Το σχολείο της Λιγούδιστας πρέπει
να λειτούργησε τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και φυσικά σ’ όλη τη
διάρκεια της επανάστασης.
Ο Μίμης
Φεράτος στα «Μεσσηνιακά 1968» δημοσίευσε έγγραφο του επισκόπου Ιωσήφ Ανδρούσης
προς το Υπουργείο Δημοσίας Εκπαίδευσης το οποίο μεταξύ των άλλων έγραφε για το
συγκεκριμένο σχολείο:
«.... Άνωθεν της
Λιγούδιστας κειμένης εν την επαρχία της άνω Μεσσηνίας κείται εν μονήδριον του
Αγίου Γεωργίου Αγίας καλούμενον, το οποίο κατεπυρπολήθη παρά των εχθρών, εκτός
του ιερού ναού.
Αυτό έχει υποστατικά, ελαιόδενδρα και ολιγώτατα χωράφια. Εκ του
ελαιώνος κατά την τριετίαν δύναται να λάβη (εάν έχει τιμήν το έλαιο) γρόσια
χίλια. Άχρι κινήσεως των πραγμάτων είχεν ηγούμενον και καλογήρους, προϊστάμενον
παρ’ εμού, ως ενοριακόν, κατά τα εκκλησιαστικά έγγραφά μου.
Μετά δε ταύτα άχρι
της αποβάσεως του Ιμβραήμη δι’ αδείας μου εδίδοντο τα εισοδήματα προς τον
διδάσκαλον Δωρόθεον αρχιμανδρίτην διάκονον πότε χρηματίσαντα του Αγίου Ελαίας,
όστις εδίδασκε των κατοίκων τους παίδας τα αλληλοδιδακτικά μαθήματα».
Από το
παραπάνω έγγραφο φαίνεται πεντακάθαρα ότι στην περιοχή της Λιγούδιστας, δηλαδή
στη σημερινή Χώρα, υπήρχε σχολείο στο οποίο δίδασκε με τη μέθοδο της
αλληλοδιδακτικής, ο άλλοτε διάκονος του Επισκόπου της Ελαίας, αρχιμανδρίτης
Δωρόθεος.
Φαίνεται ακόμη, από το παραπάνω έγγραφο, ότι αυτό το αλληλοδιδακτικό
σχολείο ήταν εγκατεστημένο στο μοναστήρι της Αγίας. Τέλος από το έγγραφο
προκύπτει, ότι το σχολείο αυτό λειτούργησε όλα την περίοδο της επανάστασης και
ίσως και αργότερα.
Το σίγουρο είναι ότι ο μόνος πόρος διαβίωσης, του δασκάλου
Δωρόθεου, ήταν τα έσοδα από το σχετικό ελαιώνα, τα οποία όμως, στην καλύτερη
περίπτωση, δεν ξεπερνούσαν, την τριετία, τα χίλια γρόσια.
Όταν η Ελλάδα ελευθερώθηκε, το δάσκαλο
Δωρόθεο τον συναντάμε στον Κάμπο Σταυροπηγίου και μετά στην Καλαμάτα και στα
Οπισινοχώρια.
Την Καποδιστριακή περίοδο λειτούργησε στη Χώρα σχολείο.
Μια
έκθεση του Ιωάννη Κοκκώνη μας πληροφορεί, ότι στους Γαργαλιάνους καθώς και στη
Χώρα, λειτουργούν σχολεία που διδάσκουν «κοινά γράμματα».
Για δάσκαλο
χρησιμοποιούν, στη Χώρα, τον εφημέριο. Ο τύπος του σχολείου ήταν αυτός του
ιδιαίτερου αλληλοδιδακτικού.
Το κτήριο που στεγαζόταν το σχολείο ήταν χωρισμένο
σε δύο αίθουσες.
Ο Βουφραδιώτης
