Η ΕΛΛΑΔΑ περιλαμβάνεται στα έξι κράτη-μέλη της Ε.Ε. που ακολουθούν σωστή πορεία για να επιτύχουν τους επιμέρους στόχους μείωσης των θερμοκηπικών αερίων στην επικράτειά τους, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Tα άλλα πέντε κράτη-μέλη της Ε.Ε. είναι η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο).
Γενικά, το 2010, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, οι εκπομπές στην Ε.Ε. των 27 κρατών - μελών ήταν χαμηλότερες κατά σχεδόν 15,5% σε σχέση με το επίπεδο εκπομπών του έτους 1990. Η αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 1990-2010 ήταν 39% στην Ε.Ε. των 15 και 41% στην Ε.Ε. των 27, ενώ την περίοδο 2009-2010 ήταν περίπου 1,8%. Δηλαδή, ενώ η πορεία των εκπομπών στην Ε.Ε. και των 27 κρατών-μελών είναι φθίνουσα, η οικονομική μεγέθυνση παραμένει σημαντική, εξέλιξη που αποδεικνύει ότι έχει σχετικώς αποσυνδεθεί η αύξηση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων από την αύξηση του ΑΕΠ.
Εξέλιξη των εκπομπών
Η γενική εξέλιξη των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην Ευρωπαϊκή Eνωση επηρεάζεται έντονα από τις δύο χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών, δηλαδή τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, που από κοινού ευθύνονται για το ένα τρίτο περίπου των συνολικών εκπομπών των αερίων αυτών στην Ε.Ε. των 27. Τα δύο αυτά κράτη-μέλη πέτυχαν το 2009 συνολικές μειώσεις των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων κατά 538 εκατ. τόνους ισοδυνάμου CO2 σε σύγκριση με το 1990.
Οι κύριοι λόγοι της θετικής αυτής εξέλιξης στη Γερμανία (μείωση κατά 26,3% την περίοδο 1990-2009) είναι η συνεχής αύξηση της αποδοτικότητας των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και παραγωγής θερμικής ενέργειας, η αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και συνδυασμένης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, καθώς και οι σημαντικές επενδύσεις στον οικονομικό εκσυγχρονισμό των πέντε νέων ομόσπονδων κρατών μετά από την επανένωση της χώρας.
Η μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στο Ηνωμένο Βασίλειο (κατά 27% την περίοδο 1990-2009) οφείλεται, πρωτίστως, στην απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς και στη συνακόλουθη στροφή από το πετρέλαιο και τον γαιάνθρακα στο φυσικό αέριο ως καύσιμο ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και στη μείωση των εκπομπών N2O κατά την παραγωγή αδιπικού οξέος. Τελευταία, η ύφεση είχε επίσης αντίκτυπο στη μείωση των εκπομπών στις δύο αυτές χώρες, πλήττοντας κυρίως τους τομείς της ενέργειας και της βιομηχανίας.
Η Ιταλία και η Γαλλία είναι, αντιστοίχως, η τρίτη και η τέταρτη χώρα με τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών, με μερίδιο περίπου 11% η καθεμία. Το 2009 οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων στην Ιταλία ήταν περίπου κατά 5,4% χαμηλότερες των επιπέδων του 1990. Οι παρατηρηθείσες το 2009 μειώσεις συνδέονται, πρωτίστως, με την οικονομική ύφεση που έπληξε ιδιαίτερα την ηλεκτροπαραγωγή, την παραγωγή θερμικής ενέργειας και τον βιομηχανικό τομέα. Το 2009 οι εκπομπές στη Γαλλία ήταν κατά 8,1% χαμηλότερες των επιπέδων του 1990. Επιτεύχθηκαν μεγάλης κλίμακας μειώσεις των εκπομπών N2O από την παραγωγή του αδιπικού οξέος, αλλά κατά την περίοδο 1990-2009 αυξήθηκαν σημαντικά οι εκπομπές CH4 από τα απόβλητα και οι εκπομπές CO2 που οφείλονται στις οδικές μεταφορές.
Η Πολωνία και η Ισπανία είναι η πέμπτη και η έκτη αντιστοίχως χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών στην Ε.Ε. των 27, με μερίδια περίπου 8% των συνολικών εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην Ε.Ε. των 27. Στην Πολωνία οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων μειώθηκαν κατά 16,8% μεταξύ 1990 και 2009 (μείωση κατά 33,2% ως προς το έτος αναφοράς για τη χώρα αυτή, που είναι το 1988). Οι κύριοι λόγοι μείωσης των εκπομπών στην Πολωνία –καθώς και σε άλλα κράτη-μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης– ήταν η φθίνουσα πορεία της ενεργοβόρας βαριάς βιομηχανίας και η συνολική αναδιάρθρωση της οικονομίας στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, καθώς και βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης την περίοδο 1990-2009. Αξιοσημείωτη εξαίρεση αποτελούν οι μεταφορές, ιδίως οι οδικές, τομέας όπου παρατηρήθηκε αύξηση των εκπομπών κατά 95% περίπου, καθώς και ορισμένοι κλάδοι της βιομηχανίας, όπως η διύλιση πετρελαίου και τα χημικά προϊόντα. Στην Ισπανία οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 29,8% μεταξύ 1990 και 2009, ως επί το πλείστον εξαιτίας της αύξησης των εκπομπών από τα απόβλητα, τις οδικές μεταφορές, την ηλεκτροπαραγωγή και την παραγωγή θερμικής ενέργειας, καθώς και από τις μεταποιητικές βιομηχανίες.
Το 2009 οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων σε πέντε κράτη - μέλη ήταν υψηλότερες των επιπέδων του έτους αναφοράς (κυρίως το 1990), ενώ στα λοιπά είκοσι κράτη-μέλη ήταν χαμηλότερες των επιπέδων του έτους αναφοράς. Η Κύπρος και η Μάλτα δεν έχουν αναλάβει υποχρεώσεις μείωσης των εκπομπών βάσει του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Στα δύο αυτά κράτη - μέλη οι εκπομπές το 2009 ήταν υψηλότερες των επιπέδων του 1990.
Γενικά, το 2010, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής, οι εκπομπές στην Ε.Ε. των 27 κρατών - μελών ήταν χαμηλότερες κατά σχεδόν 15,5% σε σχέση με το επίπεδο εκπομπών του έτους 1990. Η αύξηση του ΑΕΠ την περίοδο 1990-2010 ήταν 39% στην Ε.Ε. των 15 και 41% στην Ε.Ε. των 27, ενώ την περίοδο 2009-2010 ήταν περίπου 1,8%. Δηλαδή, ενώ η πορεία των εκπομπών στην Ε.Ε. και των 27 κρατών-μελών είναι φθίνουσα, η οικονομική μεγέθυνση παραμένει σημαντική, εξέλιξη που αποδεικνύει ότι έχει σχετικώς αποσυνδεθεί η αύξηση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων από την αύξηση του ΑΕΠ.
Εξέλιξη των εκπομπών
Η γενική εξέλιξη των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην Ευρωπαϊκή Eνωση επηρεάζεται έντονα από τις δύο χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών, δηλαδή τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, που από κοινού ευθύνονται για το ένα τρίτο περίπου των συνολικών εκπομπών των αερίων αυτών στην Ε.Ε. των 27. Τα δύο αυτά κράτη-μέλη πέτυχαν το 2009 συνολικές μειώσεις των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων κατά 538 εκατ. τόνους ισοδυνάμου CO2 σε σύγκριση με το 1990.
Οι κύριοι λόγοι της θετικής αυτής εξέλιξης στη Γερμανία (μείωση κατά 26,3% την περίοδο 1990-2009) είναι η συνεχής αύξηση της αποδοτικότητας των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και παραγωγής θερμικής ενέργειας, η αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και συνδυασμένης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, καθώς και οι σημαντικές επενδύσεις στον οικονομικό εκσυγχρονισμό των πέντε νέων ομόσπονδων κρατών μετά από την επανένωση της χώρας.
Η μείωση των εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στο Ηνωμένο Βασίλειο (κατά 27% την περίοδο 1990-2009) οφείλεται, πρωτίστως, στην απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς και στη συνακόλουθη στροφή από το πετρέλαιο και τον γαιάνθρακα στο φυσικό αέριο ως καύσιμο ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και στη μείωση των εκπομπών N2O κατά την παραγωγή αδιπικού οξέος. Τελευταία, η ύφεση είχε επίσης αντίκτυπο στη μείωση των εκπομπών στις δύο αυτές χώρες, πλήττοντας κυρίως τους τομείς της ενέργειας και της βιομηχανίας.
Η Ιταλία και η Γαλλία είναι, αντιστοίχως, η τρίτη και η τέταρτη χώρα με τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών, με μερίδιο περίπου 11% η καθεμία. Το 2009 οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων στην Ιταλία ήταν περίπου κατά 5,4% χαμηλότερες των επιπέδων του 1990. Οι παρατηρηθείσες το 2009 μειώσεις συνδέονται, πρωτίστως, με την οικονομική ύφεση που έπληξε ιδιαίτερα την ηλεκτροπαραγωγή, την παραγωγή θερμικής ενέργειας και τον βιομηχανικό τομέα. Το 2009 οι εκπομπές στη Γαλλία ήταν κατά 8,1% χαμηλότερες των επιπέδων του 1990. Επιτεύχθηκαν μεγάλης κλίμακας μειώσεις των εκπομπών N2O από την παραγωγή του αδιπικού οξέος, αλλά κατά την περίοδο 1990-2009 αυξήθηκαν σημαντικά οι εκπομπές CH4 από τα απόβλητα και οι εκπομπές CO2 που οφείλονται στις οδικές μεταφορές.
Η Πολωνία και η Ισπανία είναι η πέμπτη και η έκτη αντιστοίχως χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα εκπομπών στην Ε.Ε. των 27, με μερίδια περίπου 8% των συνολικών εκπομπών θερμοκηπικών αερίων στην Ε.Ε. των 27. Στην Πολωνία οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων μειώθηκαν κατά 16,8% μεταξύ 1990 και 2009 (μείωση κατά 33,2% ως προς το έτος αναφοράς για τη χώρα αυτή, που είναι το 1988). Οι κύριοι λόγοι μείωσης των εκπομπών στην Πολωνία –καθώς και σε άλλα κράτη-μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης– ήταν η φθίνουσα πορεία της ενεργοβόρας βαριάς βιομηχανίας και η συνολική αναδιάρθρωση της οικονομίας στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, καθώς και βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης την περίοδο 1990-2009. Αξιοσημείωτη εξαίρεση αποτελούν οι μεταφορές, ιδίως οι οδικές, τομέας όπου παρατηρήθηκε αύξηση των εκπομπών κατά 95% περίπου, καθώς και ορισμένοι κλάδοι της βιομηχανίας, όπως η διύλιση πετρελαίου και τα χημικά προϊόντα. Στην Ισπανία οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 29,8% μεταξύ 1990 και 2009, ως επί το πλείστον εξαιτίας της αύξησης των εκπομπών από τα απόβλητα, τις οδικές μεταφορές, την ηλεκτροπαραγωγή και την παραγωγή θερμικής ενέργειας, καθώς και από τις μεταποιητικές βιομηχανίες.
Το 2009 οι εκπομπές θερμοκηπικών αερίων σε πέντε κράτη - μέλη ήταν υψηλότερες των επιπέδων του έτους αναφοράς (κυρίως το 1990), ενώ στα λοιπά είκοσι κράτη-μέλη ήταν χαμηλότερες των επιπέδων του έτους αναφοράς. Η Κύπρος και η Μάλτα δεν έχουν αναλάβει υποχρεώσεις μείωσης των εκπομπών βάσει του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Στα δύο αυτά κράτη - μέλη οι εκπομπές το 2009 ήταν υψηλότερες των επιπέδων του 1990.