3η Σεπτέμβρη - Για ένα σύγχρονο, μεταρρυθμιστικό ΠΑΣΟΚ

Της Νάντιας Ι. Γιαννακοπούλου

Μέλους Πολιτικής Γραμματείας ΠΑΣΟΚ

38 χρόνια μετά την ίδρυσή του, το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Στο επόμενο διάστημα θα πρέπει να πάρει αποφάσεις που θα προσδιορίσουν τη μελλοντική φυσιογνωμία του.
 Όπως το 1974, έτσι και τώρα, το ΠΑΣΟΚ καλείται να δώσει πειστικές απαντήσεις για το ποιός είναι ο ρόλος της σύγχρονης κεντροαριστεράς, ιδιαίτερα μέσα στην μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Να πείσει την ελληνική κοινωνία ότι ως ο γνήσιος εκφραστής της φιλοευρωπαϊκής και ριζικά ανανεωμένης σοσιαλδημοκρατίας, μπορεί να δώσει ξανά ελπίδα και προοπτική στην χώρα και τους Έλληνες πολίτες.

Οι αποφάσεις δεν θα είναι εύκολες και η πορεία δεν θα είναι χωρίς αναταράξεις. Είναι όμως ανάγκη να αποτιμήσουμε την διαδρομή μας και να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο μας. Με σεβασμό στην ιστορία μας, με αυτοπεποίθηση για τα επιτεύγματά μας, αυτοκριτική διάθεση για τα λάθη μας και το βλέμμα στα προβλήματα των πολιτών, όχι στα δικά μας.

Αποτιμώντας τη διαδρομή του ΠΑΣΟΚ, η μεγαλύτερη συνεισφορά του ήταν η ένταξη των μη-προνομιούχων στρωμάτων στην πολιτική και οικονομική διαδικασία. Έργο του ΠΑΣΟΚ ήταν ο εκδημοκρατισμός του συντηρητικού κράτους, η αναδιανομή του πλούτου σε μια κοινωνία με έντονα ταξικά στοιχεία, η δημιουργία του κοινωνικού κράτους και του Εθνικού Συστήματος Υγείας που έθεσαν τις βάσεις ενός δίκαιου, δημοκρατικού και σύγχρονου κράτους. Κανείς δεν μπορεί να το παραβλέψει. Σε αυτές τις βάσεις, το ΠΑΣΟΚ έχτισε την Ελλάδα του 21^ου αιώνα, θέτοντας τον εκσυγχρονισμό της στην κορυφή της ατζέντας του. Έργο του ΠΑΣΟΚ ήταν η ένταξη της Ελλάδας στον πυρήνα της ευρωζώνης και της Κύπρου στην Ε.Ε., η ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομών και ο ηγετικός ρόλος της χώρας στον ευρύτερο γεωγραφικό των Βαλκανίων.

Στην διαδρομή μας ασφαλώς υπήρξαν και λάθη. Τα σημαντικότερα ήταν: 1^ον: Τα φαινόμενα δημοσιονομικού ανορθολογισμού, 2^ον: Το ότι συχνά υποκύψαμε στη γοητεία του λαϊκισμού, τόσο ως κυβέρνηση, όσο και ως αντιπολίτευση, 3^ον: Το ότι παράλληλα με τη δημιουργία των δομών του κοινωνικού κράτους – το οποίο ήταν κορυφαίο ιστορικοπολιτικό επίτευγμα – ενισχύσαμε φαινόμενα κοινωνικού κορπορατισμού, με αποτέλεσμα η κοινωνική και οικονομική μας ζωή να κυριαρχήθεί από οργανωμένα συμφέροντα (ατομικά ή συντεχνιακά), κάτι που σταδιακά οδήγησε στον εκφυλισμό των εννοιών της «κοινωνικής πολιτικής» και του «κοινού καλού» και επέφερε έναν κατακερματισμό αντιμαχόμενων συμφερόντων, και 4^ον: ο εκφυλισμός που προήλθε από φαινόμενα κυβερνητισμού.

Σήμερα πρέπει να αποφασίσουμε τι κρατάμε από αυτή τη διαδρομή και πώς συνεχίζουμε. Έχοντας στο μυαλό μας ότι δεν είμαστε κόμμα διαμαρτυρίας, αλλά ένα κόμμα που φιλοδοξεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση και να αλλάξει την Ελλάδα. Σε μια δραματική διεθνή οικονομική συγκυρία και λειτουργώντας σε μια κοινωνία με μηδενικές ανοχές και ελάχιστες αντοχές.

Το ζητούμενο για το ΠΑΣΟΚ είναι να υπερβούμε τις αγκυλώσεις μας και να αντιληφθούμε ότι δεν είμαστε ξεκομμένοι από τις εξελίξεις. Να προτάξουμε το μετασχηματισμό μας σε ένα σύγχρονο μεταρρυθμιστικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, ευρωπαϊκού και όχι τριτοκοσμικού τύπου. Να στραφούμε και πάλι στους πολίτες εκείνους που αισθάνονται αποκλεισμένοι και αδύναμοι. Με καθαρό λόγο και χωρίς διαμεσολαβήσεις. Με απόλυτη διαφάνεια παντού. Να τους ακούσουμε και να τους δώσουμε δικαίωμα λόγου. Για όλα τα θέματα και φυσικά και για τα εσωτερικά μας. Να επαναφέρουμε στη δημόσια συζήτηση την έννοια του «κοινού οφέλους». Γιατί η πίστη σε αυτή την έννοια, του «κοινού οφέλους», είναι τελικά που διαχωρίζει ένα σοσιαλδημοκρατικό-κεντροαριστερό από ένα συντηρητικό ή νεοφιλελεύθερο κόμμα. Και η αδιαμεσολάβητη σχέση με τον πολίτη, είναι το στοιχείο που διαφοροποιεί ένα σύγχρονο και ανοιχτό κόμμα από μια συνομοσπονδία συμφερόντων.

Το στοίχημά μας είναι ένα: 
Να κοιτάξουμε μπροστά, τραβώντας διαχωριστική γραμμή πρωτίστως με τα δικά μας λάθη. Να πείσουμε ότι μπορούμε να γίνουμε ξανά όχημα αλλαγής της ελληνικής κοινωνίας. Ένα αίτημα που κυριαρχούσε και το 1974. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να κινητοποιηθούν υγιείς και νέες δυνάμεις, αλλά και πρόσωπα που θα εκφράσουν το όραμα για μια νέα Κεντροαριστερά. Στο δικό μας χέρι είναι να αποφασίσουμε αν θα γίνουμε μια σύγχρονη μεταρρυθμιστική δύναμη, ανταποκρινόμενοι στα κελεύσματα της ελληνικής κοινωνίας. Η 38^η επέτειος από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ μπορεί να αποτελέσει την απαρχή της νέας αυτής πορείας.