άλλης.
Όσο κατεβαίνουμε προς την κλασική περίοδο μειώνονται οι ταφές,
αυξάνονται οι καύσεις μέχρι τα πρώιμα χρόνια, μετά έχουμε πάλι ταφές
κλπ. Δεν είναι τόσο απόλυτα τα δεδομένα όσο νομίζουμε. Στην αρχαϊκή και
κλασική περίοδο, στον Κεραμεικό -το νεκροταφείο της Αθήνας- έχουμε
καύσεις και ταφές κοντά κοντά, σε διπλανούς τάφους.
Συνοψίζοντας, πιθανώς και στην περίπτωση του νεκρού της Αμφίπολης,
πρόκειται για προσωπική επιλογή. Παρόλο που υπάρχει ένα άλλο ζήτημα προς
εξέταση...»